انتقال پیام قرارداد با «توتال» در وین
گروه انرژی
صنعت پتروشیمی ایران به جذب 70میلیارد دلار سرمایه خارجی احتیاج دارد. این خبری بود که بیژن زنگنه، وزیر نفت در جریان نمایشگاه نفت و پتروشیمی تهران در سال گذشته در اختیار «تعادل» قرار داد و چشم‌اندازی از میزان مسائل و چالش‌های پیش روی این صنعت 50 ساله در ایران را به تصویر کشید. اما تنها چند روز پس از انعقاد قراردادی 4.8میلیارد دلاری میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی به رهبری شرکت فرانسوی توتال و با توجه به پیامی که این قرارداد به جامعه اقتصادی اروپا ارسال کرده بود روز پنجشنبه 15تیر همایشی تحت عنوان«فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران» در شهر وین، پایتخت اتریش برگزار شد. این همایش هر چند با این عنوان نخستین به شمار می‌رود اما می‌تواند در کنار برنامه‌های مشابهی که از سال 1392 تاکنون در دستور کار دولت برای جذب سرمایه در این صنعت قرار گرفت، ارزیابی شود. طبق اخباری که از سوی روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی منتشر شده است در مراسم افتتاحیه این همایش که روز پنجشنبه در وین آغاز به کار کرد، مرضیه شاهدایی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و محمد خزاعی معاون وزیر اقتصاد و رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به سخنرانی پرداختند. پیش از این برخی رسانه‌های بین‌المللی نوشته بودند که این همایش توسط «مرکز تجارت ایران- اروپا» سازماندهی شده است و توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران پشتیبانی و حمایت می‌شود. به این ترتیب می‌توان وجه تمایز این رویداد را در «غیردولتی» بودن آن تلقی کرد. گزارش پیش رو مشروحی از مطالب مطرح شده در این رویداد و اتفاق‌های حواشی آن در وین، پایتخت اتریش است.
پنجشنبه و جمعه 6 و 7جولای 2017 مصادف با 15و 16تیر 1395آن طور که روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گزارش داده است 170شرکت از کشورهای اروپایی و غیراروپایی در وین گردهم آمدند تا در نخستین همایش«فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران» حضور یابند. هر چند لیست دقیق و مشخصی از عنوان کمپانی‌های حاضر در این رویداد منتشر نشده است اما طبق اخبار عبادلله مولایی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در اتریش، مرضیه شاهدایی معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی ایران، ریچارد دالتون رییس اتاق بازرگانی ایران- انگلیس، ورنر فاسلبند رییس جامعه ایران-اتریش و رییس موسسه سیاست‌های اروپایی و امنیتی اتریش و محمد خزاعی معاون وزیر اقتصاد ایران حاضر بوده و در طول این 2روز به سخنرانی می‌پردازند. ترکیبی که نشان می‌دهد این برنامه با هدفی مشخص که نزدیک‌تر کردن هر چه بیشتر فرصت‌های پتروشیمی ایران به سرمایه‌هاست، طرح‌ریزی شده است.
روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی دیروز نوشت که مرضیه شاهدایی در جریان این رویداد به ایراد سخنرانی پرداخته و از شرکت‌های صاحب نام بین‌المللی برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران دعوت کرده است. او با تاکید بر حمایت از سرمایه‌گذاری‌های جدید در صنعت پتروشیمی ایران اظهار کرده است:«این صنعت در مسیر توسعه قرار گرفته و طرح‌های مختلفی در نقاط مختلف کشور درحال ساخت است.» شاهدایی همچنین چهارشنبه شب با مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری فلندرس بلژیک دیدار کرده و در جریان این دیدار موفق به امضای توافقنامه‌یی جهت حضور سرمایه‌گذاران اروپایی در صنعت پتروشیمی ایران شد.
