وقتی تعداد بنگاههای املاک از معاملات بیشتر است
به گفته رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران، در ماه گذشته تنها ۸ هزار معامله ملکی به ثبت رسیده، این در حالی است که ۱۲ هزار واحد صنفی مشاور املاک در تهران فعال است. پیش گرفتن تعداد بنگاهها از تعداد معاملات ملک شاید در نگاه اول حاکی از رکود مسکن به شمار رود، اما در واقع، بیانگر رشد قارچگونه بنگاههای معاملاتی در سالهای افزایش قیمت حبابی مسکن است. بازار مسکن کشور و بهویژه شهر تهران در سالهای 86، 89 و 91 شاهد جهش قیمتی بود. جهشی که به گمان بسیاری از کارشناسان از سیاستهای پولی و مالی دولت نهم و دهم ناشی شد و هماینک متهم ردیف اول حبس منابع مالی بانکها و سازندگان در پروژههای ساخته شده بدون مشتری است.
آنچه این روزها همزمان با افزایش حجم معاملات مسکن اعم از خرید و فروش و رهن و اجاره موجبات نارضایتی مردم را فراهم کرده، اخذ مبالغ سنگین از موجران، مستاجران، خریداران و فروشندگان واحدهای مسکونی یا تجاری بهعنوان حق کمیسیون از سوی مشاوران املاک است.
براساس مصوبه کمیسیون املاک هیات عالی نظارت بر سازمانهای صنفی، مصوب ۱۱ اسفند ۹۴ که تا به حال تغییر نیافته، کمیسیون مشاوران املاک در تهران برای خرید و فروش ملک و همچنین رهن و اجاره واحد مسکونی نرخهای مشخص و جداگانهیی دارند. در این دستورالعمل آمده مشاوران املاک میتوانند تا ۵۰۰ میلیون تومان (مبلغ فروش مسکن) را به صورت نیم درصد از کل معامله به عنوان حق واسطهگری عقد قرارداد ثبت کنند. همچنین در صورت خرید و فروش واحدهای مسکونی به نرخهایی بالاتر از این رقم، مشاور املاک میتواند معادل ۲۵صدم درصد از مابهالتفاوت را بهعنوان حق وساطت عقد قرارداد (کمیسیون) از هر دو طرف مطالبه کند. به گزارش مهر، به عبارت دیگر در صورتی که یک واحد مسکونی به قیمت ۴۰۰ میلیون تومان فروخته شود، خریدار و فروشنده هر کدام جداگانه باید ۲میلیون تومان بهعنوان حق کمیسیون به بنگاهدار پرداخت کنند؛ همچنین با توجه به اینکه مالیات بر ارزش افزوده نیز از سوی بنگاههای معاملات ملکی از مشتریان گرفته میشود، طرفین هر کدام ۱۸۰ هزار تومان دیگر هم به مشاور املاک میپردازند، درآمد نهایی بنگاهدار از واسطهگری برای فروش یک ملک معمولی و با قیمت متوسط در تهران (واحد مسکونی ۴۰۰ میلیون تومانی) ۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان است.
اما اگر مشاوران املاک، واحدی به قیمت مثلا ۸۰۰میلیون تومان به فروش برسانند، حق کمیسیون بنگاهدار تا ۵۰۰ میلیون تومان از آن به صورت 0.5درصد و مابقی (۳۰۰ میلیون تومان) به صورت ۲۵صدم درصد از طرفین اخذ میشود که در این مورد همراه با مالیات بر ارزش افزوده، رقمی معادل ۵میلیون و ۹۰۰ هزار تومان درآمد نهایی بنگاهدار از محل حق واسطهگری فروش این ملک (از طرفین فروشنده و خریدار) خواهد بود.
همچنین در بخش حق کمیسیون مشاوران املاک از محل رهن و اجاره ملک، بنگاهداران تهرانی میتوانند حداکثر تا یکچهارم (۲۵ درصد) مبلغ اجاره ماهانه را از دو طرف موجر و مستاجر اخذ کنند. همچنین باتوجه به اینکه بیشتر قراردادهای اجاره ملک در تهران به صورت تلفیقی از ودیعه و اجاره ماهانه است، مبلغ کمیسیون مشاور املاک پس از تبدیل آن به صورت از دم اجاره، محاسبه خواهد شد.
