برنامه ایران برای صادرات گاز به نوظهورها
گروه انرژی|
قطب مصرف انرژی جهان از سمت کشورهای غربی به سمت اقتصادی نوظهور درحال تغییر است، این مساله‌یی است که در مطالعات آینده‌پژوهی قابل رصد و دریافت است. بدین‌ترتیب اقتصادهای نوظهور، بازار عمده مصرفی آتی انرژی ازجمله گاز طبیعی خواهند بود. از آنجا که گاز طبیعی به عنوان سوختی پاک هر روزه با استقبال بیشتری رو به رو می‌شود، سهم این حامل انرژی از سبد انرژی جهان در دهه‌های گذشته با افزایش قابل توجهی همراه بوده و براساس پیش‌بینی‌ها این سهم در آینده روندی افزایشی خواهد داشت. برنامه‌های منتشر شده از سوی وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران حاکی از این است که این کشور برای افزایش سهم خود از تجارت جهانی گاز به مصرف این اقتصادهای نوظهور چشم دوخته است. ایران به عنوان بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان می‌تواند به کشور استراتژیک انرژی منطقه و جهان تبدیل شود و به سهم حداکثری از بازار گاز چین، هند، اتحادیه اروپا و کشورهای درحال توسعه منطقه شامل ترکیه، ارمنستان، کویت، امارات، عمان، پاکستان، هند و... دست یابد. این درحالی است که با وجود ظرفیت عظیم منابع گازی، ایران تاکنون هیچ‌گاه در زمینه صادرات توفیق چندانی نداشته و نه تنها مجال استفاده از ظرفیت‌های بالقوه خود را نیافته بلکه به دلیل ناکافی بودن شبکه توزیع گاز داخلی گاهی در مواردی برای تامین نیاز خود نیز دست به دامن واردات از کشورهای دیگر شده است. براساس آمارهای موسسه تحقیقات صنعتی سدیگاز، نیمی از گاز تولیدی ایران صرف گرم کردن خانه‌های ایرانی می‌شود، 21درصد صرف تولید برق و 18درصد صرف تولیدات صنعتی ازجمله تولید پتروشیمی که این آمار می‌تواند بخشی از دلیل ناکامی ایران در بازار گاز را توضیح دهد. اما افزایش تولید گاز در برخی فازهای پارس جنوبی طی 2سال گذشته می‌تواند در افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی نقش موثری داشته باشد. افزایش ظرفیت تولید میعانات گازی تا روزانه یک میلیون بشکه در افق 1400با تمرکز بر میادین مشترک و تولید 683 هزار بشکه در پایان سال 1396 یکی از موارد اصلی در برنامه‌های ذکر شده از سوی وزیر نفت برای افزایش سهم ایران از بازار گاز است. اکنون آن طور که مشخص شده است، وزارت نفت برنامه‌هایی جدید برای توسعه بازار گاز ایران مد نظر دارد. روز یک‌شنبه بهزاد بابازاده، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران صحبت‌هایی پیرامون این برنامه‌ها مطرح کرد. او با بیان اینکه 50 سال نخست فعالیت شرکت ملی گاز ایران گذشته است، گفت: در 50 سال دوم فعالیت این شرکت بر تعامل جهانی و صادرات متمرکز هستیم. اما به این معنا نیست که می‌خواهیم همه گازمان را به صورت خام صادر کنیم.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران افزود: می‌توانیم از گاز تولیدی ایران ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد کنیم و با فرآورش آن و تحویل به شرکت‌های پتروشیمی به این هدف برسیم البته این امر مستلزم آن است که شرکت‌های پتروشیمی با قیمت‌های متناسب با شرکت ملی گاز ایران برای دریافت خوراک گاز قرارداد ببندند. قطعا این شرکت‌ها در اولویت نخست شرکت ملی گاز ایران برای ارسال گاز قرار دارند.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران اضافه کرد: از دیگر اولویت‌های شرکت ملی گاز ایران برای صادرات گاز، صادرات از طریق ال. ان. جی(گاز طبیعی مایع شده) با سرمایه‌گذاری خارجی به کشورهای دوردست مانند ژاپن و کره جنوبی است. وی با بیان اینکه سهم کنونی ایران از تجارت جهانی گاز کم است، بیان کرد: اما براساس هدف‌گذاری که در برنامه ششم توسعه اقتصادی ایران(1400-1396) کرده‌ایم؛ انتظار داریم این سهم به 10درصد افزایش یابد. البته این سهم به همت همه جانبه سیاسی- اقتصادی در تعامل جهانی هم بستگی دارد.
