قراردادهای پسابرجامی و فرصت‌های پیش‌رو
دیروز و در آستانه یک‌سالگی برجام مهم‌ترین اتفاق اقتصادی-سیاسی در تاریخ پس از انقلاب اسلامی ایران روی داد. امضای قرارداد خرید بویینگ میان ایران و امریکا درحالی رخ داد که هفته گذشته سنای امریکا تمدید قانون داماتو را از تصویب گذراند و در همین حال و همزمان در ایران برخی بر طبل بی‌اثر بودن برجام می‌کوبیدند. اما امضای قرارداد خرید بویینگ و نیز امضای قراردادهایی که طی سه هفته گذشته در صنعت نفت میان ایران و انگلیس و فرانسه بسته شد همگی از یک اتفاق مهم در عرصه سیاسی-اقتصادی ایران خبر می‌دهد و آن این است که باور کنیم دیوار تحریم‌های ظالمانه‌یی که دور ایران کشیده شده بود، فرو ریخته است. امضای قرارداد دیروز و هفته‌های گذشته‌یی که در ایران به امضا رسیده است چند نکته مهم را به ما یادآوری می‌کند:
1- امضای قرارداد خرید بویینگ که نخستین قرارداد میان ایران و امریکا پس از انقلاب است، نشان می‌دهد تحریمی را که امریکا از اول انقلاب علیه ایران اعمال کرده بود، خود با دست‌های خویش برداشته است. طی 37سال گذشته بسیاری از شرکت‌های امریکایی ازجمله شرکت‌های نفتی همواره از دولت‌های خود خواسته بودند اجازه ورود به معامله با ایران را بدهند. حتی پیش از تصویب و اجرای قانون داماتو در سال 1374، شرکت نفتی کونوکو توسعه میدان‌های نفتی سیری «آ» و «ای» را امضا کرده بود اما اعمال آن قانون مانع از ورود شرکت‌های نفتی امریکایی به ایران شده بود و آنها با از دست دادن این فرصت غبطه‌های زیادی به شرکت اروپایی و روسی که فرصت حضور در ایران را به دست آورده بودند، می‌خوردند و در این مدت مترصد فرصتی بودند که وارد بازار ایران شوند.
2- با امضای این قرارداد، عملا قانون داماتو حتی اگر به امضای رییس‌جمهوری ایالات‌متحده هم برسد، نافذ بودن خود را از دست خواهد داد، زیرا بویینگ درواقع منفذی خواهد بود برای ورود شرکت‌های دیگر امریکایی ازجمله شرکت‌های نفتی و گازی به ایران. آنها بدون شک اعتراض خواهند کرد که اگر تحریم، تحریم است باید برای همه باشد نه فقط شرکت‌های خاص. کما اینکه در زمان امضای قرارداد خرید ایرباس میان ایران و فرانسه، بویینگ شبیه همین اعتراض را به دولت امریکا کرد و توانست تایید دولت امریکا برای فروش هواپیماهای خود به ایران را بگیرد.
3- اگر انتخاب رکس تیلرسون، مدیرعامل شرکت اکسون موبیل به وزارت امور خارجه امریکا به قطعیت برسد، باید منتظر رفع تحریم‌های نفتی یا چشم‌پوشی بر قانون داماتو باشیم زیرا سابقه اکسون موبیل نشان می‌دهد که این شرکت بیشترین اعتراض را به تحریم‌های نفتی ایران از جانب امریکا داشت و همواره اعتراض می‌کرد که عرصه اقتصادی ایران را به رقبای خود واگذار کرده‌ایم.
4- برجام، خواه ناخواه ایران را دوباره وارد عرصه بین‌المللی کرده است. مهم این است که بتوان از این فرصت به نحو احسن استفاده کرد. اکنون این فرصت فراهم شده پس چه بهتر که با اتحاد میان جناح‌های سیاسی در داخل از این فرصت بهره بیشتری ببریم.
