تعرفه‌بندی جهت‌دار و توازن تولید و واردات
با وجود اینکه تجارت آزاد منجر به توسعه مزیت‌های نسبی، افزایش بهره‌وری عوامل تولید و ایجاد ثروت در جامعه می‌شود اما کماکان موانع تجاری به خصوص در کشورهای درحال توسعه کاربرد دارد. موانع تجاری در قالب موانع تعرفه‌یی و غیرتعرفه‌یی قابل تقسیم هستند که شفافیت موانع غیرتعرفه‌یی کمتر بوده و اثر محدودکنندگی بیشتری دارند. از آنجا که ایران در مسیر پیوستن به سازمان تجارت جهانی قرار دارد، ارزیابی اثرات این موانع در جریان تجارت کشور ضروری است.
محمد حسین برخوردار عضو اتاق بازرگانی ایران در این باره می‌گوید: به خاطر گستردگی مرزهای ما و عدم تجهیز گمرک‌های ما به سیستم‌های XRAY تکمیلی، روش اعمال تعرفه کاربردی نیست. ما مرزهای خشکی و آبی فراوان داریم و مرزنشین‌های ما به دلیل آمار بیکاری بالا، زندگی خود را از طریق قاچاق می‌گذرانند و البته سود اصلی را قاچاقچیان پشت پرده می‌برند. به گفته وی تا یک حدی می‌توان کنترل کرد و تا امروز توانسته‌ایم ورود کالا از این طریق را به حداقل برسانیم.
این فعال اقتصادی و تجاری تصریح کرد: نباید فراموش کرد بخش عمده‌یی از واردات کشور به کالاهای سرمایه‌یی، مواد اولیه و کالاهای واسطه‌یی اختصاص دارد که در واقع بخشی از زنجیره تولید است و بی‌شک رونق تولید داخلی و کاهش هزینه محصولات داخلی وابستگی تام به کاهش تعرفه این اقلام دارد؛ به‌ویژه در شرایط حاضر که بنگاه‌های تولیدی با مشکل نقدینگی، رکود، تبعات گران شدن هزینه سوخت و انرژی مواجه هستند.
وی ادامه داد: بخش دیگری از واردات که از آن با عنوان کالاهای مصرفی نام برده می‌شود نیز با مشکل جدی قاچاق دست و پنجه نرم می‌کند، در این بخش تاجران شناسنامه‌دار و رسمی به دلیل وفور کالای قاچاق درحال حذف شدن از بازار هستند. کاهش تعرفه این اقلام سبب می‌شود، انگیزه‌ها و مشوق‌های قاچاق کالاهای مستعد تجارت زیرزمینی محدود شود و دولت باید در اصلاح تعرفه‌ها این موضوع را به عنوان مولفه کلیدی مد نظر قرار دهد. تعرفه بالا مساله قاچاق را حادتر می‌کند و تا یک حدی می‌توان آن را کنترل کرد. به عقیده من باید به سمت چابک‌سازی صنایع حرکت کنیم تا ورود کالای خارجی تهدیدی برای کالای داخلی نباشد.
برخوردار افزود: در تعیین تعرفه‌ها، تولید داخل را مد نظر قرار می‌دهند. آن چیزی که در داخل کشور تولید می‌شود مشمول تعرفه بالاتر می‌شود. بخش تولید موافق تعرفه‌هاست. اما بعد از سالیان سال اعمال تعرفه‌ها به دلیل مشکلات ساختاری بخش صنعتی نتوانسته اثر مثبتی با خود به همراه داشته باشد و صنعت ما در تقابل با تولیدات جهانی درجا زده است. این عضو اتاق بازرگانی در مورد مغایرت اعمال تعرفه با قوانین WTO بیان کرد: ما هنوز به WTO نپیوسته‌ایم و مشکلی درحال حاضر در مورد اعمال تعرفه وجود ندارد. بعد از پیوستن به این سازمان یک فرصت 5 ساله در اختیار ما قرار داده می‌شود تا خودمان را با قوانین آن تطبیق دهیم؛ هر چند کشورهای بزرگ ایجاد‌کننده سازمان تجارت جهانی کم کم درحال کنار کشیدن و تغییر عقیده هستند.
برخوردار افزود: سرازیر شدن سرمایه‌های کشورهای صنعتی چون امریکا به کشورهای با نیروی کار ارزان چون هند و چین و مالزی، کشورهای مطرح عضو سازمان تجارت جهانی را بر آن داشته که از این سازمان خارج شوند؛ چراکه این کشورها نیز با افزایش نیروی کار مواجه هستند و باید با آینده‌گری بیشتری تصمیم بگیرند. وی گفت: من فکر می‌کنم این اتفاق خواهد افتاد چرا که کشورهای صنعتی با وجود تولیدات‌های تک، نگران معضل اشتغال در آینده هستند و حتی به توسعه صنایع متوسط برای رفع معضل بیکاری در آینده فکر می‌کنند. لذا برنامه‌هایی مد نظر دارند تا بر مبنای آن سرمایه‌هایی که به سمت کشورهای دیگر رفته را با اعمال تعرفه به کشور برگردانند.
