ایران در آستانه صادرات 3میلیون بشکه‌ای

گروه انرژی|نادی صبوری|

واردات نفت خام ایران به کره‌جنوبی در 9 ماهه نخست سال 2016 نسبت به مدت مشابه بیش ازدوبرابر شده است. آماری که در کنار افزایش واردات دیگر کشورها از ایران، طبق اطلاعات مندرج در نشریه تحولات هفتگی بازار نفت و گاز مربوط به مدیریت امور اوپک وزارت نفت، صادرات نفت خام ایران در ماه آگوست 2016 را به بیش از 2میلیون و 600هزار بشکه در روز رسانده است. آماری که رکوردی بسیار مهم برای ایران به حساب می‌آید. در حالی که گزارش مدیریت امور اوپک وزارت نفت بر اساس گزارش نشریه Argus صادرات نفت خام ایران در ماه آگوست را 2میلیون و 608هزار بشکه در روز اعلام کرده است، داده‌های صنعتی کره‌جنوبی نشان می‌دهد که این کشور در ماه سپتامبر صادرات نفت خام خود از ایران را دوبرابر کرده و به بالای 400هزار بشکه در روز رسانده است. اهمیت این آمار از آنجا ناشی می‌شود که در گزارش امور اوپک وزارت نفت، آمار صادرات کره‌جنوبی از ایران در ماه آگوست 278هزار بشکه در نظر گرفته شده که در ماه سپتامبر افزایش یافته است. به این ترتیب اگر صادرات نفت خام دیگر کشورهای مشتری از ایران در ماه سپتامبر کاهش نیافته باشد، ایران با اتکا به افزایش صادرات به کره‌جنوبی در ماه سپتامبر، رکوردی فراتر از 2میلیون و 600هزار بشکه و نزدیک به 2میلیون و 800هزار بشکه در روز را به ثبت رسانده است.

کره‌جنوبی واردات نفت خام خود از ایران را نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از دوبرابر افزایش داده است. این خبری است که روز گذشته منتشر شده و نشان داد کره‌جنوبی یکی از نخستین کشورهایی به حساب می‌آید که از فضای برجام برای افزایش مراودات خود با ایران بهره برده است. داده‌های صنعتی منتشر شده نشان می‌داد که کره‌جنوبی در 9 ماهه نخست سال 2016 نسبت به مدت مشابه در سال 2015 که هنوز سایه تحریم‌ها بر سر ایران وجود داشت، واردات نفت خود از این کشور را بیش از دوبرابر کرده است. دو کشوری که از سال 1962 روابط دیپلماتیک خود را آغاز کرده و نزدیکی ایران به کره‌شمالی و کره‌جنوبی به امریکا تاکنون روابط دوستانه آنها را خدشه‌دار نکرده است، توانسته‌اند در فضای پس از توافق میان ایران و غرب نیز فرصت‌ها را به سرعت به ورطه عمل

ببرند.

بر اساس داده‌ها، واردات نفت خام و میعانات گازی کره‌جنوبی از ایران در بازه زمانی ژانویه تا سپتامبر 2016 معادل 7میلیون بشکه بوده است، عددی که افزایشی بیش از دوبرابری نسبت به آمار 33.63میلیون بشکه‌یی در ژانویه-سپتامبر 2015 را نشان می‌دهد.

از ماه آوریل سال 1967 که سفارت ایران برای نخستین‌بار در سئول گشایش یافت تا مدت‌های طولانی، ایران به دلایل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فراوانی، مرکز توجه کره‌جنوبی در خاورمیانه بوده است. بسیاری از تحلیلگران علوم سیاسی برای توصیف جایگاه ایران در منطقه برای کره‌جنوبی به ضرب‌المثل چینی «یک ماهیخوار بین دسته مرغ‌ها» اشاره می‌کنند که به معنای وجود یک فرد با توانایی‌های بالا در جمعیت زیاد است. وجود خیابان سئول در تهران و خیابان تهران در سئول و عدم تغییر نام حتی پس از انقلاب اسلامی ایران، از استحکام و رابطه با ثبات تهران و سئول حکایت دارد. روز گذشته و انتشار آماری که نشان از افزایش به‌شدت چشمگیر واردات نفت خام و میعانات گازی کره‌جنوبی از ایران داشت، بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران به پیشینه رابطه این دو کشور و تاثیر آن بر این اتفاق پرداخته و نوشتند که سئول با این اقدام نشان داده که خواستار بیشترین استفاده از فضای پسابرجام در ایران است.

