دومینوی صنعتی در اقتصاد ایران
اهمیت امنیت اقتصادی در کشور دولت را بر آن داشته تا با ابزار و روشهای مختلف از جمله وضع تعرفه بر واردات، ارائه تسهیلات تلاش میکند تا از صنایع و اشتغال خود حمایت کنند. به نظر میرسد در این میان حجم عمدهیی از این حمایتها به سمت صنایع بزرگ سرازیر شده و سهم صنایع کوچک و متوسط نادیده گرفته میشود. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و نایبرییس کمیسیون معادن اتاق ایران در این باره معتقد است صنایع بزرگ از خوشههای صنعتی کوچکتر تشکیل شدهاند که با حمایت از صنایع بزرگ، صنایع کوچک هم مشمول حمایت میشوند. در مسیر حمایت از صنایع پیشران یک رشتهیی از صنایع پایین دست بهرهمند میشوند.
رضا اشرف سمنانی در مورد نارضایتیهای بخشی از صنایع در این مورد گفت: ممکن است به دلیل تعداد بالای شرکتها دولت اولویتها را براساس توان آنها مشخص کند فرمولها برای حمایت در بخشهای مختلف با هم فرق میکند. در یک بخش صندوقهای حمایتی جواب میدهد و در جای دیگر نیازمند حمایت گستردهتری در ابعاد بزرگتری هستیم.
وی افزود: حمایت فقط تزریق نقدینگی نیست. حمایت از سرمایههای انسانی نیز میتواند کمک بزرگی به صنایع محسوب شود. در وزارت صنعت، معدن و تجارت بخشی وجود داشت که از صاحبان خلاقیت و نوآوری تقدیر به عمل میآمد و پس از بررسی و سنجش کارآمدی ایدهها، وامهای ارزان قیمت در اختیار آنها قرار میگرفت. بنابراین توجه به صنایع کوچک ساختار صنایع بزرگ را شکل میدهند.
اشرف سمنانی خاطرنشان کرد: اندیشه پایه حمایت از صنایع به حرکت درآوردن چرخ صنابع بزرگ است تا به دنبال آن صنایع کوچک دومینووار حرکت کنند؛ در عین حال در راستای حمایت از صنایع کوچک بهطور ویژه کارهایی انجام میشود. سازمان شهرکهای صنعتی بهطور خاص صنایع کوچک و متوسط را تحت حمایت قرار میدهد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا به دلیل پایین بودن تیراژ تولید صنایع بزرگ در سطح جهانی با وجود همه حمایتهای دولتها، چرخ صنعت ما به حرکت در نمیآید گفت: قاعدتا هر چه صنایع مادر رشد کنند همراه خودشان صنایع پایین دستی را بالا میکشند. این روند در صنایعی مثل خودروسازی و معدن به وضوح دیده میشود و امری طبیعی است، اما در مساله تولید در سطح بینالمللی کیفیت، به روز بودن و رقابتپذیری از اهمیت بیشتری برخوردارند تا تیراژ تولید.
اشرف سمنانی در ادامه بیان داشت: صنایع ما از مشکلات زیر ساختی رنج میبرد. ما از ظرفیتهای مطرحی در دنیا برخورداریم اما محدودیتهای زیر ساختی که به آن اشاره شد جلو رشد و توسعه صنعتی ما را میگیرد. هر سیاستی که در مورد صنایع در پیش گرفته میشود بینیاز از سنجش توان صنایع نیست و باید براساس داشتهها و توان صنایع آن را حمایت کند.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اظهار کرد: بررسی مورد به مورد باید در صنایع در پیش گرفته شود. در واقع صنعتی میتواند رشد کند که به روز باشد، رقابتپذیر باشد، ازمدیریت خوب بهرهمند باشد و بهرهوری مطلوب داشته باشد تا توقعات پس از حمایتها را مرتفع کند نه اینکه به هر قیمتی به کار ادامه دهد. اشرف سمنانی گفت: حمایتها محدود به تزریق نقدینگی نیست، بلکه بستهیی شامل همکاریهای مالیاتی و کمک به بهبود محیط کسب و کار به صنایع ارائه میشود.
اشرف سمنانی در مورد اینکه آیا لزومی به فعالیت تعداد زیادی از صنایع بزرگ در کشور هست، گفت: صنایع بزرگ میتوانند تخصصی باشند و میتوانند در کارخانجات جدا فعالیت کنند، اما در ردههای بالا مشارکت داشته باشند و به صورت هلدینگ عمل کنند. تجمیع واحدها میتواند عملکرد صنایع را بهبود ببخشد اما این مساله بررسی فنی، اقتصادی، مالی و مدیریتی را میطلبد.
وی گفت: توسعه اقتصادی همگام با توسعه صنعتی اتفاق میافتد و این کار هم نیازمند سرمایهگذاری است و سرمایهگذاری ما کافی نیست و ما نیازمند تامین سرمایه از خارج توام با تکنولوژی و بازار هستیم. شکلگیری این فرآیند سرعت رشد ما را قطعا بالا میبرد.