مقصر حادثه پلاسکو کیست
گروه اقتصاد اجتماعی|
پلاسکو فروریخته است اما ماموران در تمامی محل‌های مرتبط با حادثه حضور دارند: از محل آواربرداری گرفته تا بیمارستان‌ها. فشار بر ماموران آتش‌نشانی هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. در این میان مظلومیت برای آتش‌نشانان مانده که جان خود را به خاطر سوء مدیریت از دست می‌دهند.
مظلومیت آتشنشانها تمامی ندارد. آتشنشانها، این روزها حال و هوای مناسبی ندارند. نه‌تنها عزادارند، بلکه از شهرداری و شورای شهر شاکی‌اند که پیش از این حادثه، آنچه باید، انجام ندادند؛ خیلی از وعده‌ها محقق نشد، ازجمله اینکه قراردادهای شغلی آتشنشانها به‌سامان و یکدست نشد. به گزارش ایلنا قرارداد شغلی آتشنشانها، دو نوع است، یا کارگری است یا کارمندی؛ قراردادهای کارگری هم متفاوت هستند؛ بعضی‌ها پیمانکاری هستند و بعضی‌ها مستقیم با خود شهرداری یا شرکت‌های متعلق به شهرداری تهران قرارداد بسته‌اند. سطح دستمزد و مزایای آتشنشانها با قراردادهای شغلی مختلف، متفاوت است، به عبارتی قانون کار یکسان، مزد یکسان به هیچ‌وجه در شهرداری تهران رعایت نمی‌شود و آتش‌نشانان هم از این بی‌قاعدگی کلی مستثنا نیستند. کار همه‌شان، امداد و نجات است اما سطح دریافتی‌ها خیلی متفاوت است. این فقط یک بخش از تفاوت‌هاست؛ مساله مهم دیگر، استفاده از امکان بازنشستگی پیش از موعد و سخت و زیان‌آور محاسبه شدن شغل آتش‌نشان‌هاست؛ برای آتش‌نشان‌های کارگر، سختی شغل درنظر گرفته می‌شود و می‌توانند از مزایای بازنشستگی پیش از موعد استفاده کنند، اما
آتش‌نشان‌هایی که کارمند شهرداری هستند، باید 30 سال تمام کار کنند تا بتوانند بازنشست شوند.
تلاش برای صحبت کردن با آتش‌نشان‌های بیشتر و اطلاعات دقیق‌تر گرفتن از این امدادگران در مورد اینکه این روزها، پس از پلاسکو اوضاع چطور می‌گذرد و چه حال و هوایی دارند، اگر نگوییم، غیرممکن است، باید بگوییم خیلی سخت است. یک آتش‌نشان شاغل در یکی از ایستگاه‌های مرکزی تهران می‌گوید: «به ما گفته‌اند با خبرنگارها صحبت نکنیم. ما قبل از این حادثه هم نمی‌توانستیم صحبت کنیم.»
شهرداری تقصیر را گردن کارگران نیندازد
مظلومیت به آتشنشانها محدود نمی‌شود. حادثه پلاسکو یکی از صدها اتفاقی است که می‌توانست رخ دهد. صدها اتفاقی که هنوز هم رخ دادن آنها به دلیل ضعف مدیریت شهری تهران محتمل است. یک کارشناس ایمنی و بهداشت کار می‌گوید به احتمال زیاد پس از پایان پوشش خبری آتش سوزی ساختمان پلاسکو، قربانیان و ضرورت تامین ایمنی و تجهیز بافت فرسوده به دست فراموشی سپرده شود، اما جان باختن قربانیان هیچگاه فراموش نمی‌شود.
به گزارش ایلنا، شهرام غریب معتقد است: «به احتمال زیاد پس از پایان پوشش خبری آتش سوزی ساختمان پلاسکو قربانین و تامین ایمنی بافت فرسوده به دست فراموشی سپرده خواهد شد چرا که در حادثه آتش‌سوزی کارگاه خیاطی خیابان جمهوری نیز اینچنین عمل شد. در آن حادثه هم تجهیزات اطفاء حریق به درستی عمل نکردند و البته در حادثه ساختمان پلاسکو نیز شلنگ آب آتش‌نشانی به طبقات فوقانی نمی‌رسید. این در حالی است که هیات دولت در 14 دی‌ماه سال 93 مصوبه‌یی داشت که بر اساس آن اولویت بازرسی‌ها ایمنی و بهداشت کار با وزارت کار و شهرداری تهران، سازمان آتش‌نشانی و سازمان حفاظت از محیط زیست به عنوان دستگاه همکار و وزارت کشور به عنوان ناظر عالی معرفی شدند.»
