پیش به سوی گردشگری حلال
گروه اقتصاد اجتماعی
معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. بارها و بارها از ضرورت ارتقای صنعت گردشگری و رشد درآمد کشور از محل این صنعت گفته است. صنعتی که آن را صادرات نامرئی می‌نامند و می‌تواند بی‌آنکه هزینه زیادی به کشور تحمیل کند، درآمد بالایی برای جامعه ایرانی به ارمغان بیاورد. حال سازمان متبوع او، سعی دارد تا زمینه را برای رشد نوعی از گردشگری فراهم کند که گمان می‌رود جدای از آنکه با فرهنگ کشور سازگار‌تر است، دارای مزیت نسبی نیز خواهد بود؛ صنعت گردشگری حلال.
به گزارش «تعادل» به نقل از روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، مسعود سلطانی‌فر در مراسم اختتامیه سومین جشنواره مشارکت ملی گردشگری افزود: خوشبختانه هرچه جلوتر می‌رویم شاهد یک اشتیاق عمومی و همکاری از سوی همه دست‌اندرکاران و رغبت از سوی آنان برای توسعه گردشگری هستیم.
وی گفت: در حرکت روبه جلویی که انجام داده‌ایم خاکریزها را یکی یکی رد کرده وبه زمین هموار داریم می‌رسیم و شاهد بستر مناسب برای رشد و توسعه گردشگری در ایران هستیم. یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های گردشگری در ایران گردشگری حلال است و اگرچه 37سال است که در این حوزه به گردشگران خدمات می‌دهیم اما باید از این ظرفیت به نحو مطلوب‌تری استفاده کرد.
سلطانی‌فر با بیان اینکه ایران به سبب وجود برخورداری از شهرهایی مانند مشهد، قم وشیراز این ظرفیت را دارد افزود: باید از این ظرفیت به نحو مطلوب استفاده کرد. خوشبختانه در حوزه گردشگری قدم‌های بسیار خوبی برداشته‌ایم و نقطه شروع کشورهای موفق در حوزه گردشگری تلقی می‌شویم.
گردشگری مذهبی، فرصتی پیش روی ایران
ایران سعی دارد گردشگری را به یکی از صنایع پردرآمد کشور بدل کند. سلطانی فر در همین رابطه با بیان اینکه در دنیا یک ظرفیت بزرگ 6500میلیارد دلاری در حوزه تفریحات وجود دارد افزود: در این میان سهم گردشگری در دنیا 1500میلیارد دلار است که باز در این میان سهم گردشگری حلال 150 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که با توجه به درآمد 7.5میلیارد دلاری ایران از محل جذب گردشگران خارجی می‌توان گفت نیمی از درآمد ایران از محل گردشگری مذهبی و گردشگری حلال است.
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که انجام داده‌ایم با توجه به جذب گردشگران مسلمان و توسعه گردشگری حلال می‌توانیم به بیش از آنچه در سند چشم‌انداز 20ساله نظام یعنی جذب 20میلیون گردشگر خارجی در سال 1404 است دست یابیم.
گردشگری حلال چیست؟
«گردشگری حلال» نامی است که به تازگی به فرهنگ لغات گردشگری اضافه شده، اما آنطور که ممکن است بسیاری از مخاطبان تصور کنند، یک ابداع ایرانی نیست. پیش از ایران، کشورهای دیگری اقدام به ایجاد یک بخش «حلال» در صنعت گردشگری خود کرده‌اند تا بتوانند به خواست مسافران مسلمان پاسخ دهند. لازم به گفتن نیست که پیشتاز صنعت گردشگری «حلال» کشورهای مسلمانی چون مالزی، ترکیه و عربستان سعودی (با احتساب آمار حج) هستند، ولی شاید جالب باشد بدانید کشورهایی مانند فرانسه، اسپانیا، چین و حتی تایلند نیز اقدام به گسترش گردشگری حلال در کشور خود کرده تا بتوانند مخاطبان مسلمان و متعصب را نیز به عنوان گردشگر به کشور خود جذب کنند.
اما گردشگری حلال چیست؟ شاید نخستین چیزی که با شنیدن نام حلال به ذهن برسد، بحث غذا باشد. طبیعی است که حلال بودن غذای مورد استفاده در سفر، بخشی از برنامه گردشگری حلال است، چراکه طبیعتا مسافران مسلمان علاقه ندارند غذای ناحلال مصرف کنند. اما گردشگری حلال به غذا محدود نمی‌شود و پا را از این هم فراتر می‌گذارد.
