مجلس، هدفمندی یارانه‌ها را بی‌هدف می‌کند
گروه کلان مهدی دهقان
طرح حذف خانوارهایی با درآمد 2.5میلیون تومانی از سوی کمیسیون تلفیق مجلس مطرح شد و اکنون اصرار بر اجرای آن به دردسر بزرگی برای دولت تبدیل شده است. این درحالی است که نماینده‌های مجلس دولت را به سیاسی‌کاری و ترس از دست دادن رای متهم می‌کنند درصورتی که به اعتقاد کارشناسان اقتصادی اجرای این طرح بدون پشتوانه و
بی‌حساب و کتاب است زیرا درصد خطای حذف یارانه بگیران بر مبنای درآمد بسیار زیاد است. به‌عنوان مثال آیا خانوارهای 5 نفره مستاجر با درآمد 2.5میلیون تومان مستحق حذف هستند؟ با چنین اوضاع نابسامان اقتصادی که از دولت نهم و دهم به ارث رسیده، آیا تضمینی وجود دارد که با دو برابر شدن درآمد 2.5میلیون تومانی هم دخل و خرج‌ها با هم همخوانی داشته باشد؟
درحال حاضر تلاش دولت بر متقاعد و توجیه کردن نمایندگان مجلس مبنی بر اینکه چنین طرحی نیازمند پخته‌تر شدن است و در مورد حذف یارانه‌بگیران باید سنجیده‌تر عمل شود تا درصد خطای حذف یارانه‌بگیران به کمترین حد خود برسد. گویا مجلس در این زمینه عقب‌نشینی کرده اما بسیاری از نمایندگان مجلس همچنان اصرار بر حذف یارانه‌بگیران دارند.
حذف یارانه‌بگیران بدون پشتوانه کارشناسی
فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در مورد حذف یارانه افراد با درآمد بیش از 2.5میلیون تومان ضمن طرح این پرسش که آیا برخوردهایی اینچنینی، پشتوانه عالمانه و مبتنی بر برنامه دارد؟ گفت: معتقدم که چنین پشتوانه‌یی برای این تصمیم وجود ندارد. در این راستا باید از دولت و مجلس خواست که به‌جای این نوع برخوردهای جزیی‌نگر و غیربرنامه‌یی یک راهکار اصولی برای این مساله اتخاذ کند. مومنی افزود: این طرز برخورد که ده‌ها ابهام و ناسنجیدگی به‌همراه دارد قطعا گرهی از مشکلات کشور را رفع نخواهد کرد.
این استاد اقتصاد با اشاره به اینکه درحال حاضر بسیاری از اساتید دانشگاه به لحاظ ساختاری با سیاست پرداخت یارانه نقدی مخالفند و این را دریافت نمی‌کردند، تصریح کرد: بنده شخصا برای دریافت یارانه نقدی ثبت‌نام نکرده بودم و به تمام دوستان هم گوشزد می‌کردم که ما هم به لحاظ اخلاقی و هم از نظر حرفه‌یی نباید با این سیاست نادرست همراهی کنیم.
سیاستی که از ریشه اشتباه بود. وی ضمن تاکید بر اینکه دولت و مجلس باید بدانند که برخوردهای انفعالی اینگونه گره‌گشا نبوده و مشکلات تازه‌یی هم به‌همراه خواهد داشت، اذعان کرد: برای این کار باید ابتدا یک گزارش ملی تهیه کرد و تمام گروه‌های پرنفوذی را که بر ادامه این رویه غلط پافشاری می‌کنند مورد شناسایی قرار داد. باید کمک کرد که با یک راهکار مناسب و کارشناسانه کشور را از این فضای نامناسب خارج کرد.
امکان شناسایی وجود ندارد
همچنین مهدی تقوی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی به خبر آنلاین گفت: امکان شناسایی درآمدهای بالاتر از 2.5میلیون تومان وجود ندارد.