عراق به مثابه نقطه آغاز
ایران به تازگی و پس از سال‌ها انتظار توانست قرارداد صادراتی گاز خود به عراق را عملیاتی کند. بسیاری بر این باور هستند که این قرارداد می‌تواند نقطه آغاز ایران برای ورود جدی‌تر به عرصه صادرات گاز به ویژه کشورهای همسایه باشد. بهزاد بابازاده درباره قرارداد صادرات گاز به عراق گفت: قرارداد 6 ساله صادرات گاز به بصره در سال 1394 با هدف ارسال حداکثر روزانه 35میلیون مترمکعب گاز به این منطقه امضا شد.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران افزود: براساس قرارداد امضا شده، ایران در فصول سرد سال روزانه 20میلیون مترمکعب و در فصول گرم نیز روزانه 35میلیون مترمکعب گاز به این منطقه ارسال می‌کند.
وی ادامه داد: صادرات گاز به بغداد هم‌اکنون به صورت آزمایشی آغاز شده است. همانطور که می‌دانید در قرارداد صادرات گاز به بغداد که 6 ساله است، ایران گاز را به نیروگاه‌های عراقی ارسال می‌کند.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره نحوه پرداخت صورت‌حساب در این قرارداد بیان کرد: در این قرارداد ذکر شده است که پرداخت گازبها از طریق بازگشایی ال. سی(LC) به صورت ماهانه به نفع شرکت ملی گاز ایران انجام پذیرد. این ال. سی که از سوی وزارت برق عراق به نفع شرکت ملی گاز ایران صادر می‌شود، باید تکرارپذیر و تایید شده باشد.
وی افزود: آغاز ارسال گاز به بغداد با 7میلیون مترمکعب در روز خواهد بود و در سال دوم به 14تا 18میلیون مترمکعب و سرانجام به 25تا 35میلیون مترمکعب در روز می‌رسد. بابازاده همچنین به شروط ایران برای انتقال گاز از مسیر ترکیه خبر داد و افزود: ترکیه پیشنهاد کرده بود که گاز ایران از خاک این کشور به اروپا منتقل شود؛ ما به عنوان شرکت ملی گاز ایران به شرطی قرارداد سه جانبه در این مورد منعقد می‌کنیم که گاز ایران مستقیما به اروپا ارسال شده و در ترکیه مصرف نشود. هم‌اکنون هم با شرکت‌های قدرتمند ترکیه‌یی درحال مذاکره هستیم. بابازاده درباره سوآپ گاز جمهوری آذربایجان به نخجوان نیز گفت: قرارداد سوآپ گاز جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان در سال 2004 برای مدت 22سال بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و طرف آذری منعقد و در سال 2005 اجرایی شد. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران همچنین به قرارداد ایران با 3کشور ارمنستان، ترکمنستان و گرجستان اشاره کرد و در مورد مذاکرات با این کشور‌ها گفت: طرف ارمنی درخواست افزایش گاز وارداتی از ایران به میزان 2تا 2.5میلیون مترمکعب در روز را داشت که شرکت ملی گاز ایران درحال بررسی این درخواست است. وی اضافه کرد: 2 قرارداد سوآپ گاز از مبدا ترکمنستان به مقاصد همسایگان مختلف داریم و مقدمات لازم برای توسعه سوآپ گاز به مقاصد جدید را پیگیری می‌کنیم. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره مذاکره برای صادرات گاز با خط لوله نیز بیان کرد: قراردادی در این زمینه امضا شده که هنوز نهایی نشده است چراکه گاز ارسالی به گرجستان باید از ارمنستان عبور کند و اجرای قرارداد نیازمند توافق با طرف‌های ارمنی و گرجستانی است.