نیپنا نوشت براساس این توافقنامه مقرر شده است که هیاتی از سرمایه‌گذاران بلژیک در قالب گروه 200نفره با سفر به ایران ضمن آشنا شدن نزدیک از توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالقوه صنعت پتروشیمی به بررسی راه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم در این صنعت بپردازند. در این دیدار، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری فلندرس از آمادگی کامل سرمایه‌گذاران بلژیک و اروپایی جهت سرمایه‌گذاری و تولید قطعات و تجهیزات مورد نیاز صنایع نفت و پتروشیمی در ایران خبر داد و گفت: با فراهم بودن شرایط و زیرساخت‌های لازم بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که در ایران محصولات پلیمری پیشرفته تولید کنند. در جریان این دیدار، او پیشنهاد کرده است که براساس قوانین بانکی بلژیک در لوکزامبورگ که مرکز مبادلات بانکی اروپامی باشد، صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی جهت سرمایه‌گذاری و حضور مستقیم در صنعت پتروشیمی ایران تاسیس شود.
مرضیه شاهدایی نیز طی صحبت‌های مشترک با مدیرعامل این صندوق تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت حضور و مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت پتروشیمی از مدیریت سرمایه‌گذاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی خواسته است تا متن اولیه توافقنامه(NDA) رازداری بین این شرکت و صندوق سرمایه‌گذاری دولتی بلژیک در اسرع وقت جهت امضا آماده شود.
چهره‌ای اقتصادی در همایش پتروشیمی
اما برخلاف اغلب همایش‌ها و برنامه‌های مربوط به حوزه پتروشیمی که اغلب با چهره‌های فنی این حوزه و کمتر با چهره‌های حوزه اقتصاد کلان برگزار می‌شود، همایش وین میزبان معاون وزیر اقتصاد نیز بود. میهمانی که حضورش شاید نشانی از نگاهی دقیق‌تر به مقوله جذب سرمایه در صنعت پتروشیمی ایران باشد. به گزارش«تعادل» خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران نوشت که محمد خزاعی، معاون وزیر اقتصاد و رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران روز پنجشنبه در همایش سرمایه‌گذاری و توسعه پتروشیمی ایران در وین با اشاره به مزایای مختلف سرمایه‌گذاری در پتروشیمی ایران تاکید کرد که موضوع بازگشت تحریم‌ها به طور کلی حل شده است.
نگاهی به صحبت‌های مطرح شده از سوی معاون وزیر اقتصاد در این همایش نشان می‌دهد که سیگنال‌های ارسال شده از سوی طالبان سرمایه‌گذاری در ایران به سوی مسوولان در ایران حاوی وجود «ابهام» و «تردید» در نگاه آنها نسبت به وضعیت تحریم‌هاست. در حالی که نمی‌توان نقش قرارداد با توتال در کمرنگ شدن این تردیدها را نادیده گرفت، محمد خزاعی روز پنجشنبه خطاب به نمایندگان شرکت‌های اروپایی تاکید کرده است: «تمام مواردی که درباره بازگشت تحریم (snapback) ممکن است در ذهن شما باشد، کاملا حل شده و هیچ مشکلی در حال حاضر وجود ندارد و ما در حال ورود به یک مرحله جدید هستیم و این یک موفقیت برای اقتصاد ایران است.»
دیگر بخش‌های اظهارات خزاعی نیز موید همین نکته و تلاش او برای ترسیم تصویری با ثبات از ایران نزد سرمایه‌گذاران خارجی است. او در این زمینه خطاب به حاضران در همایش فرصت‌های پتروشیمی ایران در وین گفته است: «اکنون شاهد انتقال سرمایه از کشورهای منطقه به ایران به علت وضعیت بی‌ثبات در برخی کشورهای منطقه هستیم و ایران مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های مالی است.»
رییس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اعلام کرده است: در سال 2016 برای نخستین بار در تاریخ ایران، ما تضمین‌هایی برای حدود 12میلیارد دلار در ایران صادر کردیم که در گذشته هیچ‌وقت در این حد نبوده است. سطح سرمایه‌گذاری خارجی ثبت شده در ایران منحصربه‌فرد است هر چند در مقایسه با بزرگی اقتصاد ایران شاید خوب نباشد اما در مقایسه با گذشته واقعا بسیار قابل ملاحظه است.
