استان‌های پیشتاز در جذب سرمایه خارجی
5 صدرنشین ورود سرمایه به ایران معرفی شدند
تعادل
تمرکز سرمایه‌گذاران خارجی در طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری ایران تا پایان سال 1395 از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شد. مطابق آمار اعلام شده در مدت یاد شده، در مجموع 71 طرح با سرمایه خارجی بیش از 5میلیارد دلار در هیات سرمایه‌گذاری خارجی تصویب شده است. فهرست طرح‌های مصوب نشان می‌دهد که کشورهای «افغانستان، ترکیه، امارات متحده عربی، چین و آلمان» متقاضیان اول سرمایه‌گذاری در ایران هستند. آمارها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خارجی بیشتر خواهان سرمایه‌گذاری در سه استان «خراسان رضوی، آذربایجان غربی و البرز» بودند. از سوی دیگر، تحلیل‌ها نشانگر این است که روند ورود سرمایه‌گذار خارجی به کشور در سال‌های اخیر و پس از برجام معقول بوده است. این امر نشان می‌دهد، خارجی‌ها به دلیل احساس امنیت در بازار ایران، خواهان سرمایه‌گذاری مجدد در ایران هستند.
در مقابل، تحلیل‌های بین‌المللی در خصوص روند جذب سرمایه در ایران حاکی از این است که سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار ایران همچنان با دو معضل مهم «تحریم‌های امریکا علیه ایران» و «وضعیت آشفته اقتصادی ایران در داخل» مواجه هستند؛ چراکه مواضع دوگانه امریکا در قبال ایران، بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی را برای ورود به بازار ایران نگران کرده است. البته معضلاتی دیگری چون «فساد اداری، مقررات دست‌و‌پاگیر و نظام بانکی ناکارآمد» تصویری پرریسک را برای سرمایه‌گذاران خارجی ترسیم می‌کند که آنها را برای ورود به بازارهای ایران دچار تردید کرده است. از سوی دیگر، بانک‌ها نیز برای تامین مالی قراردادهای بلندمدت با ایران حاضر به تامین مالی نیستند. بر همین اساس، دولتمردان و سیاستمداران باید درصدد ترسیم یک چهره امن از ایران برای سرمایه‌گذاران در فضای بین‌المللی باشند. همچنین از سوی دیگر، سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان اقتصادی کشور نیز باید در رفع موانع گام برداشته تا مسیر ورود پول‌های خارجی به کشور تسریع شود.
فهرست متقاضیان سرمایه‌گذاری در ایران
فهرست طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری مصوب در سال 1395، از تصویب 71 طرح در 32استان کشور از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی حکایت دارد. آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد، در دوازده ماه منتهی به اسفند 1395، از 20 طرح مصوب از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی، «افغانستان» با 18 قرارداد مستقل و یک قرارداد مشترک با عراق و یک قرارداد مشترک با پاکستان بیشترین تعداد قرارداد را به خود اختصاص داده است. از دیگر متقاضیان سرمایه‌گذاری در ایران، کشور «ترکیه» با 9 قرارداد مستقل است که در جایگاه دوم قرار گرفته است.
همچنین مطابق با آمارها، «چین» با 7 قرارداد مستقل و «آلمان» با 6 قرارداد مستقل و یک قراداد مشترک با ایتالیا در جایگاه سوم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران قرار دارند. آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر سرمایه‌گذاری «امارات متحده عربی» در 5 قرارداد مستقل صنعتی، معدنی و تجاری و یک قرارداد مشترک با هندوستان در ایران است. از دیگر کشورهای اروپایی که متقاضی سرمایه‌گذاری در ایران در سال 1395 بودند، می‌توان «فرانسه» را نام برد که در این مدت موفق به عقد 5 قرارداد در داخل کشور شده است. در عین حال «جمهوری آذربایجان» با سه قرارداد در جایگاه بعدی قرار دارد. «عراق» که از یکی از کشورهای پرتنش به لحاظ جنگ‌های داخلی در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود، توانسته در فهرست سرمایه‌گذاران متقاضی سرمایه‌گذاری در ایران قرار گیرد. به‌طوری که تا پایان سال 1395، سه قرارداد صنعتی، معدنی و تجاری را در ایران منعقد کرده که از مجموع طرح‌های مذکور یک طرح به صورت مشترک با افغانستان بوده است. همچنین مطابق آمار ارائه شده، «هندوستان» نیز در همین مدت توانسته در مجموع موفق به عقد 2 قرارداد با شرکت‌های داخلی شده که یکی از این قراردادها به صورت مشترک با «امارات متحده عربی» بوده است.
در نهایت آمار وزارت صنعت، معدن وتجارت بیانگر این است که کشورهای «ایتالیا، مالزی، هلند، اوکراین، کانادا، کویت، اتریش، انگلستان، اسپانیا، گرجستان، پاکستان، روسیه و فنلاند» نیز در زمان مورد بررسی موفق به عقد یک قرارداد با شرکت‌های داخلی شده‌اند.
پیشتازان جذب سرمایه
از سوی دیگر آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از این است که «خراسان رضوی» در مجموع با 13 قرارداد عنوان موفق‌ترین استان در جذب سرمایه خارجی نام گرفته است. برخی طرح‌های مورد نظر در این استان شامل «تولید انواع رنگ و محصولات وابسته»، «تولید کاغذ و مقوای لاینر یک‌رو سفید و کاغذ و مقوای گرافت لاینر قهوه‌یی»، «تولید اسپری تولیدکننده ضدعفونی‌کننده، شیشه‌شوی و بسته‌بندی شامپو، متیل استات»، «بررسی درخواست افزایش مجوز سرمایه‌گذاری شرکت Hexing Electrical Co Ltd » است.
