تهران 2 برابر استان‌ها تراکنش موبایلی و اینترنتی دارد
افزایش ابزارها، تعداد و مبلغ تراکنش‌ها و رشد سهم از بازار شرکت‌های پرداخت در بانکداری الکترونیک
در اردیبهشت 96، مبلغ کل تراکنش‌های کشور 132هزار و 849 میلیارد تومان بوده که 46 هزار و 541میلیارد تومان آن معادل 35 درصد متعلق به تهران و 86 هزار 308 میلیارد تومان آن یعنی 65 درصد متعلق به استان‌ها بوده است. به گزارش «تعادل» اگرچه کل مبلغ تراکنش‌ها در اردیبهشت 96 در تهران 35 درصد کل کشور بوده است اما به خاطر عدم تناسب استفاده از ابزارهای اینترنتی و موبایلی در کشور و رشد قابل توجه استفاده از موبایل و اینترنت در تهران و عدم رشد کافی این دو ابزار پرداخت در استان‌ها، مبلغ تراکنش اینترنتی و موبایلی در تهران بیش از استان‌ها بوده است. اما رقم تراکنش پایانه فروشگاهی در استان‌ها بیشترین سهم را داشته و بیش از تهران بوده است. مبلغ تراکنش موبایل برای قبض و شارژ در تهران 675 میلیارد تومان، برای خرید پایانه فروشگاهی 37695 میلیارد تومان، برای قبض و شارژ پایانه فروشگاهی 995 میلیارد تومان، برای خرید اینترنتی 6134 میلیارد تومان و برای قبض و شارژ اینترنتی 1040 میلیارد تومان بوده است.
این در حالی است که قبض و شارژ موبایلی در استان‌ها رقم اندک 17میلیارد تومانی بوده که حدود 2.5 درصد تهران است. خرید اینترنتی نیز در استان‌ها 2440میلیارد تومان بوده که 40درصد رقم تهران بوده است. مبلغ قبض و شارژ اینترنتی نیز در استان‌ها 206 میلیارد تومان بوده که 20 درصد مبلغ تهران بوده است.
خرید فروشگاهی استان‌ها 2.2 برابر تهران
خرید پایانه فروش در استان‌ها 82 هزار میلیارد تومان بوده که حدود 2.2 برابر خرید پایانه فروشگاهی در تهران با رقم نزدیک به 38 هزار میلیارد تومان است. قبض و خرید شارژ با پایانه فروشگاهی در استان‌ها نیز با 1720 میلیارد تومان 1.7 برابر رقم 995 میلیارد تومان در تهران بوده است.
یک‌چهارم پایانه‌ها در تهران
از نظر تعداد ابزارهای پرداخت در سال 96 نیز در تهران بیش از یک‌میلیون پایانه فروش تراکنش‌دار وجود دارد در حالی که این تعداد در سایر استان‌ها به میزان 4.1 میلیون دستگاه است.
در حال حاضر تعداد ابزارهای اینترنتی 22573دستگاه و ابزار موبایلی 1453 دستگاه است.
سهم 54 درصدی راحتی کار با اینترنت
یک نظرسنجی که توسط مرکز طراحی اسپیرال در مهرماه ۹۵ انجام شده، ۵۴ درصد شرکت‌کنندگان «راحتی کار با اینترنت بانک» را به عنوان اصلی‌ترین علت انتخاب بانکی که اغلب با آن سر و کار دارند، عنوان کرده‌اند. در حالی که سایر گزینه‌ها نظیر شرکت در قرعه‌کشی یک درصد، مزایایی نظیر وام و سود 6درصد و واریز حقوق به آن حساب ۳۷ درصد پاسخ شرکت‌کنندگان را شکل می‌داد. این در حالی است که بانک‌ها اغلب بودجه‌های کلان تبلیغاتی خود را با موضوع قرعه‌کشی اجرا می‌کنند و چنین هزینه‌هایی را کمتر صرف بهبود تجربه کاربری وب‌سایت‌های خود می‌کنند.
کارشناسان معتقدند که بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت، باید با طرح این مباحث در رسانه‌ها، روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های تخصصی اقتصادی، در مورد راحتی کار با موبایل و اینترنت، امنیت بالای این ابزارها به مردم اطلاع‌رسانی کنند تا سهم این ابزارها و امنیت و راحتی آن در کشور افزایش یابد و به جای استفاده از کارت و مراجعه به باجه‌ها و دستگاه‌های عابربانک و کارتخوان‌ها شاهد استفاده بیشتر از ابزارهای جدید موبایل و اینترنت در مبادلات بانکی و خریدها باشیم.