وی با بیان اینکه ما 45هزار و500 تومان یارانه به مردم می‌دادیم اما 400هزارتومان از جیب آنها می‌زدیم، متذکر شد: آن تورم 40درصدی و نرخ رشد منفی به دلیل اجرای غلط قانون هدفمندی یارانه‌ها بود. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: البته روحانی که آمد، کار را خراب نکرد و باعث شد نرخ تورم به کمتر از 20درصد کاهش یابد و نرخ رشد اقتصادی نیز مثبت شود.
تقوی با بیان اینکه یارانه درحال حاضر به معضل اقتصاد کشور تبدیل شده است، گفت: اکنون یارانه 45 هزار و 500 تومانی که به مردم می‌دهند به‌گونه‌یی است که دارد کمر دولت را می‌شکند. نفت 50 دلار نیز در کنار این موضوع، مشکلات را مضاعف کرده است. وی با تاکید بر اینکه اصلا امکان شناسایی درآمدهای بالاتر از 2.5میلیون تومان وجود ندارد، تصریح کرد: اینکه می‌گوییم 20درصد اقتصاد کشور فرار مالیاتی دارند، یعنی چه؟! این 20درصد یارانه می‌گیرد و مالیات هم نمی‌دهد.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این پرسش که نظر شما درباره سرکشی به اطلاعات بانکی مردم چیست؟ عنوان کرد: این کار خطرناک است و باعث می‌شود به‌جای اینکه مردم پولشان را در بانک بگذارند، کارهای دیگر با آن انجام دهند. تقوی با تاکید بر اینکه سرکشی به حساب مردم تورم‌زا و غیراخلاقی است، متذکر شد: مگر اینکه قوه‌قضاییه دستور دهد. برای مثال یک نفر کلاهبرداری کرده باشد و قوه‌قضاییه دستور دهد که حساب فرد مسدود شود؛ وگرنه همین‌جوری نمی‌شود درحساب مالی مردم سرکشی کرد. سرکشی به حساب مالی مردم، اعتماد به سیستم بانکی را کم می‌کند.
حذف با 25درصد خطا هم مشکلی ندارد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با «تعادل» در مورد درصد خطای حذف یارانه‌بگیران با درآمد بیش از 2.5میلیون تومان نیز افزود: اگر در این طرح درصد خطا بیش از 25درصد هم باشد، ایرادی ندارد و باید این طرح اجرایی شود که به‌دنبال اجرایی شدن این طرح، یارانه مدیران دولتی، پزشکان، قضات و کارخانه‌داران حذف می‌شود.
غلامرضا اسداللهی با تاکید بر اینکه حذف یارانه افرادی که درآمدشان بیش از 2.5میلیون تومان است به‌صورت حتمی اجرا می‌شود، اضافه کرد: این طرح به قانون تبدیل خواهد شد البته تصویب این طرح نیازمند دوسوم رای کمیسیون تلفیق است. وی تاکید کرد: این طرح باید رای بیاورد و یارانه افراد ثروتمند به افراد فقیر داده شود درحال حاضر برخی از افراد حتی در تامین یک وعده غذای گرم مشکل دارند.
حذف یارانه‌بگیران اراده سیاسی می‌خواهد
این نماینده مجلس با بیان اینکه حذف یارانه‌بگیران اراده سیاسی می‌خواهد، گفت: در این طرح پیش‌بینی می‌شود حدود 25 تا 30میلیون یارانه‌بگیر از لیست حذف شوند. با تحقق این امر شاهد هدفمندتر شدن یارانه‌ها خواهیم بود.
حذف یارانه‌بگیران اجرا می‌شود
حسین میرمحمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درگفت‌وگو با «تعادل» گفت: امیدواریم طرح حذف یارانه‌بگیران با درآمد 2.5میلیون تومانی در مجلس به قانون تبدیل شود تا دولت موظف به اجرای آن شود.
وی افزود: دولت نیز باید از این طرح استقبال و آن را اجرا کند به‌طورکلی پیش‌بینی بنده این است که طرح حذف یارانه‌بگیران ثروتمندان در سال آینده اجرا شود. طبق جلسات برگزار شده جمع‌بندی و اجماعی مشترک و کلی بین مجلس و دولت صورت گرفته است.
