سپرده‌های مردم را تضمین می‌کنیم
گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری |
بحث ادغام برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز و غیرمجاز با هدف چابک‌سازی در شرایطی با تکذیب گاه و بی‌گاه برخی مدیران بانکی و بانک مرکزی مطرح می‌شود که شاهد ادامه مراجعات مردم به شعب ثامن برای دریافت سپرده‌های خود هستیم. اتفاقی که با نگرانی و هشدار کارشناسان به مردم و سپرده‌گذاران و فعالان نظام بانکی همراه است و کارشناسان تاکید دارند که نباید به خاطر رقابت برای جذب سپرده سایر موسسات اعتباری، اقداماتی انجام دهیم که باعث خالی شدن سپرده یک موسسه شود. زیرا خالی شدن سپرده چند بانک و موسسه اعتباری به بهانه ورشکستگی یا مشکلات مالی، عملا باعث ایجاد زنجیره‌یی از تحرکات مالی می‌شود که مانند دومینو، باعث خالی شدن سپرده سایر بانک‌ها و تغییر در ترکیب سپرده‌ها، تبدیل سپرده بلندمدت به کوتاه‌مدت و انتقال سپرده از این بانک به آن بانک شده و عملا هیچ بانکی در این شرایط نمی‌تواند روی سپرده‌های بلندمدت حساب باز کند و در نتیجه همه بانک‌ها در این شرایط زیان می‌بینند. به گزارش «تعادل»، بسیاری از کارشناسان معتقدند که آنچه تحت عنوان بحران مالی 1929 تا 1932 در اروپا رخ داد یا در بحران مالی سال 2008 در امریکا و اروپا و سایر نقاط جهان، اتفاق افتاد، ابتدا از عدم پرداخت اقساط بانکی مثل وام مسکن به بانک‌ها شروع شد و با مراجعه مردم به بانک‌ها برای دریافت سپرده‌ها، بانک‌ها با کمبود نقدینگی و سپرده مواجه شده و توان پرداخت تسهیلات و سودآوری نداشتند و این مساله به رکود و بحران مالی فراگیر در سایر بخش‌ها منجر شد. لذا سپرده‌گذاران نباید با نگرانی، سپرده‌ها را خالی کنند و بانک‌های رقیب نباید به این وضعیت دامن بزنند تا نقدینگی بیشتری نصیب آنها شود، زیرا ادامه این وضعیت به زیان مردم و سپرده‌گذاران و همه بانک‌هاست و مانند دومینو سایر زنجیره‌های پولی و مالی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
اگرچه وضعیت اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی از نظر ابعاد و حوزه عملکرد متفاوت است اما لازم است که همه بانک‌ها و مدیران بانک‌های رقیب و همچنین فعالان اقتصادی و سپرده‌گذاران توجه داشته باشند که اگر دریافت سپرده‌ها از موسسات گسترش یابد، دود آن به چشم همه مردم و نظام اقتصادی و بانک‌ها می‌رود و از جمله بانک‌های رقیب باید توجه داشته باشند که خروج سپرده از چند موسسه اعتباری، به معنای بهبود شرایط رقابتی برای بانک‌های دیگر نیست، بلکه در شرایط پرنوسان، هیچ بانکی نمی‌تواند روی سپرده‌ها و منابع خود برای بلندمدت و چند سال حساب باز کند و اقدام به پرداخت تسهیلات نماید.
بر این اساس، کارشناسان نسبت به عواقب اقدامات مختلف برای رقابت جذب سپرده با سود بالا، دریافت سپرده توسط سپرده‌گذار و... هشدار داده‌اند و قبلا نیز بارها اعلام کردند که اگر همه هجوم بیاورند که سپرده خود را خارج کنند و از در بانک خارج شوند، عملا همه پشت در خواهند ماند و نباید تصور کنند که عده‌یی زودتر خارج خواهند شد، زیرا ایجاد بحران و وضعیت نامناسب در موسسات اعتباری و بانک‌ها عملا باعث بی‌ثباتی در گردش پول و به زیان همه مردم و سپرده‌گذاران و بانک‌ها خواهد بود.
