پیشنهاد تبدیل یارانه داوطلبان به بیمه عمر و پس‌انداز

یک تیر و 3 نشان دولت: تامین منابع واحدهای تولیدی، تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حذف آثار تورمی پرداخت یارانه‌های نقدی

در زمان تبلیغات انتخاباتی دوره دوازدهم ریاست‌جمهوری، برخی از کاندیداها تاکید بر پرداخت بیشتر یارانه‌ها به اکثر مردم داشتند و برخی دیگر، افزایش میزان یارانه پرداختی رادر شرایط فعلی به صلاح اقتصاد کشور نمی‌دانستند اما تاکید داشتند که برای کمک به خانوارهایی که در پایین‌ترین دهک اقتصادی قرار دارند افزایش کمک‌های دولت به شیوه نقدی و کالا ضروری‌ است. همچنین برخی کارشناسان معتقدند که هر گونه پرداخت یارانه توسط دولت باید به صورت هدفمند به سمت سرمایه‌گذاری در تولید و اشتغال، بیمه سلامت، بیمه عمر، تامین منابع دوران بازنشستگی و... هدایت شود. براین اساس تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تقویت بیمه‌نامه‌های عمر و پس‌انداز مورد توجه بسیاری از صاحب نظران قرار گرفته است.

به گزارش«تعادل» در ماه‌های پایانی سال 95 برنامه ششم توسعه به تصویب رسید و در آن مقرر شد که ضریب نفوذ بیمه با استفاده از افزایش حق بیمه عمر از 2درصد کنونی به 7درصد تا پایان برنامه برسد، اما به عقیده بسیاری از کارشناسان این هدف بلندپروازانه است و برای تحقق بخشی از آن، ضمن گسترش فرهنگ بیمه و پوشش خطرات و ریسک‌ها، کاهش تعرفه بیمه‌های اجباری مانند شخص ثالث، اصلاح نرخ دیه، بهبود تعرفه بیمه درمان، کاهش هزینه بیمه درمان و در نتیجه کاهش حق بیمه‌ها و... باید بیمه‌های عمر و زندگی مانند بسیاری از کشورهای جهان توسعه یابد تا از این طریق شاهد بهبود ضریب نفوذ بیمه در کشور باشیم و معیشت و تامین اجتماعی به خصوص در دوران بازنشستگی تضمین شود و بیمه‌های عمر بتوانند کمبودهای تامین اجتماعی و مستمری بازنشستگی را جبران کنند. کارشناسان اقتصادی معتقدند: در شرایط کنونی که ماهانه حدود 3تا 4هزارمیلیارد تومان یارانه پرداخت می‌شود به نظر می‌رسد این میزان یارانه پرداختی در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال اول پرداخت آن با توجه به کاهش ارزش پول، چندان در افزایش درآمد خانوارهای دهک‌های متوسط و بالا تاثیرگذار نیست و با توجه به این نکته که این میزان یارانه پرداختی حجم پولی سنگینی را تشکیل می‌دهد و فشار مضاعفی بر مخارج دولت است و سال 95 با کسری بودجه و فاصله 61 هزار میلیارد تومانی مالیات با مخارج جاری دولت مواجه بوده‌ایم، ضروری است که این مبالغ متعلق به 80 میلیون ایرانی برای بهبود سطح زندگی و معیشت مردم در بخش بیمه و سرمایه‌گذاری صرف شود تا در جهت تامین مالی تولید و ایجاد اشتغال و افزایش تولید ناخالص ملی کشور به کار گرفته شود. پیشنهاد تبدیل یارانه داوطلبان به بیمه عمر و پس‌انداز را در گپ‌و گفتی با کارشناسان و صاحب‌نظران صنعت بیمه در میان گذاشتیم.

