ایران پایتخت سرمایه‌گذاری اروپا
در ادامه سفر مقامات اروپایی به ایران، امروز محمد جواد ظریف میزبان یوتسا داچیچ همتای صربستانی‌اش بود. وی همچنین امروز میزبان وزیر خارجه ایتالیا خواهد بود
گروه ایران| محمدرضا ستاری|
آنچه از آثار توافق هسته‌یی میان ایران و 1+5 به نظر می‌رسد، آن است که درست در بحبوحه مذاکرات و روزهای حساس پایانی که فرجام توافق هسته‌یی در هاله‌یی از ابهام به سر می‌برد، مقامات اروپایی رغبت خود را برای سفر به ایران و آغاز همکاری‌های مشترک سیاسی و اقتصادی نشان دادند؛ همچنان که هنوز جوهر توافقنامه جامع میان ایران و 6قدرت جهانی خشک نشده بود، نخستین چراغ این سفرها را زیگمار گابریل وزیر اقتصاد آلمان روشن کرد. سفر وی به تهران که به عنوان نخستین سفر یک مقام رسمی پس از توافق وین به شمار می‌رفت از آنجا حائز اهمیت بود که وی معاون اول خانم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و به نوعی دومین مقام سیاسی و بلندپایه آلمان‌ها به شمار می‌رود. گابریل که از سوی مطبوعات آلمان متهم به شتابزدگی در سفر به ایران شده و همچنین جامعه یهودی این کشور نیز از وی انتقاداتی را به عمل آورده بودند، به همراه هیاتی بلندپایه سیاسی و اقتصادی برای فتح باب مراودات تجاری به تهران آمد تا زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی گسترده آلمان در ایران باشد. دومین سفر مهم که بلافاصله پس از توافق صورت گرفت، سفر فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران
بود که این سفر همزمان با تصویب توافق هسته‌یی در شورای اروپا، به نوعی پیچ تحریم‌های کشور را شل کرده و مسیری هموار‌تر در راه همکاری‌های سیاسی و اقتصادی میان ایران و اروپا گشود. در همین حال درست در فردای سفر موگرینی به تهران، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه این‌بار نه به شمایل پلیس بد بلکه در قالب دولتمردی که مشتاق همکاری و همگرایی اقتصادی و سیاسی با ایران است به تهران پای گذاشت. وی در این سفر مقدمات همکاری‌های نزدیک منطقه‌یی با ایران را فراهم کرد و از علاقه شرکت‌های خودروسازی و انرژی فرانسه برای حضور در بازار ایران سخن گفت.
در همین راستا روز گذشته ایویتسا داچیچ معاون اول نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه جمهوری صربستان که ریاست دوره‌یی سازمان امنیت و همکاری اروپا را برعهده دارد در تهران حضور داشت تا ضمن رایزنی‌های سیاسی، بر لزوم همکاری در مسائل زیربنایی، ساختمان‌سازی، کشاورزی و انرژی تاکید کند. امروز نیز پائولو جنتیلونی وزیر خارجه ایتالیا به همراه فدریکا گوئیدی وزیر توسعه اقتصادی این کشور وارد تهران می‌آیند تا ایتالیایی‌ها که در دوران تحریم‌ها نیز هرگز ارتباط خود را با ایران از دست ندادند، از قافله همتایان اروپایی خود در سفر به تهران بازنمانند.