این کارشناس ایمنی و بهداشت کار با بیان اینکه جان انسان‌ها از سر راه نیامده که به آسانی آن را فدای بی‌تدبیری‌ها کرد، می‌گوید: «شهرداری تهران به عنوان متولی سازمان آتش‌نشانی ملزم به تجهیز ماموران فداکار این سازمان است و نباید آنها را با دست خالی به جنگ آتش بفرستد و بعد از حادثه نیز قصور را متوجه کسبه و کارگرانی کند که با نگرانی سوخته شدن اموالشان را در آتش به تماشا نشسته‌اند.»
به اعتقاد او ناتوانی مدیریت شهری در مدیریت بحران و تجهیز و تخریب ساختمان‌های قدیمی واضح است؛ چراکه شهرداری به عنوان متولی فضاهای شهری موظف به تخریب ساختمان‌های فرسوده و در صورت نیاز تجهیز آن است اما هیچ کدام از ساختمان‌های مهم شهری مانند تهران، که اکثرا فرسوده هستند نه تجهیز شده‌اند و نه تاکنون برای تخریب آنها اقدامی شده است. «شهرداری یک واحد صنفی را به راحتی به دلیل عدم پرداخت عوارض پلمب می‌کند، اما گویا در قبال ایمن نبودن پلاسکو به هر دلیلی به چند تذکر کتبی اکتفا کرده و به صورت اساسی ورود نکرده است.»
عضو هیات‌مدیره کانون سراسری مسوولان حفاظت فنی، ایمنی و بهداشت کار کشور در ادامه با انتقاد از حاکمیتی تلقی کردن مقابله با حوادث در کشور، می‌گوید: «هیچ جای دنیا تنها متولی مقابله با حوادث سازمان آتش‌نشانی نیست و سازمان مردم نهاد نقش بارزی دارند مثلا در کشور امریکا 2 سازمان مردم نهاد در این زمینه وجود دارند که تمام آیین‌نامه‌ها و قوانین حفاظت ایمنی بر اساس دستورالعمل‌های آنان تدوین شده است. قوانین حفاظت ایمنی در کشور ترجمه شده است اما به دلیل اینکه هر کدام از سازمان‌های امداد رسان خود راسا عمل می‌کنند نتوانستیم در مدیریت بحران‌های شهری درست عمل کنیم. تاسیس یک سازمان مردم نهاد در حوزه ایمنی ضروری است. این سازمان مردم نهاد در قالب «سازمان نظام ایمنی کشور» شناخته خواهد شد و تمام دستور العمل‌ها و قوانین ایمنی و بهداشت کار توسط این سازمان تدوین و اجرایی می‌شود.»
غریب نهایتا به تبدیل شدن ساختمان پلاسکو به واحدهای تولیدی اشاره و بر ضرورت انجام بازرسی‌های ایمنی و بهداشت کار، توسط وزارت کار تاکید کرده و می‌افزاید: از آنجا که پلاسکو تبدیل به واحدهای تولیدی ناایمن شده است وزارت کار ملزم به ورود و انجام کامل بازرسی‌های ایمنی بود اما در اینجا مشخص است که بازرسان وزارت کار همانند ماموران شهرداری تهران ورود نکرده‌اند.»
برخورد لازم است
آنچه در حادثه ساختمان پلاسکوی تهران مشخص است، این است که تقصیرهای بسیاری بر گردن مدیران شهری تهران و کار کشور قرار دارد. تقصیرهایی که مرگ تعدادی از هموطنان ما را رقم زده‌اند. کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان تهران نیز با صدور بیانیه‌یی با خانواده‌های شهدای آتش‌نشانی و کارگران جان‌باخته در حادثه پلاسکو ابراز همدردی کرده است.
به گزارش ایرنا، این تشکل کارگری در بیانیه خود ضمن همدردی با بازماندگان این حادثه، خواستار پاسخگویی مسوولان و شناسایی مقصرین حادثه شده است.
در بخشی از متن این بیانیه آمده است: «رشادت و دلاورمردی آتش نشان نباید باعث شود چرایی و علت وقوع فاجعه بررسی نشود و با مسببان و مقصران آن برخورد نشود؛ شهرداری تهران به عنوان متولی مدیریت شهری باید پاسخگو باشد؛ بنیاد مستضعفان به‌عنوان مالک ساختمان که چرا نسبت به ایمن‌سازی و افزایش ضریب حفاظتی و بهداشتی آن بی‌تفاوت بودند باید پاسخگو باشند؛ وزارت تعاون، کار و رفاه وفق ماده 96 قانون کار که متولی انجام بازرسی از امثال ساختمان پلاسکو هستند در جهت تحقق فصل 4 قانون کار باید پاسخگو باشند و نباید به استناد ماده 92 قانون نظام صنفی مبنی بر اینکه کارگاه‌های امثال پلاسکو از مصادیق کارگاه‌های کوچک هستند و حق ورود به آنها را ندارد خود را تبرئه کنند و از زیر بار مسوولیت شانه خالی کنند؛ چرا که ماده 92 قانون نظام صنفی بازرسی بیمه‌یی را منوط به شکایت کارگر واحد صنفی کرده نه بازرسی کار موضوع ماده 96 قانون کار؛ ضمن آنکه بازرسان کار و کارشناسان بهداشت کار بدون اطلاع قبلی وفق ماده 98 در هر موقع از شبانه‌روز حق ورود به موسسات مشمول ماده 85 برای انجام بازرسی هستند؛ مگر کارگاه‌های خانگی که منوط به اجازه کتبی دادستان محل است.»
