فقر، مادر ازدواج کودکان
گروه اقتصاد اجتماعی
17درصد ازدواج‌های کشور مربوط به ازدواج دختران زیر 18سال است که بیش از پنج درصد آنها، در سال 94، در سن‌های کمتر از 15سالگی ثبت شده است. این آمار تنها آمار ازدواج‌های «ثبت شده» در دوران کودکی است. نخستین سمینار ازدواج کودکان با هدف بررسی عوامل و پیامدهای آن در مناطق حاشیه نشین کشور، دیروز شنبه بیستم آذرماه در سالن آمفی تئاتر بهرامی واقع در دانشگاه علم و صنعت تهران برگزار شد. در این سمینار دوروزه ازدواج کودکان در سه بخش فرهنگی و اجتماعی، حقوقی و فقهی و سلامت و پزشکی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به گزارش مهر، زهرا کهرام در همایش بررسی ازدواج کودکان، با بیان آنکه جمعیت امداد دانشجویی امام‌علی(ع) در پژوهشی عوامل و پیامدهای ازدواج کودکان در محلات حاشیه‌یی کشور در میان اقوام مختلف را بررسی کرده است، افزود: «تعداد زیادی از ازدواج‌هایی که در سنین کودکی رخ می‌دهند، عنوان ثبت نمی‌شوند و به همین دلیل کودکان حاصل از این ازدواج‌ها فاقد شناسنامه بوده و درنهایت به جمعیت پنهان کشور می‌افزایند. این در حالی است که هر چند در حاشیه شهرها ازدواج در سن پایین وجود دارد اما از طرفی در متن شهر و به ویژه در مناطق مرفه نشین سن ازدواج رو به افزایش بوده و بالاتر می‌رود.»
وی ادامه داد: «پژوهش جمعیت امام‌علی(ع) درخصوص ازدواج کودکان در میان اقوام مختلف در ایران تابستان و پاییز ۹۵ در ۱۷ استان کشور روی بیش از ۵۰۰مورد کودکی که تجربه ازدواج در سنین پایین داشته‌اند انجام شده است.»
وی در ادامه ضمن اشاره به نبود آمار دقیق از ازدواج‌ها و طلاق‌های ثبت نشده در کشور، عدم توجه به جمعیت پنهان در برنامه‌ریزی‌های کشور، فقدان بررسی‌ها و اقدامات لازم درخصوص آسیب‌های اجتماعی حاصل از ازدواج کودکان، رشد منفی جمعیت در مرکز شهرها و رشد مثبت جمعیت در حاشیه شهرها گفت: «این پژوهش در استان‌های قم، خوزستان، سیستان‌وبلوچستان، تهران، بوشهر، خراسان‌رضوی، آذربایجان‌شرقی، گلستان، مازندران، ایلام، اصفهان، هرمزگان، البرز، کرمانشاه، کرمان، زنجان و همدان انجام شده است و موارد مورد مطالعه در آن زنان و مردان کمتر از ۳۵ سالی که قبل از ۱۸سالگی ازدواج کرده، بودند.»
وی درخصوص آمار و ارقام ازدواج کودکان در ایران نیز اظهار کرد: «۱۷درصد ازدواج دختران در ایران پیش از رسیدن به ۱۸سالگی بوده و طبق تازه‌ترین آمار ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور بر اساس آمار ۹ماهه اول سازمان ثبت احوال ایران در سال ۹۴ اعلام شد که بیش از ۵ درصد زنانی که در این مدت ازدواج کرده‌اند کمتر از ۱۵سال سن داشته یعنی ۲۸هزار و ۲۴۲نفر قبل از رسیدن به ۱۵سالگی ازدواج کرده‌اند و بیش از ۲۰۴ هزار ازدواج از دختران در سنین ۱۵ تا ۱۹ سال در این دوره از سال ثبت شده است.»
کهرام ادامه داد: «براساس آمار رسمی ثبت شده بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان در استان‌های سیستان‌وبلوچستان، خوزستان، خراسان‌رضوی، آذربایجان‌شرقی و غربی، فارس، زنجان، تهران، همدان و مازندران است.»
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: «آسیب‌های اجتماعی خانواده از جمله فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت در راستای کاهش بار اقتصادی و تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد خانواده از عوامل ازدواج زودرس کودکان در ایران محسوب می‌شود.»
بررسی پیامدهای ازدواج کودک
به گزارش ایسنا، کهرام در ادامه پیامدهای ازدواج کودک را در دو جنبه اجتماعی و جسمی دانست و گفت: «پیامدهای اجتماعی ازدواج کودک از جمله ثبت نشدن ازدواج‌ها و نداشتن اوراق هویتی، ظهور پدیده کودک بیوه، رشد بی‌رویه جمعیت پنهان در مناطق حاشیه، فرار از خانه، کارتن‌خوابی، محرومیت تحصیلی، فاصله سنی زیاد با همسر، محدودیت حمایت اجتماعی و قانونی با تولید چرخه اعتیاد، نداشتن مهارت برای ورود به بازار کار، نداشتن مهارت فرزندپروری، بازتولید چرخه فقر، چرخه کار کودک و چرخه ازدواج کودک است.»