داده‌های صنعتی پیش از این نیز نشان داده بودند که واردات نفت خام کره‌جنوبی از ایران در 8 ماهه نخست سال 2016 معادل 120درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته میلادی افزایش یافته است. این داده‌ها همچنین نشان می‌داد که ایران در این بازه زمانی معادل 9.7درصد از نیاز نفت خام کره‌جنوبی را تامین می‌کرده است.

در حالی که انتشار آمار افزایش واردات نفت خام کره‌جنوبی از ایران تا این اندازه، توجه رسانه‌های بین‌المللی را به خود جذب کرده است، نقش سفر ماه مه ‌رییس‌جمهور کره‌جنوبی به همراه 236زن و مرد تاجر به تهران در افزایش روابط اقتصادی تهران و سئول بسیار پررنگ به حساب می‌آید. پس از این سفر که در تاریخ 2 و 3 ماه مه ‌سال 2016 مصادف با 13 و 14 اردیبهشت‌ماه سال جاری صورت گرفت، نگاه کره‌جنوبی به ایران نسبت به قبل مثبت‌تر شد. خانم پارک گئون هی در جریان این سفر اظهار کرد که تهران و سئول می‌توانند روابطی برد- برد را تجربه کرده و همکاری‌های خود را گسترش دهند.

یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین دغدغه‌های ایران در دوران تحریم، از دست رفتن بازارهای نفت خام خود بود. مسوولان ارشد نفتی ایران بارها در اظهارنظرهای مختلفی عنوان کردند که یکی از مهم‌ترین اقدام‌های آنها در دوران بعد از توافق با غرب، بازاریابی برای نفت خام خواهد بود. در دوران غیبت ایران، مشتری‌های قدیمی نیاز خود را از رقبای منطقه‌یی ایران مانند عراق، عربستان و قطر تامین می‌کردند و ایران باید می‌توانست نگاه این مشتری‌ها را دوباره به سمت خود جلب کند. نگاهی که آمار نشان می‌دهد در مورد کره‌جنوبی تغییر مناسبی داشته است.

کره‌جنوبی در کنار ژاپن، هند و چین از معدود کشورهایی بودند که واردات نفت خام خود را از ایران در دوران تحریم متوقف نکردند، این آمار اما محدود شد. در حالی که صادرات نفت خام ایران به کره‌جنوبی در سال 2011 معادل 9.36میلیارد دلار برای این کشور درآمد به همراه داشت. این درآمد در سال 2015 به 2میلیارد و 200 میلیون ریال کاهش یافت. کاهشی که البته از کاهش قیمت نفت خام نیز ناشی شده بود و نسبت به سال 2014 نیز 51درصد کم شده بود.

پالایشگاه‌های نفت خام کره‌جنوبی تا پیش از توافق میان ایران و غرب، میعانات گازی مورد نیاز خود را از قطر و ایالات متحده تامین می‌کردند؛ بلافاصله پس از برجام اما این پالایشگاه‌ها با تغییراتی نفت سبک ایران را جایگزین این واردات خود از کشورهای دیگر کردند.

رویکرد کره‌جنوبی نسبت به افزایش واردات نفت خام از ایران، پس از سفر رییس‌جمهور این کشور به تهران شتاب بیشتری نیز یافته است. داده‌های منتشر شده از سوی پلاتس نشان می‌دهد که واردات نفت خام این کشور از ایران در ماه سپتامبر نسبت به ماه آگوست بیش از دوبرابر شده و به 405.833هزار بشکه در روز که منجر به آمار 12.175میلیون بشکه در کل ماه بوده، رسیده است.