از این رو، همه فعالان اقتصادی و مردم باید با حفظ آرامش به توصیه کارشناسان توجه داشته باشند و به شایعات ورشکستگی بانک‌ها و موسسات اعتباری توجه نکنند. زیرا همان‌طور که در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم، بانک مرکزی و هیات‌های تسویه، حتی تعاونی‌های منحله را ساماندهی کرده و با منابع و دارایی آنها و اختصاص خط اعتباری بانک مرکزی، مشکل مردم را به تدریج حل کرده‌اند.
در مورد موسسه ثامن و بحث ادغام چند موسسه اعتباری که وضعیت مالی به مراتب بهتری نسبت به ثامن‌الحجج و فرشتگان و میزان دارند، نیز اکنون بانک مرکزی از طریق سپرده قانونی ثامن، نیاز این موسسه را تامین اعتبار کرده و پرداخت سپرده‌ها به‌تدریج در حال انجام است.
سپرده‌گذاران نیز باید توجه داشته باشند که بانک‌ها با منابع خود کار می‌کنند و نباید انتظار داشته باشند که تمام پولی که به بانک داده‌اند باید در صندوق بانک موجود باشد، زیرا حدود 70 تا 80درصد منابع بانک‌ها تسهیلات پرداخت شده و مابقی در بانک مرکزی یا شعب خود بانک موجود است و لذا هجوم بردن و درخواست دریافت سپرده، عملا به زیان خود سپرده‌گذاران و بدتر کردن وضعیت موجود است.
رقیب بانکی و طمع جذب سپرده
مسعود بیرمی کارشناس بانکی در این زمینه معتقد است: هر چند با شایعه‌سازان ورشکستگی بانک پارسیان در فضای مجازی برخورد شد و مشکلات متعدد بازار پولی در حال مدیریت شدن است اما باید توجه داشت که هم‌اکنون بخشی از جامعه نگران هستند و به گمان واقعی بودن موضوع (ورشکستگی) هیجانی شده‌اند و از همه جا و همه کس سوال می‌کنند که عاقبت سرمایه و دسترنج یک عمر تلاش‌شان چه می‌شود.
وی افزود: اگرچه در روزنامه‌های اقتصادی و مصاحبه دکتر سیف سعی شده شفاف‌سازی شود ولی متاسفانه برخی افراد در شبکه بانکی به طمع جذب سپرده به این آتش دامن می‌زنند که بسیار جای تامل و تاسف دارد. اگر به هر دلیلی یکی از بانک‌های بزرگ کشور به ورطه ورشکستگی برسد، دومینوی ورشکستگی راه خواهد افتاد و گریبان همه بانک‌ها را خواهد گرفت بنابراین باید در شبکه بانکی کمی مدبرانه و حرفه‌یی‌تر رفتار شود زیرا جذب منابع به قیمت بی‌اعتمادی عمومی به نظام بانکی راه‌حل عقلانی به‌نظر نمی‌رسد، زیرا بی‌اعتمادی به شبکه بانکی به‌نفع هیچ یک از بانک‌ها و مجموعه نظام اقتصادی کشور نخواهد بود.
مردم از مراجع درست پیگیری کنند
بیرمی با تاکید بر تکذیب شایعات در شبکه‌های اجتماعی گفت: مردم و سپرده‌گذاران باید اخبار را از مراجع درست و معتبر پیگیری کنند و در صورت نگرانی می‌توانند با بانک مرکزی و ادارات نظارت بر بانک‌ها تماس گرفته و از اوضاع و احوال بانک‌ها باخبر شوند و بدانند که بانکداران و مدیران بانکی با فهم و درک نگرانی مردم، بیش از پیش به سپرده‌گذاران خود احترام می‌گذارند.
