رویای دستنیافتنی «برگزیت سخت»
گروه جهان| طلا تسلیمی|
مذاکرات برگزیت دوشنبه در میانه نابسامانیهای سیاسی در دولت ترزا می و ناآرامیهای اجتماعی در بریتانیا آغاز شد. لندن شامگاه یکشنبه بار دیگر به صحنه خشونتهای مهلک تبدیل شد و این مرتبه قربانیان حمله، مسلمانان نمازگزار در مسجدی در منطقه فینزبری پارک بودند. این در حالی است که بریتانیاییها هنوز ناراحتی و غم حملات تروریستی در شهرهای منچستر و لندن و آتشسوزی مهلک برج گرنفل که شمار قربانیان آن به بیش از 79 کشته افزایش یافته است را از یاد نبردهاند. از سوی دیگر ترزا می که در انتخابات پارلمانی خودخوانده شکست سختی را تجربه کرده، هنوز بهطور رسمی دولت تشکیل نداده است و برای جلب حمایت حزب افراطی اتحادگرای دموکراتیک ایرلند تلاش میکند؛ در همین راستا سخنرانی ملکه در پارلمان و جلسه برای رایگیری در مورد دولت جدید تا چهارشنبه (فردا) به تعویق افتاده است. اتحادیه اروپا هم نگران است، شکنندگی دولت بریتانیا در دست محافظهکاران به برگزیتی بیرحمانه منجر شود.
حمله به مسجد «فینزبری پارک»
لندن شامگاه یکشنبه، شب خونین دیگری را پشت سر گذاشت. یک ون با نمازگزارانی که در حال خارج شدن از مسجدی در نزدیکی فینزبری پارک در شمال لندن بودند، برخورد کرد. این خودرو سه سرنشین داشت که یکی از آنها از خودرو پیاده شده و با سلاح سرد به جمعیت حمله کرد. در این رویداد یک نفر جان خود را از دست داد و 10 نفر دیگر زخمی شدند. پلیس مبارزه با تروریسم بریتانیا اعلام کرد که همه قربانیان مسلمان بودهاند. پلیس این عملیات را تروریستی میداند و شواهدی در این زمینه یافته است. یک نفر از مهاجمان دستگیر شده است و جستوجو برای یافتن دو نفر دیگر ادامه دارد.
در این حال، شورای مسلمانان بریتانیا در توییتر نوشت که این حمله یکی از پدیدههای خشونتآمیز ناشی از اسلامهراسی بوده است و افزایش تدابیر امنیتی در محافظت از مساجد را خواستار شد. محمد کزبر، رییس شورای امنای مسجد فینزبری پارک، در این باره گفت که مسجد اخیرا مورد تهدید قرار گرفته و این تهدیدها را به اطلاع نیروهای پلیس رسانده بود. این در حالی است که در حملات تروریستی پیشین در منچستر و لندن دستگاه امنیتی بریتانیا به دلیل نادیدهگرفتن شواهد و عدم نظارت بر مظنونان در مظان اتهام بود. ترزا می هم به دلیل سیاستگذاریها و رویکردهای نادرست در زمان فعالیت به عنوان وزیر کشور بریتانیا که نظارت بر دستگاه امنیتی را بر عهده داشت، با انتقادهای شدیدی مواجه شد.
آغاز رسمی مذاکرات برگزیت
دولت ترزا می در میانه ناآرامیها در خانه، دوشنبه مذاکراتی را در بروکسل آغاز کرد که برای هر رهبری دشوار محسوب میشود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، میشل بارنیه مذاکرهکننده اصلی اتحادیه اروپا در استقبال از دیوید دیوس وزیر برگزیت در مقر اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «امروز ما مذاکرات را درباره خروج منظم بریتانیا از اتحادیه اروپا آغاز میکنیم.» وی افزود: «امیدواریم، بتوانیم اولویتها و جدول زمانی مذاکرات را تعیین کنیم تا من بتوانم به نشست سران اتحادیه اروپا که همین هفته برگزار میشود، گزارش آغاز مذاکراتی سازنده را بدهم.» دیویس هم تصریح کرد: «مذاکرات را با لحنی مثبت و سازنده آغاز میکنیم و مشارکتی قدرتمند و خاص با متحدان خود در اتحادیه اروپا را خواستار هستیم.»
این در حالی است که هنوز رویکرد بریتانیا در این مذاکرات مشخص نیست؛ اگرچه رویای ترزا می و شماری از محافظهکاران برگزیت «سخت» است، اما کارشناسان بر این باورند که با کاهش قدرت نخستوزیر و تغییر رویکرد مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا، این رویا دستنیافتنی است و مذاکرهکنندگان بریتانیایی احتمالا در نهایت به برگزیتی «نرم» رضایت خواهند داد.