حذف یارانه‌بگیران با درآمد 5/2میلیون تومان متعادل است
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی و حایز اهمیت بودن حذف یارانه نقدی ثروتمندان اضافه کرد: حذف یارانه‌بگیران با درآمد 2.5میلیون تومان متعادل و عادلانه است. وی با سیاسی خواندن رفتار دولت در موضوع حذف یارانه‌بگیران تاکید کرد: دولت باید از طرح مجلس استقبال کرده و از اجرای آن شانه خالی نکند. به‌طور کلی این طرح به قانون تبدیل می‌شود و دولت از سال آینده باید آن را اجرا کند.
حذف یارانه‌بگیران قابلیت اجرایی دارد
جعفر قادری، دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با «تعادل» افزود: حذف یارانه‌بگیران مرفه و ثروتمند برای دولت کار ساده‌یی است و اکنون دولت به‌دنبال بهانه برای عدم اجرای آن است زیرا از تبعات سیاسی آن ترس دارد.
وی با بیان اینکه حذف یارانه‌بگیران با درآمد بیش از 2.5میلیون تومان با کمترین درصد خطا قابلیت اجرایی دارد، افزود: دولت بانک اطلاعات جامعی دارد و از سوی دیگر به اطلاعات درآمدی کارمندان و بخش‌های مختلف جامعه نیز دسترسی دارد بنابراین عدم اجرای این طرح بهانه و طفره رفتن است.
قادری ادامه داد: با تکلیف و قانون شدن این طرح دولت موظف به اجرای آن خواهد بود. البته درحال حاضر این طرح در دستور کار مجلس قرار دارد و تصمیم نهایی در آینده اتخاذ خواهد شد. همچنین توصیه بنده به دولت این است که اراده سیاسی داشته باشد و از تاثیرگذاری حذف یارانه‌بگیران در صندوق‌های رای نترسد.
نمایندگان همسو با دولت
در این میان نیز نمایندگانی با نظر دولت همسو هستند و طرح حذف یارانه‌بگیران را غیرقابل اجرا و غیرکارشناسی می‌دانند. در این زمینه سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با انتقاد از برخی مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی گفت: تصمیم برای حذف افراد با درآمد بالای 25میلیون ریال از یارانه نقدی تنها به محرومیت کارمندان و کارگران منتهی می‌شود.
غلامرضا کاتب با اشاره به مصوبه سال گذشته مجلس برای شناسایی و حذف اقشار مرفه از دریافت یارانه نقدی گفت: مساله اصلی اینجاست که باید یارانه به‌دست افرادی برسد که نیاز به این پول دارند و نه عموم جامعه را شامل شود و برای رسیدن به این هدف باید درآمد افراد مشخص و یارانه افراد متمول حذف شود.
وی افزود: وقتی به این شکل به محتوای قانون می‌پردازیم که یارانه خانوارهایی با درآمد خانوار بیشتر از 25میلیون ریال حذف می‌شود، این بدان معنی است که سر جمع درآمد کل افراد خانوار ملاک قرار می‌گیرد نه سرپرست خانوار که در این صورت شناسایی و اجرایی کردن آن عملا غیرممکن است و درصورت اجرا فقط گریبان کارمندان و کارگران را خواهد گرفت. وی با تاکید بر اینکه باید برنامه روشن و شفافی برای شناسایی افراد پر درآمد در کشور داشت، خاطرنشان کرد: در این زمینه بازی با کلمات کاری را پیش نخواهد برد و باید اقدام عملی جدی در این زمینه صورت گیرد.
سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد: در بند دیگری از تبصره 21 مقرر شده با افزایش قیمت برق در سال آینده کل این مبلغ تا سقف 7هزارمیلیارد تومان به صنعت برق کشور اختصاص یابد که با توجه به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، اختصاص این مبلغ به صلاح نخواهد بود.
کاتب گفت: امروز باید توجه همه به تولید و بهبود زیرساخت‌های تولید درکشور باشد لذا نیاز است تا درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها علاوه بر کمک به اقشار نیازمند در جهت رشد، توسعه، شکوفایی و آبادانی کشور هزینه شود تا بتوانیم در سال‌های آتی، ده‌ها برابر این میزان سرمایه‌گذاری را به کشور بازگردانیم.
