دلیل این همه تفاوت در قیمتگذاری کتاب چیست؟
عناصر مختلفی در انتشار یک کتاب دخالت دارد که به صورت مستقیم روی بهای پشت جلد کتابها تاثیر میگذارد، اما با این وجود دامنه تفاوت قیمتها در بازار کتاب نزد ناشران مختلف تا حد زیادی غیرمنطقی به نظر میآید.
یکی از عواملی که به جهت توان مالی خانوارها و کوچک شدن سبد خریدهای فرهنگی در جامعه، از عوامل کاهش نرخ مطالعه بهشمار میآید، افزایش چشمگیر نرخ کتاب در سالهای اخیر است که به صورت مستقیم تابع تورم مواد اولیه چاپ کتاب، به ویژه کاغذ است. اما آیا افزایش قیمت پشت جلد کتابها همیشه با تورم ملزومات نشر، متناسب است؟
درست است که نشر کتاب به عنوان یک حرفه باید توجیه اقتصادی داشته باشد، اما شرط بقا در این حرفه این است که باوجود تورم در بازار، ناشران توان مالی مخاطبان خود را در نظر گرفته و تولیدات خود را با حداقل قیمت روانه بازارهای کتاب کنند. اما به نظر میرسد رویکرد ناشران مختلف در این مساله، متفاوت است.
طبق آخرین استعلام، قیمت کاغذ تحریر 70 گرمی اندونزی بندی 83هزارو500 تومان قیمت دارد. البته ناشران مختلف ممکن است برای انتشار کتابهای خود از کاغذهای دیگر با برندهای دیگری استفاده کنند اما این نوع کاغذ، متداولترین نوع کاغذ برای انتشار کتاب در کشور ما است، بنابراین میتوان در این گزارش تطبیقی به عنوان قیمت میانگین به آن استناد کرد. همچنین باید در نظر داشت جز مواد اولیه، فاکتورهای دیگری مانند ارزشمندی مطالب درج شده در کتاب و زمانی که مولف یا مولفان صرف تولید محتوای آن کردهاند نیز در تعیین نهایی نرخ کتاب تاثیرگذار هستند، اما عمده کتابها، خصوصا در حوزه ادبیات و داستان با قراردادهای حقالتالیفی معینی بسته میشوند که نرخی بین 10 تا 15درصد از قیمت پشت جلد را شامل میشود.
نوع جلد را نیز نباید ندیده گرفت که برای بررسی تطبیقی قیمت کتاب در بازار، جلدهای شومیز متداول را مورد نظر قرار میدهیم. از طرفی از تیراژ کتابها نیز در قیمت تمام شده تاثیر دارند که با توجه به تیراژ پایین تمامی کتابها، طبعا نمیتواند تعیینکننده باشد.