جهش تراکنش‌های اینترنتی در 2ماه اول
تعداد تراکنش‌های اینترنتی در اردیبهشت ماه امسال به نسبت بهمن ماه سال گذشته که به صورت سنتی بیشترین تعداد تراکنش را نسبت به ۱۱ ماه دیگر سال دارد، تحت تاثیر جهش تعداد تراکنش‌های اینترنتی یکی از شرکت‌های پی‌اس‌پی افزایش یافته است. مرور تعداد تراکنش‌ها، ابزار و سهم تراکنش‌های اینترنتی نسبت به تراکنش‌های با کارتخوان یا تراکنش‌های موبایلی، نشان می‌دهد، استفاده از درگاه‌های اینترنتی آنچنان که باید و شاید مورد توجه سرمایه‌گذاران و کاربران نیست. آمارهای شاپرک نشان می‌دهد در پایان بهمن ماه سال گذشته سرانه تعداد ابزار پذیرش اینترنتی برای جمعیت بالای ۲۰ سال کشور حدود 59/5 ابزار به ازای هر 10 هزار نفر است و کل تعداد این ابزار ۳۴۱ هزار و ۷۹۴ دستگاه بوده است. در میان ابزارهای پرداخت الکترونیک، درگاه‌های پرداخت اینترنتی یا همان IPG از جمله ابزارهایی است که سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به ابزاری مانند کارتخوان نیاز دارد و به همین اعتبار باید بیشتر از ابزارها و روش‌های سرمایه بر مورد توجه شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک قرار بگیرد.
سرانه تعداد تراکنش ابزارهای پذیرش اینترنتی به ازای هر نفر در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ حدود 5.89 واحد کاهش داشته و به 5.24 تراکنش رسیده است! در میان شرکت‌های پی اس پی، شرکت به پرداخت ملت در سال ۹۵ بیشترین رشد را در سهم از تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی داشته سهم به پرداخت ملت از ۱۳ درصد به 25.5 درصد طی سال ۹۵ افزایش یافته است.
در مقابل تجارت الکترونیک با 36.5 درصد افت در سهم از تعداد تراکنش‌های اینترنتی از 58.9 درصد به 22.49 درصد رسیده است. تجارت الکترونیک پارسیان اما این افت را در ماه‌های ابتدایی سال ۹۶ به شکل غیرمنتظره‌یی جبران کرده و سهم این شرکت از تعداد تراکنش‌های اینترنتی در فروردین ماه امسال با 2.18درصد رشد نسبت به اسفند ۹۵ به 18.82 افزایش یافت. به این ترتیب اگر بنابر اعلام شاپرک کل تراکنش‌های اینترنتی در فروردین ماه امسال ۲۶ میلیون و ۳۸۵ هزار ۵۶۶تراکنش بوده باشد، تجارت الکترونیک پارسیان ۵میلیون و ۵۴۰ هزار و ۹۶۸ تراکنش از این تعداد را به خود اختصاص داده است.
رشد تعداد تراکنش‌های اینترنتی تجارت الکترونیک پارسیان طی اردیبهشت ماه از فروردین ماه هم بیشتر و چشمگیرتر بود؛ سهم این شرکت از تراکنش‌های اینترنتی در اردیبهشت با 5.39 درصد افزایش نسبت به فروردین به 26.39 درصد رسید. به این ترتیب تجارت الکترونیک پارسیان ۹ میلیون و ۲۲۵ هزار و ۱۰۳ تراکنش از ۳۴ میلیون و ۹۵۶ هزار و ۸۱۵ تراکنش اینترنتی اردیبهشت ماه را انجام داده است و این یعنی افزایش غافلگیرکننده ۳ میلیون و ۶۴۸ هزار و ۱۳۵ تراکنش طی یک ماه است. چنین افزایشی را درحالی در تعداد تراکنش‌های اینترنتی تجارت الکترونیک پارسیان شاهد هستیم که متوسط رشد سهم از تراکنش‌های اینترنتی سایر پی‌اس‌پی‌ها در اردیبهشت حدود 0.2درصد منفی بوده است.
انجام بیش از ٣٤ میلیون تراکنش در اردیبهشت در حالی است که بیشترین تعداد تراکنش‌های اینترنتی در سال گذشته ۳۰ میلیون و ۴۷۹ هزار و ۱۰۱ تراکنش در بهمن ماه بود و تفاوت فاحش تعداد تراکنش‌های اردیبهشت با بهترین ماه سال ٩٥ جای امیدواری دارد.
آمار تراکنش 12 شرکت پرداخت
شرکت به پرداخت ملت در اردیبهشت‌ماه سال جاری موفق شد بیشترین سهم بازار از نظر تعداد و مبلغ تراکنش‌ها را به خود اختصاص دهد.
