تحریم‌های غیرهسته‌ای و شرایط عمومی اقتصاد ایران
گروه اقتصادکلان|
یکی از نظرسنجی‌های موسسه مطالعاتی بامداد به مساله تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران پرداخته که نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد بیش از 40درصد از مدیران و کارشناسان بر این باورند که وضعیت تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران تغییر چندانی نخواهد داشت.
یکی از سرفصل‌های جدیدی که از پیش از انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری گشوده شد، رفع تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران بود. در انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری روحانی وعده حذف تحریم‌های هسته‌یی ایران را داده بود؛ اما در انتخابات دوازدهم مساله رفع تحریم‌های غیرهسته‌یی را مطرح کرد که مساله جدیدی بود. تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران امروز به عنوان مهم‌ترین عامل کندکننده مبادلات ایران با دنیا مطرح است و نوع مذاکره در این مورد هم بسیار متفاوت‌تر و البته دشوارتر خواهد بود.
گرچه رییس‌جمهوری، این وعده را در روزهای پایانی رقابت انتخاباتی خود مطرح کرد اما تاکنون هیچ برنامه‌یی یا اقدامی از سوی دولت در این راستا اعلام نشده است. شاید همین پیچیدگی و دشواری مساله رفع تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران سبب شده تا نگاه غالب مدیران بر اساس نظرسنجی یادشده این باشد که تغییری در وضعیت تحریم‌های غیرهسته‌یی ایجاد نخواهد شد. همان‌طور که در تصویر هم می‌توان دید حدود ٤١درصد از مدیران و کارشناسان معتقدند که تحریم‌هاى غیرهسته‌یى تغییر زیادى نخواهد کرد و بنابراین ایران همچنان در دوران دوم ریاست جمهورى روحانى درگیر مساله تحریم‌ها خواهد بود. در این میان تعداد کسانی که معتقدند که شرایط بدتر یا خیلى بدتر مى‌شود تقریبا برابر با کسانی است که شرایط را بهتر مى‌بینند.
البته از آنجایی که تاکنون دولت برنامه‌یی در حوزه رفع تحریم‌های غیرهسته‌یی اعلام نکرده باید در خصوص پیش‌بینی اثر این تحریم‌ها بر اقتصاد هم صبر بیشتری به خرج داد. به‌طور کلی دولت امریکا از دیرباز با واسطه یا بی‌واسطه سازوکارهایی را به کار برده است تا ایران را از نظر اقتصادی تحت فشار قرار دهد. این موضوع پس از اجرای برجام هم ادامه یافت و در شرایطی که انتظار می‌رفت با رفع تحریم‌های هسته‌یی وضعیت مبادلات تجاری ایران تغییرات چشمگیری را تجربه کند اما این بهبودها جزیی‌تر از آن بود که پیش‌بینی می‌شد. ممنوعیت مبادلات دلاری همچنان مانع بزرگی بر سر راه همکاری‌های مشترک تجاری ایران قرار داد و بسیاری از بانک‌های بزرگ دنیا هم از بیم آنکه مورد غضب کاخ سفید و مهم‌ترین شریک تجاری خود قرار گیرند، از مراوده با ایران امتناع کردند. البته در این زمینه نواقصی در سازوکار بانکی کشور هم وجود داشت که همچنان به قوت خود باقی است؛ اما تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران مهم‌ترین پاشنه آشیل مراودات تجاری ایران است.
نتایج نظرسنجی حاضر هم نشان می‌دهد که بخش عمده‌یی از مدیران و کارشناسان به بهبود وضعیت تحریم‌های غیرهسته‌یی ایران امید ندارند. اگر این دیدگاه را صحیح بدانیم، باید انتظار داشت که همچنان ایران در برقراری ارتباط اقتصادی با سایر کشورها و بهره‌گیری از منابع خارجی دست به عصا باشد. آمارهای جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم تغییر چشمگیری را در وضعیت ایران نشان نمی‌دهد. بنابراین اگر تحریم‌های غیرهسته‌یی همچنان ادامه داشته باشد، باید با قاطعیت گفت که ایران همچنان با تکیه بر منابع داخلی خود پازل رشد اقتصادی را بچیند، کما اینکه در قرارداد وزارت نفت با شرکت توتال نیز عنوان شد که این قرارداد با پیش‌بینی وضع تحریم‌ها تدوین شده است.
