سقوط اقتصاد ایران چگونه مهار شد
گروه تجارت|
فعالان بخش خصوصی روز گذشته در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست‌جمهوری سال 96 گردهم آمدند تا بار دیگر مسائل اقتصاد کشور را مورد واکاوی قرار دهند. از آنجا که نظام اقتصادی در هر کشوری می‌تواند استوارترین و محکم‌ترین بخش هر کشور باشد در عین حال این مقوله می‌تواند بحران‌زا هم باشد. بر این اساس معمولا با تغییر دولت‌ها مباحث اقتصادی نیز تغییر پیدا می‌کند؛ چراکه با اصلاحاتی که در سیاست‌ها صورت می‌گیرد ممکن است یک اقدام غیرکارشناسی بحران‌هایی را در کشور ایجاد کند. رییس اتاق تهران نیز با تاکید بر این موضوع در نشست فعالان خصوصی تاکید کرد: قطعا رییس‌جمهوری که با رای بالای 60 درصد انتخاب شده باشد، می‌تواند برای کشور و بخش خصوصی موثرتر باشد.
ما رسیدن به خواسته‌هایمان را قطعا از یک رییس‌جمهور مقتدر می‌توانیم انتظار داشته باشیم تا یک رییس‌جمهور ضعیف. مسعود خوانساری همچنین با یادآوری اینکه در سال‌های گذشته برخی با نسخه‌های اشتباهی قصد داشتند، اقتصاد ایران را تا مرز انحطاط پیش برده و سرنوشتی چون ونزوئلا را برای کشور رقم بزنند، اظهار کرد: خوشبختانه روند سقوطی که اقتصاد ایران در پیش گرفته بود، کنترل و ثبات جایگزین آن شد.
وی در عین حال «کاهش تورم»، «افزایش اشتغالزایی» و «ثبات در قیمت‌ها» را مهم‌ترین اقدامات دولت تدبیر و امید خواند. خوانساری معتقد بود در دولت گذشته حتی با وجود درآمدهای نفتی بسیار بالا هر روز شاهد افزایش قیمت کالاها، چالش 3برابر شدن نرخ ارز، نرخ ایجاد اشتغال تقریبا صفر و در نهایت کاهش شدید قدرت خرید مردم تا حدود 50 درصد بودیم. اما اقدامات دولت یازدهم در 4سال گذشته سبب شد، ثبات به اقتصاد کشور بازگردد و اقتصاد در ریل اصلی خود قرار گیرد.
واکاوی معضلات اقتصادی
بیست و ششمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران روز گذشته درحالی برگزار شد که رنگ و بوی انتخاباتی به خود گرفت. نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 قطعا برای فعالان بخش خصوصی به نسبت سایر اقشار جامعه حائز اهمیت بالایی است؛ چراکه پیروزی هر کدام از تفکرات سیاسی می‌تواند آینده سیاست و اقتصاد کشور را دستخوش تغییرات اساسی کند. از این رو فعالان بخش خصوصی که به خوبی از اوضاع اقتصادی و معضلات آنچه در گذشته و حال آگاه هستند بر این مهم صحه می‌گذارند که دولت یازدهم به خوبی توانسته است، اقتصاد شکننده ایران را که طی سال‌های گذشته تا مرز انحطاط پیش رفته و نزدیک بود به سرنوشت کشوری چون ونزوئلا دچار شود به مسیر اصلی خود بازگرداند.
به گفته فعالان اقتصادی درحال حاضر مهم‌ترین دغدغه تمام مردم کشورمان به خصوص فعالان اقتصادی ثبات و آرامشی است که باید در کشور حکمفرما باشد اگرچه در دهه‌های گذشته شاهد نابسامانی‌هایی به خصوص در بخش‌های اقتصادی بوده‌ایم ولی امیدواریم این ثبات و آرامشی که الان در کشور وجود دارد، ادامه پیدا کند و استمرار داشته باشد.
در همین راستا رییس اتاق تهران نیز محور اصلی سخنان خود را مسائل روز اقتصادی، برگزاری انتخابات و اهمیت حضور مردم عنوان کرد. مسعود خوانساری با اشاره به اینکه ما نباید اتفاقاتی که در سال‌های گذشته افتاده را فراموش کنیم، گفت: ما در همین جامعه زندگی می‌کنیم و مشکلات را طی سال‌های گذشته احساس کردیم، بحث صف‌هایی که برای دارو وجود داشت، کمبود مواد غذایی و ورشکستگی خیلی از کارخانه‌ها در سال 1390را شاهد بودیم.
