اثرگذاری برند پرندهها روی افکارعمومی
تصمیم به خرید و حضور انواع مختلف هواپیما در ایران موضوعی نیست که صنعت هوانوردی ما به یکباره و یکشبه در مورد آنها تصمیم گرفته باشد و هواپیماهای روسی نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
اما نکته مهمی که در خصوص ورود انواع مختلف هواپیما به ایران باید در نظر گرفته شود، آن است که هواپیماها همزمان با ورودشان به ناوگان هوایی کشور یکسری مشخصات فنی را نیز با خود به ایران میآورند؛ به همین خاطر نمیتوان بهطور دقیق اعلام کرد که مثلا فلان هواپیما خوب و دیگری بد است، زیرا هر یک از این هواپیماها مشخصات فنی و کاربردی مخصوص به خود را دارند.
این موارد در خصوص حضور هواپیماهای مسافربری در ایران نیز صدق میکند. همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، هر نوع هواپیما بر اساس تقاضا و درخواست یک ایرلاین و شرکت هواپیمایی وارد کشور میشود و در واقع هواپیماهای روسی بر اساس تقاضا و نیازی که در ایران وجود داشت، خریداری شده و وارد کشور شدهاند.
در عین حال، علاوه بر اینکه موضوعات فنی و ظرفیت پذیرش مسافر و نیاز یک کشور در خرید و حضور هواپیماها در ناوگان هوایی یک کشور اهمیت دارد، نیازهای فرهنگی و شرایط اقلیمی و اینکه قرار است آنها به چه مقاصدی رفت و آمد کنند نیز در خرید و حضور انواع هواپیماها موثر هستند.
علاوه بر اینها موضوع مهم دیگری که در خصوص خرید هواپیماها و حضور هواپیماهای تازه در ایران باید در نظر گرفته شود «برند» هواپیماست. اتفاقات چند سال اخیر ثابت کرده است که برندسازی در تمام کشورهای جهان جواب میدهد بهطوری که بسیاری از مردم نام برند را به جای محصولات میشناسند و میتوان این موضوع را در مورد هواپیماها نیز صادق دانست.
به عنوان مثال، شرکت بویینگ موفق شده تا با برندسازی و مطرح کردن نام خود جایگاه بسیار خوبی بین افکار عمومی جهانی به وجود آورد، بهطوری که مردم اغلب کشورها، انواع مختلف هواپیماهای ساخت شرکت بویینگ را تنها با نام بویینگ میشناسند.
چنین موضوعی در خصوص هواپیماهای روسی نیز صدق میکند، در ایران بسیاری از مردم این هواپیماها را با نام توپولف که نوعی از هواپیماهای ساخت روسیه است، میشناسند و از آنجایی که سوانح زیادی با نام توپولف در ایران به وقوع پیوسته است به همین خاطر افکارعمومی داخل کشور دیدگاه خوبی نسبت به امنیت این نوع هواپیماها ندارند.
اما نکتهیی که در این بین نباید فراموش شود آن است که همزمان با هواپیماهای توپولف، هواپیمای ایرباس نیز در آسمان ایران پرواز میکردند اما همان زمان شرکت هواپیمایی که در ناوگان خود هواپیمای ایرباس داشت با برندسازی و تبلیغ در خصوص امنیت هواپیماهای ایرباس به نوعی در بین افکارعمومی نفوذ کردند. از این رو، این تصور به وجود آمد که این هواپیماها به دلیل اینکه ایرباس هستند، سقوط نمیکنند در صورتی که بسیاری از مردم در جریان این موضوع نیستند که سقوط هواپیماها و سوانحی که برای آنها به وجود میآید به نوع و برند هواپیما ارتباطی ندارد و بر اساس تحقیقات انجام شده عوامل مختلفی از جمله عامل خطای انسانی و موارد دیگر در سقوط هواپیماها دخیل هستند.
در خصوص هواپیماهای توپولف نیز به دلیل آنکه سوانح این نوع هواپیماها در ایران تاثیر بسیار زیادی روی افکار عمومی گذاشته بود این تصور ایجاد شد که این نوع هواپیماها، پرندههای امنی نیستند و در بیشتر پروازهایشان دچار سانحه میشوند. این در حالی است که سوانح مربوط به این هواپیماها صرفا به دلیل نوع یا برند آنها نبود و حتی زمانی که بر اساس بررسیهای انجام شده علت وقوع حادثه برای هواپیمای توپولف خطاهای دیگری بود، سوانح باز هم به نام توپولف تمام میشد.
در واقع به دلیل آنکه مردم اطلاعی از مشخصات فنی هواپیماها ندارند لاجرم درگیر جنگهای رسانهیی میشوند و به اطلاعاتی که در رسانههای مختلف منتشر میشود، اتکا میکنند. حتی ممکن است این جنگهای رسانهیی و اخبار منتشر شده موجب شود تا دیدگاه مردم و افکارعمومی در مورد نوع به خصوصی از هواپیما تغییر کند و این تغییر تا جایی پیش برود که موجب شود امنترین هواپیماها نیز به ناامنترینها تبدیل شوند و بالعکس.
نکته دیگری که در مورد هواپیماهای روسی باید مورد توجه واقع شود آن است که مردم و افکارعمومی ایران همواره در طول تاریخ نسبت به روسیه و تولیدات آنها بیاعتماد بودهاند. به دلیل همین بیاعتمادی کلی، مردم ایران نسبت به هواپیماهای روسی نیز همواره بیاعتماد بودهاند، حال میخواهد این هواپیماها توپولف باشند یا سوخو سوپرجت 100.
در نهایت موضوع برندسازی برای محصولات مختلف به خصوص هواپیماها با توجه به تجربه شرکتهای بزرگ و موفقی مانند بویینگ و ایرباس از آن جهت اهمیت دارد که حتی زمانی که یک محصول از امنیت و ایمنی کافی نیز برخوردار است اما تبلیغات منفی روی افکارعمومی اثر میگذارد و منجر به بیاعتباری آن نوع از هواپیما میشود. از این رو نمیتوان انتظار داشت که هواپیمای مورد نظر بتواند جایگاه خوبی در بین مردم داشته باشد. درست مانند اتفاقی که در مورد هواپیماهای ساخت روسیه در ایران افتاد.
همانطور که گفته شد سوانح و حوادث هوایی ممکن است برای انواع مختلف هواپیماها در کشور اتفاق بیفتد و این موضوع ارتباط چندانی با شرکت سازنده و برندی که این نوع هواپیماها را تولید میکنند، ندارد.