 یارانه‌ها منبع مناسبی برای سرمایه‌گذاری

حمیدرضا حاجی‌اشرفی، کارشناس بیمه در این رابطه به خبرنگار ما گفت: در شرایط کنونی کشور و سیاست‌های مالی و ضد تورمی دولت، بهترین منبع مالی برای سرمایه‌گذاری یارانه‌های پرداختی می‌تواند باشد. این یارانه‌ها در زندگی یک خانوار تاثیر زیادی ندارد اما مبلغ انبوه آن برای دولت و کشور می‌تواند منشأ تحول در سرمایه‌گذاری و بیمه و سلامت کشور باشد. لذا با تشویق مردم پیشنهاد می‌شود این مبالغ یارانه به حساب تک تک اعضا خانوار برایشان بیمه‌نامه تشکیل سرمایه بازنشستگی، عمر زمانی و حادثه به میزان سرمایه برابر برای هر ایرانی از صنعت بیمه بازرگانی خریداری شود و کلیه متقاضیان تحت پوشش قرار گیرند و از محل منابع جمع‌آوری شده و ذخیره ریاضی این پرتفوی صرفا در جهت پرداخت وام‌ها و تسهیلات اشتغال و کارآفرینی کسب و کارهای نوپا استفاده شود. این یارانه‌ها تبدیل به سرمایه بیمه‌نامه‌های پس‌انداز بازنشستگی می‌شوند و به عنوان پس‌اندازهای ملی در اختیار کمک به تولید ملی و افزایش اشتغال قرار می‌گیرند و تبدیل به یکی از منابع تامین سرمایه‌گذاری کسب‌وکارهای نو در کشور می‌شود .اشرفی اضافه کرد: طرح پرداخت یارانه‌ها دچار تحول کیفی شده و تک تک ایرانیان داوطلب پذیرش این شیوه دارای یک حساب پس‌انداز می‌شوند که از مطمئن‌ترین نوع پس‌انداز در دنیاست و حمایت درازمدت در زندگی افراد به خصوص برای کودکان و نوجوانان محلی برای تامین سرمایه دوران جوانی و میانسالی آنها می‌شود و برای افراد میانسال نیز تبدیل به پشتوانه‌یی مطمئن برای خود و خانواده‌های ایشان در دوران کهنسالی خواهد شد.

وی در تشریح مزایای این طرح گفت: با هدایت منابع یارانه‌ها به بخش‌های تولیدی و کلان اقتصادی، آثار تورمی پرداخت مستقیم یارانه‌ها در اقتصاد به‌شدت کاهش خواهد یافت.

وی تاکید کرد: این پیشنهاد می‌تواند گره‌های مختلفی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشورمان را مرتفع سازد. در واقع با تبدیل پرداخت یارانه نقدی از مستقیم به غیرمستقیم و شیوه تامین سبد بیمه‌نامه‌های تشکیل سرمایه بازنشستگی و عمر زمانی و حادثه در واقع دولت یک تیر و 3 نشان زده است و علاوه بر تعمیم حمایت وسیع اجتماعی از ایرانیان خصوصا از خانوارها، کارآفرینان ،جوانان و بانوان از این منبع عظیم مالی برای توسعه شغلی و اقتصادی کشور بهره‌برداری شود. از هر زاویه‌یی به این پیشنهاد نگاه کنیم به سود جامعه و تک تک ایرانیان است.

این کارشناس صنعت بیمه اضافه کرد: سرمایه همه افراد متقاضی ورود به این طرح و در این پرتفوی لازم است اتکایی100درصد از سوی دولت و مقام ناظر منسوب به وی برای حفاظت از حقوق بیمه‌گذاران شود و مدت قرارداد هر ایرانی و ذی‌نفعان بیمه‌نامه‌ها دقیقا براساس سن هر گروه مشخص شود.

 تجربه سال‌های اخیر برای مردم و دولت درس‌آموز بود

مسعود حجاریان، رییس انجمن حرفه‌یی صنعت بیمه در این باره گفت: در ابتدای پرداخت یارانه‌ها این پیشنهاد به دولت داده شد ولی نپذیرفتند و استدلال آنها این بود که دولت می‌خواهد برای نخستین بار وجه نقد به حساب مردم بریزد که آن را لمس کنند لذا با همه پیشنهاد‌های جایگزین مخالفت شد.

حجاریان اضافه کرد: اشکال این پیشنهاد آن است که حق بیمه‌های آن به احتمال زیاد برای خسارت‌های ثالث مصرف می‌شود و باید تدابیری اندیشه بشود که مانع از مصارف ذخیره ریاضی این پیشنهاد در پرداخت خسارت‌های سایر رشته‌های بیمه‌یی شود.