نفت در رابطه ایران-کره

رابطه ایران و کره‌جنوبی یکی از گسترده‌ترین رابطه‌های شرق و غرب آسیا به حساب می‌آید. گستردگی‌ای که ریشه آن در آغاز این رابطه پس از دهه 50 میلادی ریشه دارد. در این بین نفت همیشه پس از مشخص شدن اهمیتش، نقشی پررنگ را در این ارتباط ایفا کرده است. یکی از قراردادهای مهم منعقد شده میان دو کشور به آبان ماه سال 1355 و روزهایی تقریبا نزدیک با روزهای فعلی برمی‌گردد. قراردادی که دو کشور طی آن متعهد شدند روابط تجاری خود را طی 5سال پیش روی آن سال به 2میلیارد دلار

برسانند.

طی این قرارداد، کره‌جنوبی متعهد شد که برای مدت 15سال روزانه 60 هزار بشکه نفت خام از ایران وارد کند. شرکت نفت ایران و شرکت سانگ‌یانگ کره‌جنوبی نیز در قالب این همکاری‌ها تفاهمنامه‌یی برای ساخت یک پالایشگاه در کره‌جنوبی با همکاری یکدیگر به امضا رساندند. اکنون نیز به‌طور قطع افزایش چشمگیر واردات نفت خام کره‌جنوبی از ایران در قالب پکیجی متنوع‌تر از همکاری‌های مشترک میان دو کشور صورت گرفته است.

آمار به نفع زنگنه

در حالی که بیژن زنگنه وزیر نفت ایران به تازگی توانسته است، ماجرای پر پیچ و خم قراردادهای جدید نفتی را به نقطه‌یی نسبتا باثبات برساند، افزایش آمار صادرات نفت خام ایران هم در داخل و هم در اوپک برای او تبعاتی مناسب به دنبال دارد. تهران این روزها دنبال کسب معافیت از طرح محدود کردن سقف تولید نفت خام اوپک است و تا نشست 31 نوامبر که حالا حدود 3 هفته تا آن فاصله است، هر آمار افزایشی ایران را به موضع بالاتری برای مذاکره سوق خواهد

داد.

در حالی که 12 آبان‌ماه بیژن زنگنه وزیر نفت از ثبت رکورد صادرات 2میلیون و 440هزار بشکه‌یی از سوی ایران خبر داده بود، نشریه تحولات هفتگی بازار نفت که از سوی مدیریت امور اوپک وزارت نفت منتشر می‌شود در شماره جدید خود که 11 آبان منتشر شده آمار صادرات نفت خام ایران را 2میلیون و 610هزار بشکه در روز اعلام کرد. در این گزارش آمده است که صادرات نفت خام ایران در ماه آگوست 2016 نسبت به ماه جولای افزایش قابل توجه 595هزار بشکه در روز را تجربه کرد و به 2میلیون و 608هزار بشکه در روز رسیده است. در ادامه این گزارش عنوان شده که واردات نفت خام چین از ایران با 180هزار بشکه در روز افزایش به 544هزار بشکه در روز رسیده

است.

واردات نفت خام هند از ایران نیز 121هزار بشکه در روز افزایش داشت و به 610هزار بشکه در روز رسید. در مقابل واردات نفت خام ژاپن و کره‌جنوبی از ایران طی دوره مذکور به ترتیب 21 و 13هزار بشکه در روز کاهش یافت و به 236 و 278هزار بشکه در روز رسید. در این میان افزایش 152هزار بشکه در روز صادرات نفت خام ایران به اروپا شایان توجه است که در نتیجه صادرات ایران به این منطقه در ماه آگوست به 387هزار بشکه در روز رسید. واردات نفت خام ترکیه از ایران نیز با افزایش 91هزار بشکه در روز به 194هزار بشکه در روز رسید. با این تفاسیر و در حالی که در گزارش منتشر شده از سوی اوپک، آمار ماه آگوست در نظر گرفته شده و صادرات بالای 2میلیون و 600هزار بشکه شده است، با در نظر گرفتن افزایش صادرات نفت خام به کره‌جنوبی پس از ماه آگوست و بیش از دوبرابر شدن این آمار، ایران در ماه سپتامبر رکوردی بسیار فراتر از 2.6 میلیون بشکه صادرات داشته و عملا به صادرات 3میلیون بشکه‌یی نزدیک شده

است.

مشاهده صفحات روزنامه