وی عنوان کرد: روز جمعه این هفته ما دو انتخابات بزرگ در پیش داریم، یکی انتخابات ریاست‌جمهوری و دیگری شورای شهر؛ به گمانم انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم یک حادثه مهم در این 3دهه خواهد بود؛ چراکه رای ملت می‌تواند بسیار سرنوشت‌ساز باشد.
رییس اتاق تهران با اشاره به مشکلاتی که پیش از این اقتصاد ایران با آن رو به رو بود، گفت: بعد از بحران نفتی که در جهان شاهدش بودیم و سقوط یک مرتبه قیمت نفت، کشورهایی که اقتصادشان وابسته به نفت بود دچار مشکل شدند که می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد؛ کشورهایی که اقتصادشان وابستگی کمتری به نفت داشت با مشکل چندانی رو به رو نشدند و بیشتر از ذخایر ارزی‌شان بهره بردند ولی در مقابل کشورهایی که اقتصادشان کاملا نفتی بود دچار بحران‌های شدیدی شدند. به گفته وی، این کشورها را هم می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم؛ اول کشورهایی که ذخیره ارزی بالایی داشتند و در چند سالی که قیمت‌ها افزایش پیدا کرده بود، توانسته بودند ذخایر خوبی ایجاد کنند مثل کشورهای حاشیه خلیج فارس که بعد از بحرانی که به وجود آمد با استفاده از این ذخایر بحران اقتصادی را در کشورشان کمی متعادل کردند.
در این کشورها اگرچه تولید ناخالص داخلی به نصف و حتی یک سوم رسید ولی بحرانی در کشورشان ایجاد نشد و با کمک درآمدهای دیگر مانند مالیات توانستند مشکلات را حل کنند. اما در مقابل این دسته، کشورهای دیگری مثل ونزوئلا و روسیه که علاوه بر اینکه وابستگی شدید به درآمدهای نفتی داشتند، ذخایر ارزی چندانی هم نداشتند و با بحران‌های بسیاری رو به رو شدند؛ در این زمینه شاهد بودیم که در کشور خودمان یک مرتبه قیمت ارز3برابر شد.
خوانساری در عین حال از ونزوئلا به عنوان نمونه‌یی بارز که با بحران بعد از کاهش قیمت جهانی نفت رو به رو شد، نام برد و گفت: کشور ما وضعیت مشابه ونزوئلا داشت؛ درحال حاضر کشور ونزوئلا با 700درصد تورم مواجه شده و پیش‌بینی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد در سال آینده این عدد شاید به بالاتر از 1200درصد برسد که یک بحران جدی محسوب می‌شود و ممکن است دیگر غیرقابل کنترل شده باشد. او بر این باور بود که ایران هم شباهت زیادی به ونزوئلا داشت اما خوشبختانه آن روند سقوط که اقتصاد کشورمان در پیش گرفته بود، کنترل و ثبات جایگزین آن شد؛ همه ما شاهد بودیم که قیمت کالاها هر روز افزایش پیدا می‌کرد.
3 دستاورد مهم دولت یازدهم
رییس اتاق تهران در بخش دیگری از سخنان خود به معضلات گذشته نیز اشاره کرد وگفت: در آن سال‌ها قیمت مسکن به یک باره 7 تا 8 برابر شد، واردات بی‌رویه باعث تعطیلی خیلی از کارخانه‌ها شد در همین سال‌ها تحریم‌هایی که وجود داشت، باعث شد روابط اقتصادی و سیاسی کشورمان با بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای توسعه یافته قطع شود و تورم بالای 40درصد و رشد اقتصادی منفی 6.8 درصد را شاهد
باشیم.
