اجماع بین‌المللی بر سر حضور ایران در حل بحران سوریه
گروه ایران|یحیی زرین‌نرگس|
بحران سوریه در شرایط فعلی، در میانه دو ائتلاف بین‌المللی قرار دارد؛ ائتلاف شکننده غرب با کشورها و جریان‌های تحت حمایت آن، در مقابل ائتلاف روسی- ایرانی- سوری که از انسجام بیشتری نسبت به ائتلاف غربی برخوردار است. بنابراین در ائتلافی که ایران در آن حضور دارد، تاکتیک‌ها و اهداف دیپلماتیک و استراتژیک آن به روشنی قابل شناسایی است؛ حفظ دولت فعلی در قدرت، تدارک روندها برای پروسه انتقال سیاسی با محوریت طرح ایرانی و روسی و تقویت ارتش اسد برای مقابله با جریان‌های افراطی و تروریستی که تهدید امروز و فردای خاورمیانه خواهند بود. در سوی دیگر در صف ائتلاف غربی، نه شاهد یکپارچگی مطالبات در صف کشورهای حاضر در آن هستیم، نه تاکتیکی برای حل بحران فعلی و نه استراتژی روشنی برای وضعیت جاری و آتی کشور سوریه را می‌بینیم. حال در کنار این خوانش کوتاه، باید به تحولات جاری در قالب نشست چهارجانبه وین بر سر تحولات سوریه اشاره کرد که در میان کشورهای حاضر در آن (روسیه، امریکا، ترکیه و عربستان) یکی از مهم‌ترین گرانیگاه‌های بحث، لزوم حضور ایران در دیپلماسی قدرت‌های منطقه‌یی و فرامنطقه‌یی برای حل بحران سوریه بوده است.
الشرق‌الاوسط: طرح روسیه برای حال بحران سوریه
روزنامه فرامنطقه‌یی الشرق‌الاوسط با مطرح کردن اطلاعاتی درخصوص آنچه «طرح راه‌حل سیاسی مطرح شده توسط مسکو در دیدار وین» بوده، مدعی است مسکو بر انتقال اختیارات رییس‌جمهوری سوریه و به‌هم پیوستن ارتش و گروه «ارتش آزاد سوریه» نظر دارد. طبق گفته این روزنامه، این طرح روسیه به این امر می‌انجامد که مقابله با ارتش آزاد به حالت تعلیق درآید و محاصره‌های متقابل پایان یابد و انتخابات پارلمانی و دولت انتقالی و انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود؛ بدون اینکه زمانی برای این طرح‌ها گذاشته شود. این طرح همچنین به این امر می‌انجامد که در مرحله بعدی شبه‌نظامیان سوری هم‌پیمان با نظام، به ارتش این کشور بپیوندند و سپس، ارتش آزاد سوریه به آنها ملحق شود. طبق این طرح همچنین «بانک اهداف مشترک» میان کشورهایی که حملاتی را در سوریه انجام می‌دهند ایجاد می‌شود و اطلاعات آن دراختیار گروه‌هایی که راه‌حل سیاسی را می‌پذیرند، نیز قرار می‌گیرد.
ایران؛ نقطه ثقل اظهارات مقامات روسیه و امریکا
در همین راستا، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه روزشنبه در گفت‌وگو با شبکه دوم تلویزیون دولتی روسیه درباره اجلاس اخیر چهارجانبه وین برای حل مساله سوریه، گفت: با برگزاری اجلاس برای حل مساله سوریه در چنین چارچوبی موافقت کرده و درعین حال به شرکای خود اعلام کردیم که تلاش برای ایجاد چنین گروهی برای حمایت از روند حل‌وفصل سیاسی مسائل سوریه بدون مشارکت ایران بی‌فایده و بی‌حاصل است. همچنین میخاییل بوگدانف معاون وزیر خارجه روسیه، در ارتباط با لزوم ماندن اسد در قدرت گفت: در صورت برکناری بشار اسد رییس‌جمهوری سوریه این کشور به سومالی دیگر تبدیل می‌شود. وی در ادامه درباره طرح کشورش برای حل بحران سوریه تصریح کرد: می‌توانیم مراکز تبادل اطلاعاتی را با حضور کشورهایی ایجاد کنیم که در رأس آنها مصر، عراق و ترکیه باشند. هدف از ایجاد مراکز اطلاعاتی اتخاذ اقدامات مشترک با این کشورهاست. جان کری وزیر خارجه امریکا نیز که به اردن سفر کرده، با بیان اینکه طی چند روز آینده گفت‌وگوهای جدیدی درباره سوریه برگزار شود، حضور ایران در این مذاکرات را محتمل دانست.
کارتر در حمایت از طرح ایران برای حل بحران سوریه
جیمی کارتر رییس‌جمهور اسبق امریکا، در مقاله‌یی در روزنامه نیویورک‌تایمز با شرح تعاملی که در سال‌های اخیر با طرف‌های مختلف برای حل بحران سوریه داشته، مکانیسمی بر مبنای طرح چند ماه پیش ایران برای حل بحران سوریه که به‌صورت پیشنهاد از جانب پنج کشور به شورای امنیت مطرح شود، ارائه داد. وی نوشت: «ما با استفاده از طرح چهار ماده‌یی کلی که ایران چند ماه پیش برای بحران سوریه ارائه داد و شامل آتش‌بس، تشکیل دولت وحدت ملی، اصلاحات اساسی و برگزاری انتخابات بود و با مشارکت پنج کشور امریکا، روسیه، ایران، ترکیه و عربستان در چارچوب شورای امنیت سازمان ملل، می‌توانیم به بحران سوریه پایان دهیم.»
روایت رای الیوم از پیروزی روسیه در نشست وین
در همین خصوص و پس از پایان نشست وین خبرگزاری رای الیوم با پیروز خواندن روسیه در این نشست، در جمع‌بندی از دستاوردهای این کشور، نوشت: نخست، خارج کردن اردن از ائتلاف عربستان و ترکیه به‌طور کلی یا جزئی و وارد کردن آن به ائتلاف روسیه، سوریه و ایران. این مساله خود را در سخنان لاوروف با ناصر جوده، همتای اردنی‌اش نشان می‌دهد طوری که دو طرف با هماهنگی عملیات هوایی و نظامی در سوریه به توافق رسیدند. این توافق به معنای تشکیل اتاق عملیات مشترک افسران و نظامیان دو طرف به‌عنوان مقدمه‌یی برای از بین بردن «مقر» مخالفان سوری در درعا است. دوم، پافشاری لاوروف بر گسترش دامنه کشورهایی است که دنبال حل بحران سوریه هستند. لاوروف بر مشارکت ایران و مصر در مذاکرات بعدی و عدم منحصر کردن مذاکرات به چهار کشور عربستان، امریکا، روسیه و ترکیه تاکید کرده است. سوم، موفقیت دیپلماسی روسیه در «به حاشیه راندن» نقش قطر در پرونده سوریه حداقل در سطح تلاش‌های سیاسی است. این مساله خود را در لغو سفر تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر به مسکو به‌عنوان یک اقدام اعتراضی نشان می‌دهد.