این کانون همچنین برخورد دولت، مجلس و قوه قضاییه با مسببان حادثه را خواستار شده و در بیانیه خود آورده است: «کانون شوراهای اسلامی کار کارگران استان تهران ضمن عرض تسلیت و ابراز همدردی با خانواده‌های محترم شهدای
آتش‌نشان؛ کارگران و کسبه ساختمان پلاسکو؛ امیدوار است دولت؛ مجلس و قوه قضاییه در اسرع وقت علت و چرایی فاجعه ساختمان پلاسکو را بررسی کرده و با مسببان و مقصران برخورد کنند؛ تا از بروز حوادث و فجایع مشابه در آینده جلوگیری شود، و هم اینکه با انجام اقدامات مادی و معنوی و حقوقی و اداری به وظیفه خود برای کاهش درد و رنج خسارت دیدگان و خانواده‌هایی که عزیزانشان را در این فاجعه از دست داده‌اند عمل نمایند.»
مردم وارد میدان شدند
خطر مرگ تنها یکی از معضلاتی است که آتشنشانها در ایران با آن مواجه هستند. دستمزد‌های پایین، نداشتن امنیت شغلی، الزام به اطلاعات از مدیران بی‌تجربه، شرایط کاری سخت و سخت‌گیری‌های بی‌مورد نظامی‌گونه همه و همه از مواردی است که عرصه را برای آتش‌نشانان تنگ می‌کند. از همین رو گروهی از مردم ایران با نگارش نامه‌یی خطاب به مجلس شورای اسلامی، خواستار آن شده‌اند که این نهاد به مساله ورود کند و شرایط را برای تسهیل وضعیت شغلی آتش‌نشانان و تامین معیشت آنها فراهم کند.
به گزارش ایلنا جمع‌آوری امضا برای این طومار از طریق فضای مجازی در حال انجام است و نویسندگان آن، علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی را مخاطب خود قرارداده‌اند.
در طومار یادشده که متن کامل آن به شرح ذیل است، با یادآوری اینکه حرفه آتش‌نشانی دست‌کمی از مجاهدت ندارد؛ پیشنهاد افزایش حقوق آتش‌نشانان سراسر کشور مطرح شده است.
در این طومار آمده است: «در فرهنگ متعالی اسلام مجاهدت منزلت و اعتبار ویژه‌یی دارد و آتش‌نشان مجاهدی است در راه خدا، و آتش نشان و خدمات آتش‌نشانی که حافظ جان و سلامت و پاسدار حیات انسان‌ها است؛ از تقدسی ستودنی برخوردار است و پیشگامان این عرصه، در فرهنگ ایرانی_اسلامی ما همواره با تاکید بر این قداست، آتش‌نشانی را میدان فضیلت، خدمت، از خودگذشتگی و ایثار به عالی‌ترین صفات اخلاقی می‌شناختند و این اندیشه را در تربیت نیروی انسانی مورد توجه قرار دادند.
در فرهنگ عمومی و باور اجتماعی مردمان سرزمین کهن ایران همواره آتش‌نشانی و آتش‌نشان از قداست و جایگاه ویژه‌یی برخوردار بوده است و پیوسته در حوادث تلخ شاهد ایثار و مجاهدت این پاک نهادان بی‌ادعا بوده‌ایم؛ که ایثار این شجاع مردان گاهی به شهادت ایشان نیز حدت کرده است. آتشنشانها ضامن سلامت و امنیت مال و جان هستند که درد و خطر را با روح بلندشان در سایه لطف الهی التیام می‌بخشند.
ضمن اینکه در برهه‌های حساس تاریخی یا وقایع و حوادث طبیعی همچون واقعه تلخ و غم‌انگیز ساختمان پلاسکو، شاهد حضور به موقع و موثر جامعه آتش‌نشانی برای خدمت‌رسانی هرچه سریعتر به هموطنان عزیزمان بوده‌ایم که جا دارد در تصمیم‌گیری‌ها مدنظر قرار بگیرد
با این وجود و در کنار خدمات فوق و از جان گذشتگی‌ها، به نظر می‌رسد دریافتی این شغل مقدس، مسبب لرزیدن دست و دل اعضای محترم این جامعه در خدمت‌رسانی در موقعیت‌های پر خطر است.
لذا با توجه به اینکه دغدغه مردم و حل مشکل آنها از اهم توجهات حضرت عالی است، ما مردم ایران درخواست می‌نماییم با ارائه طرح افزایش حقوق عزیزان جان بر کف آتش‌نشانی در تمام خاک میهن موافقت کنید.»