در حال حاضر ۱۲ شرکت خدمات پرداخت یا PSP با مجوز بانک مرکزی در حال ارائه خدمت به مشتریان شبکه بانکی هستند. هر یک از این شرکت‌ها با توجه به گستره فعالیت سهمی از بازار تراکنش‌ها را به خود اختصاص می‌دهد که بررسی این آمار می‌تواند بیانگر نوع و گستردگی خدمت ارائه شده از سوی شرکت PSP باشد. براساس آخرین آمار شاپرک (شبکه الکترونیک پرداخت کارتی) در اردیبهشت ماه سال جاری شرکت به پرداخت ملت با سهم 22.58 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم 30.69 درصدی مبلغ آنها در استمرار رفتار پیشتازانه گذشته خود، همچنان بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست هر دو سهم قرار گرفته است. مقایسه آمار اردیبهشت ماه نسبت به ماه گذشته، حکایت از آن دارد که نوسان قابل ملاحظه‌یی نه تنها در سهم تعدادی شرکت‌ها، بلکه در سهم بازار مبلغی آنها نیز صورت نپذیرفته است و با وجود کاهش و افزایش اندکی در سهم بازار برخی از شرکت‌ها، در رتبه‌بندی آنها نسبت به ماه گذشته تغییری مشاهده نمی‌شود. همچنین اختلاف سهم مبلغی ۱۶ درصدی بین دو شرکت نخست بازار، نقش شرکت به پرداخت ملت را در میزان ارزش ریالی تراکنش‌های پرداخت کارت به روشنی نمایان می‌سازد. نکته دیگر اینکه در برخی شرکت‌ها اختلاف بین سهم تعدادی و مبلغی آنها بسیار قابل توجه است.
از سویی دیگر اگر سهم هر یک از شرکت‌ها از تعداد تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی، ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی را بطور مجزا مورد بررسی قرار دهیم متوجه می‌شویم که شرکت به‌پرداخت ملت پیشتازی خود را با تکیه بر کارتخوان‌های فروشگاهی به دست آورده است و با 25.10 درصد سهم بازار در رتبه نخست این جدول قرار دارد. در بخش ابزار پذیرش اینترنتی نیز شرکت‌های تجارت الکترونیک پارسیان و پرداخت الکترونیک سامان در رتبه‌های نخست و دوم قرار دارند و به‌پرداخت ملت سوم است.
اما بیشترین اختلاف بین سهم تعدادی تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی در ماه اردیبهشت ۹۶ نسبت به فروردین ماه در شرکت تجارت الکترونیک پارسیان گزارش شده است. سهم تراکنش‌های مذکور در این شرکت با رقم ناچیز 0.25 درصدی، افزایش روبه‌رو شده است. در روندی همسو، سهم تراکنش‌های اینترنتی این شرکت نیز اختلاف مثبت قابل ملاحظه‌یی معادل با 5.39 درصد را نشان می‌دهد و بدین‌ترتیب در اردیبهشت ماه کل تراکنش‌های شرکت تجارت الکترونیک پارسیان رشد قابل ملاحظه‌یی داشته است. در بخش تراکنش‌های موبایلی نیز همچون ماه‌های گذشته شرکت آسان پرداخت پرشین با 36.68درصد در صدر جدول قرار دارد اما سهم این شرکت نسبت به فروردین ماه با 2.95 درصد ریزش همراه بوده است. این امر سبب شده اختلاف سهم بازار تراکنش‌های موبایلی بین دو شرکت نخست بازار کاهش یابد.
در اردیبهشت ماه همچنان بیشترین سهم مبلغی تراکنش‌ها در دو ابزار کارتخوان فروشگاهی با 28.86درصد و ابزارهای اینترنتی با 55.70 درصد متعلق به شرکت به پرداخت ملت بوده است و شرکت آسان پرداخت پرشین نیز با 39.91 درصد انحصار بازار مبلغی تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی را در دست دارد. همچنین بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنش‌های دو ماه اردیبهشت ۹۶ و ماه گذشته آن در ابزار کارتخوان فروشگاهی با رقمی برابر با 0.50 درصد کاهش به شرکت آسان‌پرداخت پرشین تعلق داشته است. شرکت پرداخت الکترونیک سداد برخلاف افزایش ماه گذشته خود و با شتابی بیشتر نسبت به افزایش مذکور، در این ماه با ریزش 4.37 درصدی بیشترین اختلاف سهم را در ابزار پذیرش اینترنتی نشان می‌دهد. این شاخص در بازار مبلغی تراکنش‌های موبایلی با نمایش 4.04 درصد افزایش، دراختیار پرداخت الکترونیک پارسیان است. در ماه گذشته نیز سه شرکت مذکور در هر یک از ابزارها بیشترین اختلاف سهم را ثبت کرده‌اند.
در این ماه علاوه بر شرکت‌های فوق دو شرکت تجارت الکترونیک پارسیان و فن‌آوا کارت با افزایش بیش از یک درصد در تراکنش‌های اینترنتی و آسان پرداخت پرشین و پرداخت الکترونیک سامان در تراکنش‌های موبایلی با کاهش بیش از دو درصد روبه‌رو شده‌اند.
لازم به توضیح است تغییرات سهم مبلغی تراکنش‌های شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت در مقایسه با سهم تعدادی لزوما همسو نبوده و حتی میزان آنها نیز هم اندازه نیست.
نتایج بررسی‌های این بخش حاکی از آن است که شرکت الکترونیک کارت دماوند همچنان کمترین سهم تعدادی و مبلغی تراکنش‌ها را در بین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت داشته و سهم آن از بازار ابزارهای پذیرش بسیار ناچیز است.