 خلاقیت و نوآوری فرزند بین راهی صنعت بیمه

مهدی سامری از صاحب نظران صنعت بیمه در این باره گفت: این پیشنهاد خیلی خوبی است اما بد نیست بدانید که حدود 3سال قبل زمانی که تمامی دهک‌ها یارانه‌بگیر بودند، این پیشنهاد را با وجود اینکه مطالعات خوبی هم از طریق یارانه‌بگیران بانک تجارت با توزیع ٦٠٠ پرسش‌نامه به صورت نمونه‌گیری خوشه‌یی انجام داده بودیم به امین، رییس کل وقت بیمه مرکزی دادیم، ایشان با استدلال اینکه بیمه عمر اجباری نیست، موضوع را رد کردند، در این تحقیق و پیشنهاد حتی روش‌های پرداخت دولت با مزایایی خاص و یک سری خدمات ویژه برای انواع دهک‌ها حتی تبدیل سهم یارانه فرزندان، همسر، مردان خانوار و زنان سوپرست خانوار و افراد بازنشسته، شهری و روستایی هر کدام با شرایط خاص بیمه‌نامه‌یی پیش‌بینی شده بود که متاسفانه اصلا فرصت طرح آن از سوی رییس کل وقت ایجاد نشد.سامری گفت: حسب مطالعاتی که چند سال پیش در بیمه تجارت انجام دادیم این مهم خیلی نیاز به موافقت دولت نداشت و مردم می‌باید این انتخاب را می‌کردند اما نه با مقررات و محصولات موجود بلکه با محصولات و خدماتی جدید به عبارتی با ایجاد زنجیره ارزش مضاعف بر ارزش میزان یارانه نقدی پرداختی، به نظر می‌رسد درد این صنعت مثل اکثر صنایع کم توسعه یافته کشور اتکاء به رانت دولتی و مقرراتی است، زیرا نزدیک به ٩٠درصد فعالان این صنعت(از لحاظ تعدادی نه سهم بازار) خصوصی هستند و ضرورت دارد تا دست به زانو خودشان بزنند و با ایجاد مزیت‌های رقابتی آن هم از نوع سالم اقدام به توسعه کسب‌وکارشان نمایند و مشتری جمع کنند.

وی افزود: این همت را می‌خواستیم با ایجاد میز نوآوری در سندیکا عملیاتی کنیم و هزار بار شکر که حسب مطالعات پتانسیل آن نیز نزد کارشناسان و مدیران جوان این صنعت وجود داشت و کوهی از خلاقیت البته سرکوب شده در ذهن و سینه بسیاری از مدیران و کارشناسان و حتی نمایندگان وجود داشت و دارد که متاسفانه مشکلات ساختاری و عدم اجماع و مهم‌تر از آن عدم اعتقاد برخی از صاحبان رای به اهمیت امر نوآوری و تقدم آن به برخی دیگر از اقدامات سندیکا مه متاثر از عوامل روزمره بود از یک سوی و تغییرات مدیریتی سندیکا از سوی دیگر این مهم نیز در این تنها امیدخانه صنعت بلا اقدام شد.

وی گفت: متاسفانه خلاقیت و نوآوری فرزند بین راهی صنعت بیمه است و هیچ ذی‌صلاحی اعم از شرکت‌ها، سندیکا و بیمه مرکزی علاقه‌یی به آن ندارند کما اینکه به قول قدیمی‌ها فقط این نوآوری است که عصا کش روزگاری پیری و فرتوتی این صنعت که متاسفانه خیلی نزدیک به نظر می‌رسد، خواهد بود و در روزگار سخت شرکت‌ها در آینده نزدیک رمز بقاء داشتن مزیت رقابتی آنهم متاثر از نوآوری است

سامری در پایان تصریح کرد: تفکر برد برد بین بیمه‌گر و بیمه گذار است که موجب بقای بیمه‌گران می‌شود، این تفکر که متاسفانه کمی هم برخی اوقات نخ نما شده موجب حل کلی مشکلات مثل نرخ شکنی، کم بیمه‌گری، عدم پرداخت و تفره از پرداخت خسارت حقه بیمه‌گذاران و ده‌ها مورد از این دست که اساسا پایه‌های فرهنگ بیمه را متزلزل کرده می‌شود و بیمه‌گر و بیمه‌گذار به مفهوم عام سوار یک کشتی هستیم.

حمیدرضا حاجی‌اشرفی در پاسخ به این سوال که برای تحقق چنین پیشنهادی چه سازوکاری نیاز است، گفت: این طرح نیاز به موافقت مجلس شورای اسلامی و مجوز دولت دارد و خارج از حدود اختیارات بیمه مرکزی ایران است و مشارکت مردم در این زمینه کاملا داوطلبانه و اختیاری می‌باشد و ضروری است این پیشنهاد از جوانب فنی، حقوقی، اجرایی مورد بررسی و پختگی قرار گیرد.

وی افزود: چندی پیش ایرادات کلی بازار بیمه و کاستی‌های محصولات بیمه، رویکردهای سنتی مدیریتی حاکم بر اکثر شرکت‌های بیمه، تعطیل بودن اجرای مدیریت ومشاوره ریسک در جامعه بیمه‌گذاران از سوی شرکت‌های بیمه راهکارهای حل ریشه‌یی این موارد که براساس مطالعات چند ساله صورت گرفت و از بیمه مرکزی درخواست پیشگامی و حمایت در رفع این معایب برای اصلاحات ساختاری، اصلاح رویکردهای مدیریتی، فنی و حقوقی، خصوصا ارتقا اعتماد و اطمینان‌سازی بیمه‌گذاران با ترویج خدمات مناسب بیمه‌یی و تغییر روش‌های بازاریابی و تامین خدمات بیمه‌یی شد و کتابی در همین خصوص درحال چاپ است.