جای خالی «تعادل» در نشستهای خبری رییسجمهور
تعداد نشستهای خبری رییس دولت تدبیر و امید با نمایندگان رسانههای گروهی دو رقمی شد و به عدد 10 رسید؛ نشستهایی که پرسشهای مطروحه در آن قاعدتا باید تصویری از ظرفیتهای رسانهیی کشورمان در مواجهه با رییس دولت مستقر را منعکس کند. اما مرور فراوانی پرسشهای مطرح شده در این نشستها و دستهبندی موضوعی رسانههایی که توانستهاند پرسشهای خود را در این نشست مطرح کنند، نشاندهنده آن است که هنوز اهمیت پرسشهای کلیدی در سطح کلان کشور درک نشده است و جای خالی بسیاری از پرسشها در این نوع نشستها احساس میشود. با توجه به اهمیت موضوع در جریان این یادداشت، نوری به ابعاد پنهان برگزاری نشستهایی از این دست میتابانیم تا در پایان تصویری از بایدها و نبایدهای این بخش نمایان شود.
1- چرا طرح پرسش مهم است؟ از ابتدای تاریخ تفکر بشری تا به امروز که انسان گسترههای شگفتانگیزی را در ساحت تفکر و تکامل پیموده و در همه دورهها و در میان تمامی اقوام و ملل «پرسش» و «پاسخ» اساس گفتوگوی بشر بوده است. هر چند عوامالناس تصور میکنند، پرسش را هر کسی میتواند بپرسد و آنچه مهم است، پاسخ است اما واقعیت آن است که در عالم معنی«پرسش»ها همواره اهمیت بیشتری از «پاسخها» دارند. پرسش، سوال کردن در مورد یک مجهول است؛ مثلا پرسشهایی از این دست که «بهترین راهکار اقتصادی برای شرایط امروز ایران کدام است؟»، «تناسب میان برنامهها و واقعیتهای اقتصادی چگونه است؟» «ظرفیتهای اقتصادی کشورمان برای افزایش دامنههای تولید و اشتغالزایی در کجاست؟»، «در صورت بروز دوباره نشانههای تندروی در اقتصاد چه شرایطی برای کشور پیش میآید؟» و... پرسشهایی هستند که میتوانند تصویری از جایگاه امروز کشورمان در بخش اقتصاد را رونمایی کنند. اما با بررسی پرسشهایی که در نشست روز گذشته مطرح شدند به این نتیجه عینی میرسیم که هنوز جای پرسشهای اساسی در نشستهای رییسجمهور خالی است.
2- در شرایطی که اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان و تحلیلگران معتقد هستند که مهمترین چالش پیش روی کشور، اقتصاد و معیشت است، بررسی تطبیقی پرسشهای طرح شده در نشست رییسجمهور نشان میدهد که جای خالی پرسشهای تخصصی در بخش اقتصاد در این نشست بهشدت احساس میشود. از میان روزنامههای تخصصی اقتصادی تنها یک روزنامه فرصت طرح پرسش در این نشست را پیدا کرد که با توجه به اولویت اقتصاد در ایران امروز، درصد بسیار پایینی محسوب میشود. بدون طرح پرسشهای اساسی در چنین جلساتی نمیتوان مطالبات اقتصادی مردم و اهالی اقتصاد را به گوش دولتمردان (و اساسا مسوولان) رساند.
3- موضوع دیگری که درباره برگزاری نشستهای از این دست میتوان به آن اشاره کرد؛ فراوانی پرسشهای مطرح شده است. با نگاهی به رسانههایی که فرصت طرح پرسشهایشان در این نشست را به دست آوردهاند، روشن میشود که سهم صدا و سیما (به عنوان مهمترین منتقد تصمیمسازیهای دولت) بیشتر از سایر رسانهها اختصاص پیدا کرده است که البته نشاندهنده سعه صدر دولتمردان در مواجهه با مخالفان نیز هست. اما در شرایطی که بسیاری از رسانههای تخصصی اقتصادی در این نشست فرصت طرح پرسشهایشان را پیدا نکردهاند، اختصاص 5 فرصت به نمایندگان رسانه ملی به نظر کجسلیقگی میرسد. اختصاص تنها 3 فرصت پرسش به رسانههای میانهرو و اصلاحطلب نقطه ضعف دیگری است که به نظر میرسد باید برای تجربههای بعدی به فکر رفع آنها بود. از دولت یازدهم که گذشت اما ای کاش چهرههای رسانهیی دولت دوازدهم، سازوکار معقولانهتری را برای برگزاری چنین جلساتی طراحی کنند.