وی درخصوص پیامدهای جسمی ازدواج کودک نیز گفت: «افزایش سقط، زایمان زودرس، افزایش تولد نوزادان کم وزن در سنین نوجوانی، فشار زیاد برای بارداری، سوء تغذیه، عدم آگاهی از مسائل جنسی و بهداشت باروری و تنظیم خانواده و... نیز از پیامدهای جسمی ازدواج کودکان محسوب می‌شود.»
وی درخصوص پیامدهای روانی ازدواج کودک نیز اظهار کرد: «شیوع اختلالات خلقی از جمله افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات پانیک، فقدان رسیدن به استقلال شخصی و بلوغ فکری، جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن حمایت آنها همچنین از دست دادن آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، تضعیف فرصت‌های رشد و توسعه و طی کردن ناقص مراحل رشد روانی اجتماعی از پیامدهای روانی ازدواج کودکان است.»
وی درخصوص سواد این افراد نیز گفت: «37.5درصد آنها بی‌سواد، 37.5 کمتر از سیکل، ۲۲درصد کمتر از دیپلم و ۳درصد بالاتر از دیپلم هستند.»دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص میزان درآمد این افراد نیز اظهار کرد: «69.5درصد آنها میزان درآمد ماهانه‌شان در صورت شاغل بودن کمتر از ۵۰۰هزار تومان، ۲۷درصد بین ۵۰۰ تا یک میلیون تومان، و 3.5درصد بیش از یک میلیون تومان است.»
وی درخصوص وضعیت تاهل آنها نیز گفت: «۸۲درصد این افراد همچنان متاهل، ۵درصد مطلقه، ۵درصد دارای همسر فوت شده، ۴درصد همسر رها کرده، ۲درصد همسر از کار افتاده و ۲درصد همسر زندانی هستند.»
۲ درصد ازدواج‌های زودهنگام، پیش از ۱۰سالگی
دبیر سمینار ازدواج کودک درخصوص سن ازدواج در این افراد نیز تصریح کرد: «25.5درصد بین ۱۱ تا ۱۳سال، ۵۵درصد بین ۱۴ تا ۱۶ سال، ۱۸درصد بین ۱۷ تا ۱۸ سال و ۲درصد کمتر از ۱۰سالگی ازدواج کرده‌اند.»کهرام درخصوص وضعیت اعتیاد در میان این افراد نیز گفت: «۷۸درصد این افراد دارای پدر معتاد، ۱۶درصد دارای مادر معتاد و ۶ درصد دارای والدین معتاد بوده‌اند.»
دبیر سمینار ازدواج کودک درخصوص رضایت این افراد از سن ازدواجشان نیز گفت: «۴۰درصد این افراد اصلا از سن ازدواج خود راضی نبودند، ۱۱درصد خیلی کم، ۱۲درصد کم، ۱۳درصد تا حدودی، ۱۷درصد زیاد و ۷درصد خیلی زیاد از ازدواجشان در سن کودکی راضی هستند.»وی در خصوص سابقه سقط جنین این افراد نیز گفت: «۸۰درصد آنها سابقه سقط مکرر نداشته و ۲۰درصد نیز سابقه سقط داشتند علاوه بر آن ۱۱درصد از این افراد ازدواج قبل از بلوغ داشته، ۷۴درصد ازدواج بعد از بلوغ و ۱۵درصد ازدواج همزمان با بلوغ را تجربه کرده‌اند.»
کهرام اظهار کرد: «۵درصد از جامعه مورد مطالعه، اختلاف سنی ۱۵ تا ۴۰ سال، ۱۰درصد اختلاف سنی ۱۰ تا ۱۵ سال و ۸۵درصد اختلاف سنی کمتر از ۱۰سال را تجربه کرده‌اند.»
دبیر سمینار ازدواج کودک در ادامه: «درخصوص نتیجه‌گیری این پژوهش اظهار کرد: به‌طور کلی تحلیل روی محدوده‌های حاشیه‌نشین و روستاهای شهرهای تبریز، عجب‌شیر، تهران، کرج، ایلام، کرمان، اصفهان، قرچک، پاکدشت، مشهد، زنجان، قم، کرمانشاه، ملارد، همدان، ساری، بوشهر، کنگان، قصرقند، اهواز، شوش، بندرعباس، گرگان و آمل صورت گرفته است و نتایج تمام شهرها شباهت بسیاری به یکدیگر داشته و به‌طور خلاصه شامل فقر مالی خانواده، اعتیاد خانواده، جلوگیری از تحصیل دختران و پسران و متاثر از آداب و سنن است.»
