چالش‌های بانکی توسعه روابط با قطر

ظرفیت همکاری‌های تجاری ایران و قطر رقمی معادل 5میلیارد دلار برآورد شده است. حال آنکه حجم مبادلات ایران با این کشور ثروتمند عربی حاشیه خلیج‌فارس کمتر از 150 میلیون دلار است. 4 کشوری که روابط خود را با قطر قطع کرده‌اند سالانه 5میلیارد دلار مواد غذایی به قطر صادر کرده‌اند. به نظر می‌رسد شرایط تازه پیش آمده فرصت استثنایی برای بهره‌مندی ایران از این بازار بزرگ، نزدیک و پر ظرفیت است.

تجربه موقعیت مشابه قبلی در ماجرای تنش میان ترکیه و روسیه نشان داد بخش خصوصی به دلایل مختلف نمی‌تواند آن‌طور که باید این فرصت را غنیمت بشمارد. نایب‌رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران در این‌باره می‌گوید: ظرفیت برای حضور در بازار قطر وجود دارد اما استراتژی برای آن دیده نشده است. در شرایط فعلی ممکن است بتوانیم حجم صادرات خود را در زمینه‌هایی چون مواد غذایی تا حدی افزایش دهیم اما همه اینها در مقطع زمانی کوتاه صورت می‌گیرد حال آنکه برای رسیدن به رقم ۵ میلیارد دلار راه طولانی در پیش داریم.

امیر عابدی افزود: قطعا بازارهای کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای مواد غذایی، میوه و سبزیجات، کالای صنعتی و خدمات ما بسیار وسوسه انگیزند، اما باید توجه داشت که کیفیت و قیمت تمام شده در امر صادرات گزینه‌یی تعیین‌کننده است. انبارهای واحدهای تولیدی ما به دلیل تحریم‌ها و رکود پر از کالاست. اما این کالا با ذائقه و سلیقه بازارهای پیرامون ما مطابقت دارد؟ واقعیت این است که ما در این زمینه مشکل داریم و تا تولید رقابتی و با کیفیت نداشته باشیم نمی‌توانیم در بازار‌های بین‌المللی هر چند در دسترس، خودی نشان بدهیم.

وی لزوم توجه به زیرساخت‌های صادراتی در کشور را یادآوری کرد و گفت: حمل و نقل، روابط بانکی، اعطای ویزا در اسرع وقت اولویت‌های اول ملزومات تجارت خارجی هستند. شرایط زیرساختی مطلوب باید برای تولیدکننده فراهم شود تا کالایی مناسب صادرات تولید و در اسرع وقت و به سهولت به بازارهای هدف برسد. در واقع هم تولید‌کننده باید هوشیارانه و آگاهانه عمل کند و هم دولت در مسیر تسهیل زیرساخت‌ها مصمم باشد.

عابدی گفت: تجربه فرصت به دست آمده از بحران میان ترکیه و روسیه را فراموش نکرده‌ایم. واقعیت این است که در این موضوعات با شعار و شتابزدگی و برخورد احساسی نمی‌توان به هدف دست یافت. در تجارت باید با منطق به واقعیات اقتصادی نگاه کرد. فرهنگ تجارت و صادرات باید در کشور نهادینه شود. اقدامات عاجل و منطقی در حوزه تجارت خارجی باید به سرعت صورت بپذیرد و باید از بخش خصوصی فعالیت بیشتری دید که حداقل در تبادل پول مشکلی نداشته باشد. ما در قطر همچنان با مشکل بانکی دست و پنجه نرم می‌کنیم و اگر همه مشکلات را بتوانیم پشت سر بگذاریم و صادرات را در ارقام بزرگ و مورد انتظار انجام دهیم همچنان مشکل بانکی را پیش رو خواهیم داشت، چراکه تجارت بدون سیستم بانکی امکان‌پذیر نیست.

وی در مورد کوتاهی بخش خصوصی کشور در عرصه تجارت بین‌المللی در مقایسه با تجار ترکیه‌یی گفت: در اینکه تولید بخش خصوصی باید گرایش به سمت صادرات محوری داشته باشد و در مسیر به روز شدن و انطباق با ذائقه بین‌المللی حرکت کند شکی نیست، اما در مجموع بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های زیرساختی در اقتصاد نقش کمرنگی دارد و این دولت‌ها هستند که سیاست‌های پایدار اقتصادی را ایجاد می‌کنند و زمینه را برای حضور بخش خصوصی فراهم می‌کنند.

نایب‌رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران افزود: اقتصاد ما بازار محور است و تولید ما بانک محور؛ حال آنکه برای رسیدن به بازارهای بین‌المللی این روند مناسب

نیست.

عابدی عملکرد دولت در حمایت از صادرات را نقد کرد و گفت: مبالغی که در مقطع فرصت روسیه در قالب خط اعتباری باز شد رقم کوچکی در حوزه تجارت کشور است. با این کارهای مقطعی نمی‌توان ریشه‌های تجارت را پیوند داد. امروز ترکیه در حوزه اقتصادی واکنش سریع از خود نشان می‌دهد. این واکنش را تجار صورت نمی‌دهند بلکه هلدینگ‌ها، شرکت‌های بزرگ و سیستم اقتصادی ترکیه آماده باش هستند تا پاسخگوی بازارهای منطقه باشند و ما شاهد این اتفاق در بازار قطر هستیم.

وی در ادامه گفت: ارتباط اگزیم بانک ما خصوصا با بانک‌های منطقه باید گسترش بیشتری داشته باشد و تنها به بازگشایی خط اعتباری نباید بسنده نکرد و باید به سمت آسان‌سازی و روانسازی روابط بانکی حرکت کنیم.

عابدی اذعان داشت: بازار قطر یک فرصت طلایی است و تجار ما در استان‌های مختلف، خصوصا استان‌های جنوبی با همه توان خود مشغول فعالیت هستند، اما افزایش حجم تجارت در آن اندازه‌یی که در خور اقتصاد و ظرفیت ما باشد با این زیرساخت‌ها در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست.

امیر عابدی تجربه فرصت روسیه و قطر را برای آینده تجربه‌یی ارزشمند خواند و گفت: ما باید این تجربیات را برای تعیین استراتژی بلندمدت را غنیمت بشماریم تا در آینده در صورت اصلاح مشکلات موجود بتوانیم بهره کافی را از بازار بالقوه منطقه ببریم در غیر این‌صورت فرصتی چون امروز به مثابه یک فرصت مقطعی و گذرا در حجم کوچک خواهد بود.