ادغام عامل بهبودی است نه نگرانی
فقدان یک سیاست و برنامه اصولی برای پیشبرد اهداف نظام بانکی و طرح راهکارهای دقیقه نودی و عدم اطلاع‌رسانی شفاف و روشن سبب شده تا سپرده‌گذاران نگران توجه کمتری به اعلام موضع مسوولان پولی کشور داشته باشند
شنیده‌ها حاکی از آن است که ظاهرا در ابتدای مطرح شدن بحث ادغام‌ها و به اذعان تعدادی از مراجعان و سپرده‌گذاران، خودپردازهای برخی شعب پس از کشیدن کارت حساب‌ها را خالی نشان می‌داده است و این موضوع استارت اولیه برای هجوم سپرده‌گذاران به شعب را باعث شده و عده‌یی از سپرده‌گذاران به اشتباه تصور کرده‌اند که وضعیت موسسه ثامن نامناسب است یا موجودی ندارد. درحالی که بحث ادغام موسسات عملا به صلاح و به نفع سپرده‌گذاران و نظام بانکی است و مردم نباید نگران باشند. در سال 95 مشکل در چند موسسه مالی و اعتباری غیرمجاز بود که با همت بانک مرکزی به بحران فرشتگان یا کاسپین تبدیل شد اما با طرح بحث ادغام ثامن، کوثر و مهر اقتصاد، که هنوز تحت بررسی است و خبر رسمی در مورد آن وجود ندارد، موضوع ابعاد تازه‌یی پیدا کرده است.
بر این اساس برای اینکه بحران به سایر موسسات و بانک‌ها کشیده نشود، مردم باید مشارکت کنند و به توصیه مسوولان نظام بانکی و کارشناسان توجه کنند و نگران سپرده خود نباشند زیرا اگر این وضع ادامه یابد مانند دومینو به دیگر موسسات و حتی بانک‌های کشور سرایت می‌کند زیرا بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری و... به صورت زنجیروار در بازار بین بانکی و با نرخ‌های سود مختلف، منابع و نقدینگی خود را نزد یکدیگر سپرده‌گذاری می‌کنند و اگر سپرده‌گذاران یک موسسه برای برداشت پول خود هجوم ببرند، مطمئنا دیگر موسسات و بانک‌ها از این موضوع زیان خواهند دید و تعادل در بازار پول به هم خواهد خورد.
به دنبال حواشی پیش آمده برای موسسه اعتباری ثامن، بانک مرکزی در نخستین واکنش خود اعلام کرد که این موسسه درحال پیوستن به موسسات مجاز و تحت نظارت این بانک بوده و جای نگرانی برای سپرده‌گذاران آن وجود ندارد. در روزهای گذشته سپرده‌گذاران موسسه اعتباری ثامن که دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی برای فعالیت در بازار پول نیست؛ با مراجعه به شعب آن درخواست دریافت وجوه خود را داشتند. در این فضا با توجه به تجمعاتی که در مقابل شعب ایجاد شد، فرآیند پاسخگویی به سپرده‌گذاران چندان معمولی پیش نرفته و شرایط به گونه‌یی دیگر رقم خورده است. در عین حال که در روزهای اخیر انتشار اخباری مبنی بر ادغام موسسه ثامن با بانک مهر اقتصاد و موسسه اعتباری کوثر در مجموع فضا را تا حدی ملتهب‌تر کرد.
این درحالی است با وجود اظهاراتی که مقامات بانک مهر اقتصاد و دو موسسه ثامن و کوثر برای آرامش و اطمینان به سپرده‌گذاران داشتند همچنان و حتی تا به امروز مقابل شعب ثامن تجمع سپرده‌گذاران وجود داشت. اما بانک مرکزی در نخستین واکنش خود نسبت به جریان پیش آمده تا حدی شرایط حاکم بر موسسه ثامن و پرونده آن در این بانک را مورد اشاره قرار داده است.