ایندیپندنت در این باره نوشت؛ ترزا می در انتخابات خود خوانده پارلمانی نه تنها نتوانست به خواسته خود برای «تقویت موضع مذاکراتی» دولت دست یابد، بلکه قدرت اداره دولت را نیز از دست داد. اکنون دیویس باید بپذیرد که نتیجه انتخابات پارلمانی تحقق برگزیت «سخت» را غیرممکن کرده است و ترک بازار واحد اروپایی که اندکی پیش ممکن به نظر میرسید، دیگر قابل تحقق نیست. دور از ذهن نیست که دولت ترزا می در یکی از نخستین اقدامات در مورد حق و حقوق شهروندانی اروپایی ساکن بریتانیا تضمین بدهد و این اقدامی است که باید مدتها پیش انجام میداد. مذاکرهکنندههای بریتانیایی اگر واقعا جدایی از اتحادیه اروپا را خواستار باشند، مجبور میشوند در مورد هزینه جدایی نیز بیشتر دستودلباز باشند. طبق نظرسنجی موسسه «سرویشن»، تنها 35 درصد با گفته ترزا می در مورد «عدم توافق بهتر از توافق بد است» موافقند. در عین حال، رهبران اتحادیه اروپا از این مساله نگران هستند که شکنندگی دولت ترزا می مانع از مذاکرهیی درست بر سر شرایط خروج بریتانیا از این اتحادیه شود و در نهایت گفتوگوها به «برگزیتی بیرحمانه» یعنی فروپاشی مذاکرات بدون هیچ توافقی بینجامد. ترزا می اکنون نه تنها از حمایت قاطع پارلمان برخوردار نیست، بلکه در درون حزب محافظهکار نیز با انتقادها و مخالفتهایی مواجه شده است و به نظر میرسد نگرانی در مورد دشواری مذاکرات برگزیت تنها مسالهیی است که بهطور موقت دیگر قانونگذاران این حزب را از رقابت برای رهبری باز داشته است. به علاوه به نظر میرسد که بریتانیاییها که در تابستان گذشته در کمال ناباوری به برگزیت رای مثبت دادند، اکنون نظر خود را تغییر داده و برگزاری همهپرسی مجدد برگزیت را خواستار هستند. طبق نتیجه نظرسنجی برگزار شده برای روزنامه «دیلی میل»، ذهنیت بریتانیاییها در مورد برگزیت تغییر کرده است و اکثریت آنها با برگزاری همهپرسی جدیدی در این زمینه موافق هستند. 53 درصد از شرکتکنندگان در این نظرسنجی از برگزاری همهپرسی در مورد شرایط توافق نهایی برگزیت حمایت میکنند، اما 47درصد مخالف این مساله هستند. این در حالی است که در ماه آوریل 54 درصد شرکتکنندگان مخالف برگزاری همهپرسی دوم برگزیت بودند.
کوربین از «ترزا می» جلو میزند
پس از حمله منچستر پیش از انتخابات پارلمانی، از محبوبیت حزب محافظهکار بهشدت کاسته شد و پس از حملات در لندن، بسیاری ترزا می و سیاستهای نادرست او در زمان اداره وزارت کشور و نظارت بر دستگاههای امنیتی را مسوول دانستند و میتوان گفت که این حملات تاثیر بسزایی در شکست حزب محافظهکار در انتخابات پارلمانی داشتند. کوربین که در آن زمان رقیب ترزا می محسوب میشد از او خواست تا از نخستوزیری استعفا کند به این دلیل که صلاحیت اداره کشور و محافظت از مردم را ندارد.
طبق نتایج جدیدترین نظرسنجی موسسه «سرویشن» برای روزنامه «گود مورنینگ بریتِین» که یک هفته پس از انتخابات پارلمانی برگزار شد، حزب کارگر جرمی کوربین با 44درصد محبوبیت، 3درصد از حزب محافظهکار پیشی گرفت. نتایج این نظرسنجی برای حزب محافظهکار که در ماه مه 17 درصد از حزب کارگر جلوتر بود، یک فاجعه تمام عیار محسوب میشود. ترزا می هفته اول پس از انتخابات را به سختی و در تلاش برای جلب حمایت حزب اتحادگرای دموکراتیک ایرلند شمالی گذراند و واکنش غیرانسانی وی به آتشسوزی برج گرنفل هم به دشواری شرایط افزود. ترزا می این مرتبه به دلیل رفتاری «سرد و روباتگونه» مورد انتقاد گرفت و معترضان کنارهگیری او از قدرت را خواستار شدند. اکنون 45درصد بریتانیاییها بر این باورند که ترزا می باید از قدرت کنارهگیری کند و این آمار بهطور قطع پس از حمله احتمالا تروریستی روز یکشنبه در لندن افزایش مییابد و این مرتبه احتمالا سیاستهای ضد مهاجرتی نخستوزیر عامل تحریککننده خواهد بود.