آنچه از این ترددها به ذهن متبادر می‌شود این است که دستگاه دیپلماسی کشور با عقلانیتی مثال‌زدنی در طول 22ماه فشرده و نفسگیر مذاکرات، توانستند نه‌تنها سیاست خارجی کشور را از محاق پرونده هسته‌یی رها کنند، بلکه هم‌راستایی با مسوولان ارشد کشور شرایطی را فراهم آورند که ایران پس از سال‌ها انزوای سیاسی و اقتصادی، اکنون با منزلت و قدرتی بی‌سابقه به عرصه نظام بین‌الملل بازگردد. به زعم کارشناسان فضای پس از توافق به نوعی بهار دیپلماسی ایران قلمداد می‌شود و مسوولان کشور درصدد هستند تا از این فرصت کم‌نظیر تاریخی به بهترین نحو بهره‌گیری کرده و از آن برای رشد همه‌جانبه در زیرساخت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران استفاده کنند. گفتنی است که شرایط تحولات پس از توافق هسته‌یی به گونه‌یی رقم می‌خورد که اروپایی‌ها با آن اشتهایی که برای ورود به ایران نشان داده‌اند، حتی در صورت اجرایی نشدن توافق هسته‌یی دیگر تمایلی به بازگشت به دوران قبل از توافق را نخواهند داشت. نگاه کارشناسان بر این است که اروپایی‌ها در حال حاضر مشغول تعریف پروژه‌های گسترده در ایران هستند و از آنجایی که سیاست مسوولان کشور، برقراری روابط متقابل سیاسی و اقتصادی
است به طوری که ایران هرگز وارد‌کننده و مصرف‌کننده صرف از این مراودات نباشد، اجرایی شدن این پروژه‌های گسترده نیاز به ساختن زیرساخت‌هایی در کشور دارد که این امر می‌تواند یکی از فرصت‌های ارزشمند برای ایران در دوران پس از تحریم باشد. اینک با توجه به ترددهای گسترده‌یی که در کشور به راه افتاده و به نظر می‌رسد که ادامه‌دار هم خواهد بود و با حضور هیات بلندپایه اسپانیایی و همچنین سفر رییس‌جمهوری اتریش به ایران که پس از انقلاب اسلامی نخستین رییس‌جمهور اروپای غربی خواهد بود که به کشور سفر می‌کند، آیا می‌توان گفت که ایران در حال تبدیل شدن به پایتخت سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها است؟
دورخیز آلمان‌ها برای ورود به اقتصاد ایران
زیگمار گابریل قائم‌مقام صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان در حالی به همراه هیات 60 نفره خود به تهران سفر کرد که در سفر 3روزه خود با دکتر روحانی رییس‌جمهور، محمدجواد ظریف وزیر خارجه، وزیر نفت، وزیر صنعت، معدن و تجارت و شماری از مقامات و مسوولان اقتصادی کشور درخصوص مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به رایزنی و گفت‌وگو پرداخت. همچنین در این سفر، مدیران شرکت‌های بزرگ آلمانی مانند زیمنس، مرسدس دایملر و فولکس‌واگن به همراه تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک حضور داشتند. احیای کمیسیون مشترک ایران و آلمان ازجمله دستاوردهای سفر هیات آلمانی به ایران بود که پس از 14سال مجددا احیا شد. زیگمار گابریل در تهران اعلام کرد: خودروسازی، پتروشیمی، انرژی‌های نو، بهره‌وری انرژی و محیط‌زیست ازجمله بخش‌هایی به شمار می‌روند که شرک‌های آلمانی آماده همکاری در این بخش‌ها با ایران هستند و توافق هسته‌یی و برداشته شدن تحریم‌ها، می‌تواند شروعی برای از سرگیری روابط اقتصادی باشد تا با همکاری‌های صنعتی با ایران به مدرن‌سازی صنایع این کشور اقدام شود. گفتنیاست که این سفر نه‌تنها طلیعه‌یی برای ادغام اقتصاد دو کشور است بلکه می‌تواند به افزایش کیفیت تولید داخل
نیز منجر شود. همچنین همکاری‌های گسترده میان دو کشور با توجه به اینکه آلمان از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا محسوب می‌شود و قبل از تحریم‌ها نیز نخستین شریک اقتصادی ایران در اروپا محسوب می‌شد، پتانسیل این را داراست تا حجم مراوداتی که تازه در سال گذشته میلادی با 30درصد رشد به 2.7میلیارد یورو رسیده است به دوران قبل از تحریم‌ها که به بیش از 6میلیارد یورو می‌رسید، باز گرداند.