همچنین احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس حذف خانوارهای با درآمد بیش از 2.5میلیون تومان از دریافت یارانه نقدی را غیرکارشناسی دانست و گفت: درآمد دو نیم میلیون تومان هر خانوار به تنهایی ملاک مناسبی برای حذف یارانه نقدی نیست همچنین این موضوع تاکنون نهایی نشده است.
حذف یارانه بگیران باید اجرا شود
محمود جامساز، کارشناس مسایل اقتصادی در گفت‌وگو با «تعادل» در مورد حذف یارانه‌بگیران با درآمد بیش از 2.5میلیون تومان با تاکید بر اینکه حذف یارانه‌بگیران باید اجرایی شود، گفت: فرقی ندارد دولت به چه شیوه‌یی اقدام به حذف یارانه‌بگیران پردرآمد می‌کند، مهم این است با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و تحریم‌ها، دولت چاره‌یی جز حذف یارانه‌بگیران ندارد. وی تصریح کرد: پرداخت یارانه نقدی در شرایطی که قرار بود در دولت گذشته تصویب شود مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفت زیرا قرار بود پول نقد به‌صورت مساوی بین همه خانوارها تقسیم شود درصورتی که این امر سبب تحقق عدالت اجتماعی نمی‌شد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: عدالت اقتصادی وقتی به نتیجه می‌رسد که توزیع ثروت به‌صورت عادلانه انجام شود. توزیع ثروت در کشورهای با اقتصاد آزاد که رقابت وجود دارد و بخش خصوصی محور و موتورمحرکه اصلی اقتصاد است از طریق اخذ مالیات و توزیع درآمدهای آن به‌صورت تخصیص بهینه منابع در جامعه حاصل می‌شود. جامساز انتقاد کرد: توزیع پول نقد به‌صورت یارانه در جامعه علاوه بر اینکه عدالت را محقق نمی‌کند بلکه یک کشش تقاضایی را به‌وجود می‌آورد و از سوی دیگر
سبب افزایش سرعت گردش پول و تورم می‌شود. زیرا در این هنگام تقاضا از عرضه پیش می‌افتد که یکی از علل تورم 44درصدی در دوره احمدی‌نژاد همین موضوع بود. البته طرح مسکن مهر و مدیریت پولی بانک مرکزی نیز از دیگر عوامل آن بود.
روحانی مجبور به ادامه راه احمدی‌نژاد
این کارشناس مسایل اقتصادی گفت: در آن زمان 42هزارمیلیارد تومان بدون تاثیر بر افزایش تولید در جامعه توزیع شد. به‌دنبال این طرح دولت روحانی چاره‌یی جز دنبال کردن طرح به یادگار مانده از دولت احمدی‌نژاد نداشت و اکنون ناچار به‌دنبال اجرا کردن قانون هدفمندی یارانه است. وی ادامه داد: در ابتدای مسیر دولت روحانی به این فکر کرد که همه افراد جامعه شمول و مستحق دریافت یارانه نیستند بنابراین طرح انصراف داوطلبانه از یارانه را اجرا کرد و انتظار داشت مردم به ندای وی پاسخ دهند اما این طرح سرانجام با شکست روبه‌رو شد. جامساز افزود: روحانی در شرایطی دولت را تحویل گرفت که اقتصاد کشور با سیاست‌های غلط دوره گذشته، تحریم همچنین کاهش شدید قیمت نفت روبه‌رو بود و اکنون نیز دولت روحانی باید تلاش کند از طریق رسانه‌های جمعی مردم را متقاعد کند که پرداخت یارانه به زیان همه افراد جامعه است.
بررسی حذف یارانه پردرآمدها
وزیر امور اقتصادی و دارایی درخصوص حذف یارانه پردرآمدها گفت: در بحث یارانه‌ها و چگونگی پرداخت یا قطع یارانه افرادی که درآمد بالا دارند؛ به صورت قطعی تصمیم‌گیری نشده است و دولت و مجلس درحال بررسی همه جوانب این امر هستند.
