رقابت‌های منطقه‌ای برای تصرف بازار قطر
مناقشه قطر با کشورهای عربی فرای اهمیت سیاسی، فرصت اقتصادی ویژه‌یی برای ایران محسوب می‌شود. با توجه به میزان واردات قطر و تامین نیاز این کشور از کشورهای مورد مناقشه به خصوص عربستان و امارات، فرصت‌های جدیدی برای ورود به بازار قطر در اختیار سایر شرکای تجاری آن قرار گرفته است. ایران نیز یکی از کشورهایی است که می‌تواند از این فرصت استفاده کند. البته مشابه این بحران را سال گذشته بین روسیه و ترکیه شاهد بودیم که حاصل آن گشوده شدن بازاری بزرگ به روی ایران بود. اما این فرصت به‌دلیل وجود برخی چالش‌ها از بین رفت و صادرکنندگان ایرانی نتوانستند از فرصت طلایی به دست آمده، استفاده کنند. حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در این باره می‌گوید: بخش خصوصی باید تلاش خود را برای حضور موثر در بازار قطر داشته باشد چه این ظرفیت بالفعل بشود چه نشود، بخش خصوصی نباید نسبت به آن منفعل باشد.
حمید حسینی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این اختلاف مقطعی باشد و نتیجه عملکرد تجاری ما همان باشد که در فرصت روسیه بود، گفت: مساله قطر به حدی پیچیده شده که بعید است به زودی مشکل پیش آمده حل شود و به نظر می‌رسد این سردی روابط ادامه‌دار خواهد بود. از طرفی زیرساخت‌های روابط اقتصادی ما با قطر مثل روسیه نیست. ما با روسیه در زمینه ارتباطات بانکی، شناخت بازار، حمل و نقل و دیگر زمینه‌ها مشکلات زیادی داشتیم. حال آنکه شیوه تجاری در بازار قطر تشابه زیادی با سایر کشورهای عربی دارد که درحال حاضر با آنها کار می‌کنیم. ما قبلا با قطر کار کرده‌ایم و کار در قطر آسا‌ن‌تر است بنابراین نمی‌توان به دلیل ناکامی در روسیه، فرصت قطر را از دست بدهیم و دست روی دست بگذاریم.
وی در ادامه به تشریح عملکرد بخش خصوصی در این زمینه اشاره کرد و گفت: قطعا باید بخش خصوصی از خود تحرک نشان دهد. اینکه ما دست روی دست بگذاریم تا قطری‌ها به ما مراجعه کنند، عاقلانه نیست. اتاق‌های بازرگانی باید بدون تاخیر در این زمینه ورود کنند و با تماس و اعلام آمادگی به قطر، درخواست اعزام هیات بکنند. درحال حاضر به نظر می‌رسد، ترکیه خودش را به بازار قطر رسانده و ممکن است این حرکت ترکیه سیاسی‌کاری باشد اما به هر حال کالای ترکیه جای خودش را در قفسه فروشگاه‌های قطر پیدا می‌کند و این پیش دستی آنها را نشان می‌دهد و ما نیازمند سرعت عمل بیشتری در عملکرد تجاری هستیم.
حسینی در مورد ذائقه قطری‌ها در استفاده از کالای لوکس و توان ایران در برآورده کردن خواسته مشتری قطری اذعان کرد: قبلا کالای لوکس ما مانند پسته، فرش، خاویار و زعفران جایگاه خود را در بازار قطر پیدا کرده بود. قطری‌ها به میوه و تره‌بار ما روی خوش نشان داده‌اند. می‌توانیم در این زمینه‌ها سهم خود را از بازار قطر برداریم؛ ضمن اینکه بازار قطر برای پروژه‌های فنی مهندسی، بخش‌های پیمانکاری و ترانزیت فرصت خوبی است.
عضو اتاق بازرگانی تهران افزود: قطری‌ها از قدیم از استفاده‌کنندگان خدمات درمانی و بازدیدکننده‌های ایران به خصوص شیراز بوده‌اند. از نظر جذب سرمایه‌گذاری و منابع مالی، جذب ظرفیت‌های ترانزیتی، رفع مشکلات ویزا، قرنطینه، تقویت ارتباطات بانکی نیز این بحران می‌تواند فرصت خوبی برای حضور ما باشد.
حمید حسینی در مورد فرصت سوزی تجاری در جریان اختلاف روسیه و ترکیه گفت: درست است در فرصت بحران میان ترکیه و روسیه نتوانستیم سهمی از بازار روسیه را از آن خود کنیم اما در این جریان بسیاری از مسائل تجاری ازجمله ویزا، حمل و نقل و مشکلات بانکی و اسناد و نا هماهنگی‌های قانونی ما حل شد. رفع موانع بر سر روابط تجاری دستاورد خوبی بود که در درازمدت نتیجه مطلوب در پی خواهد داشت.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در ادامه اظهار کرد: در رابطه با قطر ما موانعی داریم که در موقعیت حساس کنونی با دیپلماسی تجاری می‌تواند حل شود. مشکلاتی چون عدم صدور مجوز برای کالای ایرانی و برگزاری نمایشگاه در قطر، مشکلات اعطای ویزا به بازرگانان ایرانی و بسیاری موانع دیگر بین ایران و قطر وجود دارد که می‌تواند در این شرایط با گفت‌وگو و همکاری‌های طرفین حل شود.
وی با اشاره به اختلافات دو کشور در پارس جنوبی خاطرنشان کرد: در پارس جنوبی همیشه ایران و قطر در رقابت بوده‌اند. همکاری و تبادل اطلاعات در این مورد می‌تواند به میزان زیادی در کاهش هزینه‌های ما و منافع اقتصادی دو طرف موثر باشد؛ در واقع ما در این فرصت اهداف بلندمدت را مد نظر داشته و دنبال می‌کنیم.
حمید حسینی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است مشکل فعلی قطر با کشورهای عرب منطقه به زودی حل شود، گفت: به نظر نمی‌رسد بحران فعلی در منطقه با میانجیگری حل شود. مشکل قطر با عربستان در سال‌های گذشته در مقاطع مختلف تکرار شده و حتی به درگیری انجامیده است. به نظر می‌رسد امکان حل این مناقشه از کانال کشورهای عربی وجود ندارد و تنها دخالت امریکا می‌تواند آن را حل کند.
وی موقعیت جغرافیایی دو کشور را یک مزیت دانست و گفت: موقعیت جغرافیایی ما یک مزیت است. ترکیه برای رسیدن به بازار قطر حداقل ۴هزار دلار هزینه متحمل می‌شود تا به بندرعباس برسد و ما باید این فرصت و امتیاز را مغتنم بشماریم.
وی در رابطه با نقش دولت در این رابطه گفت: دولت لازم نیست علنی وارد عمل شود. بخش دولتی می‌تواند لابی کند و بخش خصوصی را نامحسوس حمایت کند. کسی نمی‌تواند از اینکه بخش خصوصی در حوزه روابط با قطر فعال شده و کار اقتصادی انجام می‌دهد گلایه داشته باشد.