در صنعت گردشگری باب میل مسلمانان، علاوه بر ارائه غذای حلال در طول سفر و پرهیز از سرو مشروبات الکلی، اقدامات دیگری نیز صورت می‌گیرد تا مسافران بتوانند با خیال راحت ضمن لذت بردن از سفر، واجبات دینی خود را انجام دهند. مواردی مانندفراهم آوردن استخرهای جداگانه برای زنان و مردان، پرهیز از حضور در مناطقی مغایر با شؤونات اسلامی، استفاده از تورگردانان مسلمان یا تورگردانانی که با ارزش‌های اسلامی آشنا هستند و به آنها احترام می‌گذارند، اعلام اوقات شرعی، فراهم آوردن زمان مناسب برای انجام فرایض دینی و بازدید از مراکز و اماکن مقدس و زیارتی، از جمله خدماتی است که صنعت گردشگری حلال، حتی در کشورهای نامسلمان برای مشتریان خود فراهم می‌کند.
مسلمانان، سومین قشر سفررو
اما ضرورت ایجاد و گسترش گردشگری حلال چیست؟ بیش از 1.6میلیون مسلمان در سطح جهان وجود دارند و تعداد زیادی از این مسلمانان، علاقه دارند تا در ایام فراغت خود به سفر بروند، بطوری که در سال2014، گردشگران مسلمان، بعد از گردشگران چینی و امریکایی که به ترتیب 160میلیارد دلار و 143میلیارد دلار خرج گردشگری کردند، با صرف 142میلیارد دلار در مقام سوم جهان ایستادند. این رقم عددی نزدیک به 11درصد از کل هزینه‌کرد جمعیت جهان برای سفر و گردشگری در آن سال را تشکیل می‌داد.
طبیعی است فراهم آوردن شرایطی که در آن گردشگران مسلمان احساس راحتی و امنیت بیشتری کنند، نه تنها موجب هدایت گردشگران مسلمان به بازارهای خاص می‌شود، که حتی تقاضای جدید در میان جوامع اسلامی برای صنعت گردشگری ایجاد می‌کند که این امر رشد کلی صنعت گردشگری در کل سطح جهان را در پی خواهد داشت.
مزیت ایران در گردشگری حلال
ایران در گردشگری حلال نسبت به سایر رقبای خود مزیت دارد. چراکه بطور پیش‌فرض غذا در ایران حلال است، مشروبات الکلی سرو نمی‌شود، استخرهای مختلط وجود ندارد، اوقات شرعی همیشه محترم است و مراکز زیارتی از جمله پرطرفدارترین مقاصد گردشگری هستند. اما همین مساله یک سوال را نیز ایجاد می‌کند، آیا نیاز است ایران در زمینه گردشگری حلال هزینه کند؟ آیا بهتر نیست با توجه به جدابیت ذاتی ایران برای گردشگران مسلمان، تمرکز خود را بر جذب گردشگران غیرمسلمان بگذاریم؟ به هرحال سازمان میراث فرهنگی سعی دارد گردشگری حلال را به عنوان محور اصلی گردشگری در ایران در نظر بگیرد. به همین علت روز سه شنبه، گواهی و نمانام گردشگری حلال با همکاری مشترک مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق اسلامی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با هدف بیش از پیش معرفی گردشگری حلال در ایران و نیز آغاز روند صدور گواهینامه گردشگری حلال طراحی شد. این نمانام از این پس در صدور گواهینامه گردشگری حلال برای تاسیسات گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان برند گردشگری حلال ایران در عرصه داخلی و خارجی معرفی می‌شود. محمدرضا کرباسی، مدیرکل مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق اسلامی در همین رابطه در آیین پایانی جشنواره ملی گردشگری حلال گفت: «با تشکیل شورای سیاست‌گذاری و راهبری تجارت محصولات و خدمات حلال در کشور، شاهد تحولی نوین در عرصه معرفی محصولات و خدمات حلال ایران به کشورهای جهان خواهیم بود». وی با اشاره به سهم ناچیز ایران از تولید و صدور غذای حلال گفت: «حجم کل تولید در داخل کشور در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ حدود ۹۷میلیارد دلار بوده است. اکنون تقاضای غذای حلال در بازار جهانی کشورهای اسلامی سالانه معادل ۸۰میلیارد دلار است که با برنامه‌ریزی انجام شده تلاش داریم سهم ایران سالانه به یک میلیارد دلار تا سال ۱۴۰۴ برسد. »