خوانساری تاکید کرد که نباید فراموش کرد، رشد سرمایه‌گذاری منفی از سال 90 شروع شد و مهم‌ترین چالشی که با آن رو به رو شدیم3برابر شدن قیمت ارز و در نهایت کاهش شدید قدرت خرید مردم تا حدود 50 درصد بود. در دولت گذشته با وجود درآمدهای نفتی بسیار بالا ما اشتغال تقریبا صفر را شاهد بودیم و این انتظار می‌رفت که ما هم کمتر از شرایط ونزوئلا را در کشورمان شاهد نباشیم ولی خوشبختانه با اقداماتی که در این دولت انجام شد، اوضاع اقتصادی بهبود پیدا کرد.
خوانساری در طول 4سال گذشته کاهش«تورم»، «افزایش اشتغالزایی» و «ثبات در قیمت‌ها» را مهم‌ترین اقدامات دولت تدبیر و امید خواند و تصریح کرد: در طول 4سال گذشته کارهای مختلفی انجام شد. تورم خطرناک‌ترین شاخصی است که در همه اقتصادها مطرح است. ما با تورم بالای 40درصد رو به رو بودیم ولی با تلاش‌های دولت شاهدیم که سال گذشته این شاخص تک رقمی شد. به واقع مهم‌ترین اتفاقی که رخ داد، ثبات در قیمت‌ها و آرامش در بازار است. او افزود: علاوه بر اینها تراز تجاری کشور در دو سال گذشته مثبت شده و نوسانات ارزی نیز به حداقل رسیده است. در کنار اینها تنش‌های سیاسی هم به‌شدت در جامعه و دانشگاه‌ها کاهش یافته و حتی فرار مغزها و مهاجرت نخبگان هم کم شده است.
فعالان بخش خصوصی چه گفتند؟
معضل رکود از دیگر مباحث مهمی بود که منجر به تنش لفظی بین برخی اعضا شد. به طوری که اسداله عسگراولادی نیز در تذکری به موضوع رفع رکود اقتصادی در کشور واکنش نشان داد و گفت: اینکه گفته می‌شود، رکود در کشور برداشته شده است از نظر من چنین نیست و هنوز این رکود در بخش‌هایی از اقتصاد کشور حاکم است.
سیدرضی حاجی‌آقامیری، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران یکی از موانع جدی بر سر راه توسعه صادرات غیرنفتی کشور را بلاتکلیفی نرخ ارز عنوان کرد و گفت: این طور به نظر می‌رسد که نرخ ارز در ایران در قدرت و اختیار دولت
نیست.
وی افزود: فعالان اقتصادی و صادرکنندگان امیدوار هستند، دولت دوازدهم با شکستن تابو نرخ ارز، زمینه‌های رشد صادرات غیرنفتی کشور را فراهم کند. او همچنین از تراز مثبت تجاری ایجاد شده به عنوان بخشی از کارنامه مثبت دولت یازدهم یاد کرد و افزود: به این ترتیب سطح انتظارات بخش خصوصی از دولت افزایش یافته است.
خوانساری در پاسخ به این صحبت‌ها گفت: ارزیابی شاخص‌های اقتصادی احساسی نیست و این ارزیابی نیازمند مطالعات علمی است. در عین حال شایسته نیست که همه ارکان نظام را زیر سوال ببریم.
حال آنکه اگر آمار سازمان‌های آماری داخلی مورد قبول نیست، سازمان‌های بین‌المللی نیز وقوع رشد تولید ناخالص داخلی در ایران را تایید می‌کنند. چنانکه صندوق بین‌المللی پول، متوسط رشد اقتصادی در جهان طی سال 2016 را 2.3درصد اعلام کرده که هند با 7درصد رشد، بالاترین میزان رشد را کسب کرده است.
این صندوق رشد اقتصادی چین را 6.7 درصد و ایران را نیز حائز رشد 6.6 درصدی دانسته است. ما باید به آمار‌های داخلی یا بین‌المللی اعتماد کنیم. همچنین در این نشست از سایت مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق تهران رونمایی شد و فریال مستوفی، مدیر این مرکز از آغاز به کار آن با قدرت خبر داد.
به گفته مستوفی این مرکز برای ارائه مشاوره و ترغیب سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به ایران و فعالیت در پروژه‌های اقتصادی راه‌اندازی شده است. در ادامه نیز بهمن عشقی، دبیرکل اتاق تهران از خدمات جدید اتاق در حوزه عضویت و گواهی مبدا به اعضا و راه‌اندازی دفتر مرکز داوری در اتاق تهران خبر داد.