فرانسوی‌ها در انتظار چراغ سبز تهران
سفر لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه به تهران تنها به فاصله یک روز پس از حضور فدریکا موگرینی در کشور، با وجود اینکه سبب‌ساز رایزنی‌های گسترده سیاسی و منطقه‌یی برای دو کشور بود، از منظر اقتصادی و تجاری نیز قابل کتمان نیست. درحالی که فابیوس انگیزه اصلی سفر خود به تهران را سیاسی عنوان کرده بود، اما وی که همزمان با پست وزارت خارجه، مسوول مبادلات اقتصادی بین‌المللی فرانسه نیز است با وزرای صنعت و معدن و راه و شهرسازی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. فابیوس در این سفر اظهار داشت: حوزه کاری وزارت راه و شهرسازی در ایران گسترده است و شامل حمل‌ونقل هوایی، دریایی، زمینی، ریلی، مسکن و شهرسازی است؛ با وزیر راه و شهرسازی ایران درباره پروژه‌های مشخصی صحبت کردیم و مقرر شد تا چند هفته آینده گروه‌های کارشناسی ماموریت یابند روی این پروژه‌ها کار کنند و به نتیجه برسیم؛ در بخش حمل‌ونقل ریلی پروژه‌های همکاری زیادی داریم که اهمیت دارد و همچنین در بخش جاده‌یی و دریایی نیز پروژه‌های همکاری داریم. همچنین در این دیدار‌ها صنایع خودروسازی فرانسه که زمانی دست برتر را در ایران دارا بودند، از تمایل شدید خود برای بازگشت به بازار ایران خبر داده و
خواستار شروع همکاری‌های گسترده در این زمینه شدند. گفتنی است که تا شهریور ماه امسال بین 70 تا 80 مدیر ارشد بزرگ‌ترین شرکت‌های فرانسه راهی ایران می‌شوند.
ایتالیا به دنبال احیای روابط گذشته
پائولو جنتیلونی، وزیر خارجه ایتالیا امروز درحالی به همراه وزیر اقتصاد و هیات همراه خود به تهران می‌آیند که این کشور در صنایع کوچک و متوسط حرف‌های بسیاری در سطح جهانی برای گفتن دارند. این کشور که به عنوان اصلی‌ترین شریک اقتصادی ایران محسوب می‌شد در تلاش است تا پس از توافق هسته‌یی و لغو تحریم‌ها مجددا شرایط اقتصادی گذشته خود را در ایران احیا کنند. حجم مراودات دو کشور که در سال 2011 به 7میلیارد یورو می‌رسید، امروزه به میزان هفت برابر کاهش یافته و به نظر می‌رسد بازار گسترده ایران، ایتالیایی‌ها را امیدوار به چشم‌انداز روشن اقتصادی در دوران پس‌ازتحریم کرده است. همچنین بازار مصرفی ایران برای شرکت‌های بحران دیده ایتالیایی یک فرصت طلایی و حیاتی برای ادامه فعالیت‌شان محسوب می‌شود و به زعم کارشناسان فضای اقتصادی به وجود آمده پس از توافق وین، رقابت میان شرکت‌های ایتالیایی و اروپایی را که درصدد جبران موقعیت از دست رفته خود در ایران هستند، افزایش داده است.
چشم‌انداز پیش‌رو
با توجه به آنچه شرحش رفت و نیز اخبار مختلف که حاکی از علاقه و تلاش دیگر کشورهای اروپایی و شرکت‌های بزرگ برای حضور در بازار ایران است باید گفت همانطور که نیویورک‌تایمز در گزارش اخیرش اشاره کرده است به نظر می‌رسد ایران در حال تبدیل شدن به پایتخت جذاب سرمایه‌گذاری برای اروپایی‌ها شده است البته اروپایی‌ها نیک می‌دانند در این بین رقبای جدی دیگری نظیر چین و ژاپن از یک‌سو و احتمالا ایالات متحده امریکا در سوی دیگر را هم پیش‌رو دارند اما فعلا در سطحی دیگر اعضای اتحادیه اروپا مشغول ربودن گوی سبقت از هم برای حضور پررنگ‌تر در بازار گسترده و رو به پیشرفت اقتصادی ایران هستند.