از سوی دیگر «آذربایجان غربی» نیز با پنج سرمایه‌گذاری مستقل و سه سرمایه‌گذاری مشترک در زمان مورد بررسی جایگاه دوم را در جذب سرمایه خارجی به خود اختصاص داده است. طرح‌های مصوب شده در این استان «ایجاد پارک صنعتی» به صورت مشترک در منطقه ویژه اقتصادی سلماس، «تولید سیلیس دانه‌بندی شده و پودر میکرو سیلیکا»، «تولید انواع بست و اتصال فلزی غیر خودرویی جز فلنج فلزی و نردبان ثابت»، «تولید و مونتاژ خودروهای MG در کلاس سواری»، «طرح تولید کربنات کلسیم و پودر و کربنات کلسیم» به صورت مشترک با منطقه آزاد تجاری ماکو، «تولید انواع بخاری برقی و انواع فرهای خوراک‌پزی» به صورت مشترک با منطقه آزاد ماکو، «مشارکت از طریق ۳۰ درصد سهام شرکت روان خودرو» و «تولید یو پی وی سی» است.
از دیگر استان‌هایی که توانسته است در سال گذشته در لیست استان‌های برتر در جذب پول‌های خارجی قرار گیرد، می‌توان به استان «البرز» اشاره کرد. به‌طوری که این استان تا پایان 1395، تعداد 6 قرارداد با سرمایه‌گذاران خارجی منعقد کرده که برخی از آنها شامل «تولید قطعات پلاستیک (تک رشته‌ها از پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن ترفتالات، پلی‌استایرن، پی‌وی‌سی)»، «تولید انواع رنگ‌های ساختمانی»، «تولید شیرین بیان و عصاره شیرین بیان»، «طرح تولید ساندویچ‌ساز برقی خانگی، مخلوط‌کن، آبمیوه‌گیری برقی خانگی، چای‌ساز برقی، جاروبرقی خشک و‌تر و تلویزیون‌های رنگی LED و LCD» می‌شود.
همچنین مطابق آمار ارائه شده، طرح‌های مصوب برای «استان مرکزی» نیز 5 طرح عنوان شده که سبب شده این استان مقام چهارم را در جذب سرمایه‌گذاران خارجی کسب کند. طرح‌های مصوب شده در این استان تا پایان سال 1395، شامل «طرح خرید حدود ۶۱ درصد سهام شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو»، «تولید انواع جوراب»، «تولید انواع کاغذ از ضایعات کاغذ و مقوا»، «تولید مواد افزودنی مورد استفاده در صنایع فولاد، ساختمان و ریخته‌گری»، «افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری در شرکت مشترک» و «تولید انواع مواد شوینده» عنوان شده است.
از سوی دیگر 4 استان «تهران، اصفهان، زنجان و قزوین» نیز در زمان مورد بررسی هر یک قادر به جذب سرمایه در 4 طرح شدند. برخی طرح‌های صورت گرفته در استان تهران شامل «چاپ و تولید انواع جعبه و مقوا (افزایش سرمایه‌گذاری)»، «تولید گچ (افزایش سرمایه‌گذاری)» و «تاسیس واحد خدمات فنی و مهندسی» است. همچنین سرمایه‌گذاری خارجی جذب شده در استان اصفهان تا پایان سال 1395، چهار طرح «تاسیس واحد خدمات فنی و مهندسی»، «طرح تولید خودرو سیتروئن»، «تولی پارچه پلی‌استر و ویسکوز» و «تولید رنگ‌های صنعتی و ساختمانی و تینر» ذکر شده است.
استان زنجان نیز در زمان مذکور موفق به سرمایه‌گذاری در طرح‌های «تولید کنسانتره مس سولفیدی»، «تولید میله و میلگرد از کامپوزیت زمینه پلیمری» و «تولید انواع شمش فولاد ساده کربنی و کم آلیاژ» و «تولید انواع بطری شیشه‌یی» شده است. سرمایه خارجی جذب شده در استان قزوین نیز در چهار طرح «خرید کارخانه‌ها، خطوط تولید و علائم و نام‌های شرکت بهداد شیمی»، «روغن موتور تصفیه مجدد»، «تولید انواع شیر استریلیزه و انواع پنیر (افزایش درصد سهام و مبلغ سرمایه‌گذاری در شرکت مشترک)» و «تولید محصولات پلی‌اورتان (افزایش سرمایه‌گذاری)» ثبت شده است.
همچنین در زمان مورد بررسی، استان‌های آذربایجان‌شرقی و مازندران نیز هر یک موفق به جذب سرمایه در سه طرح شده‌اند که طرح‌های مصوب در استان آذربایجان شرقی شامل «طرح ارائه خدمات مهندسی زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی»، «تولید نوار از پی‌وی‌سی و پلی‌آمید» و «تولید پارچه رومبلی و روپشتی» می‌شود.
همچنین طرح‌های مصوب در استان مازندران نیز به «تولید گلاب، عرقیات و گیاهان دارویی»، «آب معدنی،افزایش سرمایه‌گذاری» و «احداث فروشگاه چندمنظوره» اختصاص داشته است.