وی در ادامه بیان داشته است: ما آماده گسترش تعامل با شرکت‌های خارجی در زمینه‌های مختلف از جمله خرید تجهیزات و فناوری و ارائه پروژه‌های مشارکت دولتی و خصوصی (PPP) و نیز پذیرش هر گونه سرمایه‌گذاری خارجی هستیم اما ضروری است یادآور شویم که در اقتصاد امروز وجود خط اعتباری فعال ضروری است. کشورهای اروپایی از جمله اتریش گام‌های ضروری برای ایجاد خطوط اعتباری جدید و فایناس مالی برای ارتقای روابط تجاری با ایران انجام داده‌اند.
خزاعی افزوده است: خوشحالم به اطلاع شما برسانم که ما علاوه بر اتریش با کشورهایی از قبیل دانمارک، ایتالیا و همچنین با انگلیس و آلمان و خارج از اروپا با چین، کره‌جنوبی و ژاپن مذاکره کرده و به توافق‌هایی در زمینه فاینانس رسیده‌ایم. به زودی خطوط اعتباری بزرگی با این کشورها امضا خواهیم کرد.
معاون وزیر اقتصاد در ادامه به مزیت‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری خارجی در بخش پتروشیمی ایران اشاره کرده و گفته است: به خوبی می‌دانید که سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی برای ایران دارای اهمیت زیادی است. می‌توان ادعا کرد که هیچ صنعتی نمی‌تواند بدون اتکا بر صنایع شیمیایی دوام بیاورد و این سیاست دولت است که در صنایع پتروشیمی به عنوان محرک رشد در صنایع دیگر سرمایه‌گذاری کند. خزاعی از وفور ذخایر نفت و گاز در کنار بازار گسترده مصرف و موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران به عنوان عوامل جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی ایران یاد کرده و بیان کرده است: به علت روابط تجاری خوب ایران با کشورهای منطقه، زمینه خوبی برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی در ایران و صدور تولیدات به کشورهای دیگر منطقه وجود دارد؛ ما هنگامی که تضمینی برای سرمایه‌گذاری خارجی صادر می‌کنیم اگر سرمایه‌گذار تصمیم به صدور تولیدات خود به خارج از ایران داشته باشد، این مساله نیز در تضمین ذکر می‌شود و بنابراین دولت تمام تسهیلات لازم را برای انجام این کار فراهم می‌کند.
اهمیت انتخابات برای جذب سرمایه
اما همان طور که بیژن زنگنه وزیر نفت در جریان انعقاد قرارداد با کنسرسیومی به رهبری شرکت توتال، این قرارداد را دستاورد «برجام» و «انتخابات» دانست، مساله انتخابات و اهمیت آن برای جذب سرمایه خارجی در ایران، در صحبت‌های معاون وزیر اقتصاد در وین نیز خود را نشان داده است. طبق گزارش‌ها خزاعی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری با مشارکت گسترده مردم در ایران، این مساله را نشانه حمایت مردمی از نظام جمهوری اسلامی و سطح بالای دموکراسی در ایران در مقایسه با برخی کشورهای منطقه توصیف کرده است.
وی همچنین با اشاره به برخی ارقام درباره بهبود وضعیت اقتصادی ایران در سال‌های گذشته از جمله رشد اقتصادی و کاهش نرخ تورم به روند پیشرفت اقتصادی و اجتماعی در ایران از سال 2013 اشاره کرده و گفته است که این روند فضای مناسبی برای همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری خارجی ایجاد کرده است.
خزاعی خاطرنشان کرده است که مهار تورم در ایران پیش از توافق هسته‌یی آغاز شد و این نشان می‌دهد که ظرفیت اقتصاد ایران حتی در شرایط دشوار نیز توان کار دارد هر چند پس از برجام فضای مناسب‌تری برای همکاری و سرمایه‌گذاری ایجاد شده است.
وی در ادامه اظهار کرده است که به نظر می‌رسد موفقیت‌های اقتصادی در کنار بهبود تعامل‌ها با کشورهای دوست و لغو تحریم‌های هسته‌یی، موجب افزایش انگیزه مشارکت مردم در انتخابات و انتخاب دوباره روحانی شده و با خرسندی اعلام می‌کنم که سیاست‌های دولت بر اساس ادامه تعامل سازنده با بازار مالی بین‌المللی و حمایت از سرمایه‌گذاری‌های خصوصی داخلی و خارجی است.
