10 درصد تسهیلات بانکی ارزیابی فنی و اقتصادی می‌شود
رییس شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری با اشاره به تدوین، ارزیابی و نظارت شرکت‌های زیرمجموعه این کانون برای 350طرح اقتصادی گفت: ارزش این طرح‌ها معادل 10درصد کل تسهیلات جدید اعطایی در یک سال است.
سیامک صمیمی‌دهکردی در گفت وگو با فارس با اشاره به فعالیت کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری بانکی اظهار کرد: بیش از 200شرکت مشاوره عضو کانون مشاوران هستند.
وی افزود: کانون 9سال است که فعالیت خود را شروع و در این مدت اعضای خود را رتبه‌بندی کرده و در دو سال اخیر 350طرح توسط این شرکت‌ها تدوین، ارزیابی و نظارت شده‌اند و سیستم بانکی هم این طرح‌ها را تامین مالی کرده است.
رییس شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری بانکی در پاسخ به این سوال که ابعاد طرح‌های بررسی شده چگونه است، گفت: ارزش این طرح‌ها از بالای یک میلیارد تومان تا هزار میلیارد تومان هستند. وی با بیان اینکه مشاوران طرح‌های اقتصادی علاوه بر امکان‌سنجی بر روند اجرای طرح هم نظارت می‌کنند، تصریح کرد: در واقع بعد از اینکه بانک طرح را پذیرفت و در کمیته اعتباری آن را به صورت مشارکتی تصویب کرد، شرکت مشاوره روند اجرا و نحوه هزینه‌کرد تسهیلات را بررسی و به بانک گزارش می‌کند.
به گفته وی مشاوران هم امکان‌سنجی طرح‌ها را انجام می‌دهند و هم ناظر بر مصرف تسهیلات هستند و تقریبا تا پایان بر آن نظارت می‌کنند.
صمیمی‌دهکردی در پاسخ به این پرسش که با توجه به عضویت بیش از 200شرکت و ارزیابی 350طرح در واقع هر شرکت حدود 1.5طرح را به طور متوسط ارزیابی کرده و آیا ظرفیت کانون همین میزان است، اظهار کرد: خیر ظرفیت بسیار بیشتر است. کل ارزش تسهیلاتی که برای این 350طرح پرداخت شده 20هزار میلیارد تومان است درحالی که کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها حدود 400هزار میلیارد تومان بوده است.
وی تصریح کرد: البته بخشی از این تسهیلات تمدید تسهیلات قبلی بوده و شاید بتوان گفت کل تسهیلات جدید پرداختی بانک‌ها در یک سال 200هزار میلیارد تومان بوده که در این صورت فقط 10درصد تسهیلات پرداختی توسط شرکت‌های مشاوران تدوین شده و این بسیار کم است. رییس شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری بانکی ادامه داد: با توجه به اینکه بخشی از هزینه پروژه با آورده متقاضی تامین می‌شود، می‌توان گفت که کمتر از 10درصد سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط شرکت‌های مشاوره، بررسی توجیه اقتصادی شده و به ابعاد فنی آن پرداخته شده است.
وی گفت: این 350 طرحی که تاکنون با مشاوره و نظارت شرکت‌های مشاوره اجرایی شده کمتر از 5 درصد معوقه داشته‌اند. بنابراین کاملا مشهود است که اگر طرح توسط مشاوران ذی‌صلاح و مستقل بررسی، طراحی و نظارت شود، آثارش چگونه خواهد بود. صمیمی‌دهکردی با بیان اینکه مشاوران تعهد می‌دهند که در طرح نباید ذی‌نفع باشند، افزود: اما می‌بینیم وام به شرکت‌هایی داده می‌شود که زیرمجموعه بانک است. در واقع خود بانک طراحی می‌کند، خودش پیمانکار می‌شود، خودش مجری طرح می‌شود و خودش هم تامین اعتبار می‌کند و این یعنی هیچ استقلالی نیست و مفسده‌ها از همین جا شکل می‌گیرد.
وی در پاسخ به این سوال در صورتی که شرکت مشاوره در ارزیابی طرح اشتباه کرده باشد و طرح به دلیل این مشاوره غلط شکست بخورد چه عواقبی متوجه آن شرکت خواهد بود، گفت: کانون هیاتی به نام هیات رسیدگی به تخلفات دارد و اگر ما یا بانک یا متقاضی خودش به ما اعلام کند که اشتباهی رخ داده در هیات رسیدگی به تخلفات موضوع رسیدگی می‌شود.
رییس شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری بانکی افزود: نخستین کاری که انجام می‌شود، گواهی صلاحیت مشاور باطل می‌شود و اگر ضرر و زیانی به سرمایه‌گذار وارد شده باشد به قوه قضاییه ارجاع می‌شود تا زیان‌های وارده مشخص شود.
به گفته وی بنابراین کانون هم با آن شرکت برخورد می‌کند و پرونده برای رسیدگی قضایی به قوه قضاییه ارجاع می‌شود. با توجه به تعدد پرونده‌های تسهیلاتی بانک‌ها، اساسا طرح‌ها به صورت فنی و تخصصی در بانک‌ها ارزیابی نمی‌شود و همین مساله می‌تواند به عنوان یکی از دلایل افزایش معوقات بانکی مورد بررسی قرار گیرد. بانک در یک قرارداد تسهیلاتی مشارکتی در واقع به عنوان یک ذی‌نفع محسوب شده و همین مساله احتمال بروز فساد در بررسی توجیه اقتصادی طرح را به وجود می‌آورد. به همین دلیل، بانک مرکزی با استناد به ماده 5 قانون تسهیل اعطای تسهیلات بانکی بخشنامه‌یی به بانک‌ها و موسسات اعتباری ابلاغ کرد.
براساس این بخشنامه برای سرعت بخشیدن به استفاده از خدمات شرکت‌های مشاوره اعتباری و سرمایه‌گذاری، اطمینان از صحت برآوردها و بررسی‌های اقتصادی، فنی و مالی طرح‌ها و با هدف جلوگیری از لاوصول شدن منابع بانک‌ها، همه بانک‌هایی که در بررسی طرح‌های خود از خدمات شرکت‌های مشاوره مرتبط استفاده می‌کردند باید برای بررسی طرح‌های توجیهی و نظارت بر طرح‌ها از شرکت‌های عضو کانون مشاوران استفاده کنند.
طبق این بخشنامه استفاده از شرکت‌های غیرعضو (برای بررسی طرح‌های اقتصادی) ممنوع است. اما با وجود این تاکیدات همانطور که شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه‌گذاری می‌گوید فقط 10درصد تسهیلات اعطایی با استفاده از نظرات مشاوران عضو کانون پرداخت شده است.