فرشاد حیدری، معاون نظارت بانک مرکزی اعلام کرده که موسسه اعتباری ثامن یکی از موسسه‌های متقاضی دریافت مجوز از بانک مرکزی بوده و اقداماتی شامل پذیره‌نویسی در بورس و توزیع سپرده قانونی نزد بانک مرکزی را انجام داده است بنابراین، این موسسه درحال پیوستن به مجموع مجازهای بازار پول خواهد بود. البته حیدری توضیحات بیشتری ارائه کرده و گفته که فرآیند قانونی و رسیدگی به تقاضای موسسه ثامن درحال انجام بوده و ممکن است منجر به صدور مجوز یا ادغام با یکی از بانک‌ها و موسسات اعتباری شود.
در عین حال که مقام عالی نظارت بانک مرکزی به سپرده‌گذاران اعلام کرده که هیچگونه مشکلی برای آنها در این موسسه به وجود نخواهد آمد، حیدری از سپرده‌گذاران موسسه اعتباری ثامن خواسته تا براساس نیاز به شعب موسسه مراجعه و از خدمات آن استفاده کنند و اطمینان داشته باشند، صدور مجوز یا ادغام موسسه با حفظ حقوق و صیانت از سپرده‌های آنها انجام می‌شود.
همچنین ولی‌الله سیف در یک پیام تلگرامی نوشت: در پی طرح اخباری درباره ساماندهی و ادغام بانک‌ها و موسسات اعتباری در برخی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها و بازنشر انبوه و همراه با حاشیه آن در کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی طی روزهای اخیر به آگاهی هموطنان گرامی می‌رساند؛ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر با هدف انتظام‌بخشی و ایجاد شفافیت هر چه بیشتر عملکرد نظام پولی و بانکی با نگاه کارشناسی و به طور جدی، ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی را دنبال کرده است.
رسالت اصلی این بانک صیانت از اعتماد و اطمینان مردم به شبکه پولی و بانکی کشور و افزایش آن در سایه استمرار اصلاح و بسامان آوردن نظام بانکی است و در این مسیر به استناد قوانین و مقررات و با هماهنگی و همکاری سایر مراجع، برخورد جدی با موسسات غیرمجاز فعال در بازار پول را در دستور کار قرار داده است. این سیاست قطعی بانک مرکزی است و عزم مسوولان و مجریان امر جزم و به فضل الهی تحت فشارها و تنگناهای ایجاد شده از پیگیری این سیاست منصرف نخواهند شد. بر این اساس در طول سال‌های اخیر، اقدامات بسیاری برای ساماندهی موسسات غیرمجاز انجام شده که بسته به مورد به صدور مجوز، انحلال یا ادغام آنها منجر شده است و در این مسیر سخت و کار صعب، صیانت از سپرده‌های هموطنان گرامی به عنوان ماموریت اصلی بانک مرکزی مد نظر قرار داشته است.
هر چند جا داشت، بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌یی رسمی مرهمی بر حال و روز این روزهای سپرده‌گذاران بانک‌ها و موسسات اعتباری باشد؛ اما بهتر است سپرده‌گذاران به بانک مرکزی اعتماد کرده و آرام باشند. نظام بانکی روزهای سختی را می‌گذراند و شاید روزهای سخت دیگری هم در راه باشد. این را پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی می‌گوید و با اشاره به شایعاتی که این روزها در فضای مجازی در مورد ورشکستگی بانک‌ها و موسسات اعتباری رسمی و غیررسمی مطرح شده و اوضاع را نابسامان کرده، تلاش دارد به نوعی نگرانی خود را ابراز کند. او معاون بانک مرکزی است و البته امیدوار است که در آینده، نظام بانکی ایران وضعیت بهتری را تجربه کند.
بهتر است که سپرده‌گذاران به بانک مرکزی اعتماد کنند و البته به این نکته هم واقف باشند که سپرده‌های زیر ۱۰۰میلیون تومان آنها در نظام بانکی، ضمانت شده است و جای هیچ نگرانی نیست. تمام اینها در شرایطی است که قطعا هر گونه ادغام موسسه اعتباری با بانک یا بانک با بانک دیگر در شرایطی رخ خواهد داد که شورای پول و اعتبار مصوب کند و ضوابط را مشخص نماید.