علی طیب‌نیا افزود: پرداخت نقدی یارانه‌ها باید عادلانه باشد و دولت و مجلس برای پرداخت یارانه‌ها به صورت نقدی در جلسات مشترک درحال بحث و تبادل نظر در این زمینه هستند.
ملاک حذف یارانه باید درآمد سرپرست خانوار باشد
عضو کمیسیون تلفیق از بررسی لایحه بودجه۹۴ در جلسه علنی هفته آینده مجلس خبر داد و گفت: ملاک حذف یارانه باید درآمد 2.5میلیونی سرپرست خانوار باشد. ایرج ندیمی به تسنیم اظهار داشت: بعد از آنکه جمع‌بندی مصوبات بودجه‌یی کمیسیون تلفیق تمام شد متن نهایی لایحه به صحن علنی مجلس ارایه خواهد شد. وی با بیان اینکه بودجه94 در جلسه علنی هفته آینده مجلس مورد بررسی نمایندگان قرار خواهد گرفت، افزود: بنای نمایندگان کمیسیون تلفیق این بود که جداول لایحه بودجه بدون تعریف ردیف جدید، به صحن مجلس برود. عضو کمیسیون تلفیق بودجه94 به مصوبات یارانه‌یی لایحه اشاره کرد و گفت: متاسفانه آنچه در کمیسیون تلفیق مصوب شد این بود که یارانه خانوارهای با درآمد بالای 2.5میلیون تومان حذف شود درحالی که این سیاست اصلا منطقی نیست و باید اصلاح شود. وی ادامه داد: در صحن علنی مجلس این موضوع را مطرح خواهیم کرد و نمایندگان هم حتما با آن موافقت خواهند کرد که ملاک حذف یارانه افراد در سال آینده درآمد سرپرست خانوار باشد نه مجموع اعضای خانوار.
مصوبه حذف یارانه‌بگیران ابهام دارد
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه۹۴ با انتقاد از مصوبه کمیسیون تلفیق درباره حذف یارانه خانوارهایی که بالای 2.5میلیون تومان درآمد دارند، با بیان اینکه مخالف حذف هستم، اظهار داشت: مطمئنم دولت نمی‌تواند این افراد را شناسایی کند و تنها یارانه افرادی که شناسایی شدند، حذف می‌شود چراکه هنوز تعریف جامعی از درآمد 2.5میلیون تومان نداریم.
وی افزود: مشخص نیست 2.5میلیون تنها درآمد سرپرست خانواده است یا اعضای خانواده یا این رقم برای خانواده 2نفره یا 10نفره فرقی نمی‌کند؟ لذا اینها از اشکالات این مصوبه است. همچنین از لحاظ قانون مشکلی نداشتیم و قبلا چنین قانونی داشتیم که دولت براساس درآمد خانواده خط‌کشی را تعیین کند و بیشتر از آن را حذف کند.
این عضو کمیسیون تلفیق بودجه با بیان اینکه کشور را نباید به دو قطب دارا و ندار تقسیم کنیم، گفت: نباید با اینگونه مسایل کشور را دچار استرس کنیم که 76میلیون نفر برای دریافت یارانه نقدی ثبت‌نام کنند و بگویند ما ندار هستیم، بنابراین باید توجه کنیم که قانون هدفمندی یارانه‌ها با هدف اصلاح الگوی مصرف آغاز شده و باید همان هدف ادامه یابد. جعفرزاده ادامه داد: براساس این هدف باید هرکسی که بیش از الگوی مصرف استفاده کرد، تنبیه شود و هرکسی کمتر مصرف کرد، تشویق شود. ما نباید به‌دنبال درآمد دیگران باشیم، باید دنبال این باشیم که ثروت ملی کشور هدر نرود.
لذا باید درآمدهای نقدی را به سیاست‌های تشویقی- تنبیهی تبدیل کرد. وی تاکید کرد: باید در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به سمتی برویم که پول کشور و این انرژی که
به سختی تولید می‌شود، هدر نرود.