این در حالی است که با وجود تعداد زیادی مشاور املاک در سطح شهر تهران که علیالقاعده بخش مهمی از آنها مجوز از اتحادیه صنف مشاوران املاک استان تهران اخذ نکردهاند، با این حال هیچ رقابتی میان آنها درخصوص تخفیف به مشتریان دیده نمیشود. همچنین با وجود آنکه تبلیغات خرید، فروش، رهن و اجاره املاک در رسانهها دراختیار بنگاهداران و مشاوران املاک است، هیچ یک حاضر نیستند رقم کمیسیون واسطهگری را در تبلیغات ذکر یا با رقمهایی کمتر از سایر رقبا اقدام به جذب مشتری بیشتری کنند. این موضوع نشاندهنده عدم تغییر رویه مشاوران املاک از رویکرد سنتی جذب مشتری و عدم استفاده از روشهای نوین بازاریابی و توسعه مشتریان واحدهای صنفی این حوزه است که به گفته رییس اتحادیه مشاوران املاک، به عدم سوددهی تعدادی از آنها و انصراف از ادامه فعالیت در این شغل دامن میزند. همچنین یکی از شایعترین تخلفات بنگاهداران، اخذ حق کمیسیونهایی بسیار بالاتر از درصدهای ذکر شده در دستورالعمل هیات عالی نظارت بر سازمانهای صنفی است که مسوول رسیدگی به این تخلفات، اتحادیه مشاوران املاک، اتاق اصناف و مراجع قضایی (سازمان تعزیرات حکومتی) هستند که معمولا با توجه به اینکه بخش بسیار کوچکی از مردمی که از این تخلف متضرر شدهاند، از واحد صنفی متخلف شکایت میکنند و همچنین با توجه به نظارت ضعیف بازرسان اتحادیه، برخی بنگاهداران متخلف به تکرار تخلفات صنفی ادامه میدهند.
بنگاهداری سود ندارد
حسام عقبایی رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک استان تهران در پاسخ به پرسشی درخصوص بالا بودن رقم کمیسیون مشاوران املاک گفت: رقم فعلی از نظر بنگاهداران املاک در تهران بسیار پایین است و ما مترصد افزایش آن هستیم. مشاوران تهرانی املاک تنها نیمدرصد از محل فروش به عنوان کمیسیون میگیرند در حالی که در سایر شهرستانها، این رقم یک درصد مبلغ فروش است. وی همچنین در پاسخ به اینکه مردم از قیمتهایی که مشاوران املاک بابت حق کمیسیون واسطهگری املاک اخذ میکنند، ناراضی هستند، اظهار کرد: این طبیعی است؛ مردم همیشه از همه رقمهایی که بابت خدمات دیگر هم دریافت میکنند ناراضی هستند؛ اگر از مردم بابت هزینه قبض برق یا سایر خدمات هم نظرسنجی کنید، از مبالغی که پرداخت میکنند، ناراضیاند!
عقبایی درباره تخلفات برخی بنگاهداران درخصوص اخذ مبالغی بالاتر از نرخ مصوب کمیسیون، در اظهارنظری عجیب گفت: به هر حال تخلف در این زمینه وجود دارد و این امری شایع است که مختص به بنگاهداران نیست. در بسیاری از صنوف شاهد تخلف گرانفروشی هستیم. مگر همه میوهفروشها میوه را به نرخ مصوب میفروشند یا دیگر اصناف مطابق نرخهای مصوب اتحادیههای صنفی به مردم خدمات میدهند؟!
وی با بیان اینکه در ماه گذشته تنها ۸ هزار فقره معامله ملکی در سامانه جامع املاک به ثبت رسیده و این در حالی است که ۱۲ هزار واحد صنفی مشاور املاک در تهران فعالیت میکنند، تصریح کرد: این موضوع نشاندهنده زیانده بودن این شغل است و ما هر ماه شاهد تعطیلی تعدادی از واحدهای صنفی مشاور املاک هستیم، ضمن اینکه مالیات بر درآمد صنف مشاوران املاک ۴۵درصد است که بخش مهمی از درآمد آنها را از بین میبرد؛ به این هزینه، پرداخت پورسانت بازاریابهای مشاوران املاک نیز افزوده میشود که عملا مبلغ خاصی به عنوان درآمد خالص و نهایی برای خود بنگاهدار باقی نمیماند.