حذف رانت اطلاعاتی

گروه دانش و فن|

 سامانه انتشار و دسترسی آزاد بعد از ۸ ماه کار مطالعاتی و تطبیقی و با پیگیری سازمان فناوری اطلاعات، روز گذشته با حضور محمود واعظی و سیدرضا صالحی‌امیری، در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به بهره‌برداری رسید.

این سامانه بعد از ابلاغ قانون دسترسی آزاد اطلاعات و تدوین آیین نامه‌های آن طراحی و راه‌اندازی شده است. قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در سال ۸۸ ابلاغ و در دولت یازدهم درسال ۹۳ آیین نامه اجرایی آن تدوین شد.

سازمان‌ها و نهادها از طریق این سامانه موظف هستند تا حداکثر ۱۰ روز اطلاعات درخواستی مورد نیاز مردم را در این سامانه ارائه کنند.

محمود واعظی در مراسم رونمایی از سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اظهار کرد: با راه‌اندازی نسخه آزمایشی سامانه انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات، ۴۵ روز است که مردم می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنند و همچنین دستگاه‌ها نیز باید اطلاعات خود را در اختیار این سامانه قرار دهند.

وی با بیان اینکه با نسخه آزمایشی می‌توانیم نواقص و ضعف‌ها را ببینیم، افزود: دسترسی آزاد به اطلاعات یک مساله ملی است. اگر دولتی بخواهد مردمی بماند باید پاسخگو باشد و ابزاری داشته باشد که بین حاکمیت و مردم ارتباط برقرار کند. این سامانه یکی از این ابزارهاست.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد: ما باید نظارت مردم بر خود را بالا ببریم و این سیستم این کار را انجام می‌دهد. دسترسی آزاد به اطلاعات یک فرآیند دموکراسی است و اگر ما ادعا داریم در کشور دموکراسی دینی انجام می‌شود، حکومت و دولت باید امانت‌دار اطلاعات مردم باشند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه دسترسی به اطلاعات به شفاف‌سازی و رفع فساد کمک می‌کند، این شاخص‌ها را جزو فرآیند دموکراسی دانست و گفت: دسترسی آزاد به اطلاعات یک فرآیند دو سویه است که هم دستگاه‌ها باید اطلاعات خود را در اختیار مردم بگذارد و هم مردم به صورت صحیح از این اطلاعات استفاده کنند.

وی با اشاره به محدودیت‌های موجود در راه دسترسی آزاد به اطلاعات بیان کرد: محدودیت اول منافع و امنیت ملی و نظم عمومی است، دومین محدودیت حریم خصوصی افراد و اسناد تجاری شرکت‌ها و محدودیت سوم اطلاعاتی است که در تصمیم‌گیری‌های مهم موثر است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه دسترسی آزاد به اطلاعات یک کار جدید نیست، افزود: ۱۴۰ کشور جهان دسترسی آزاد به اطلاعات را در قوانین خود دارند و حدود ۹۰ کشور در تلاشند که آن را اجرا کنند. زیرساخت‌هایی امروز در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فراهم شده تا این دسترسی را به همه آحاد ملت در سراسر کشور از روستاها تا مناطق دور افتاده بدهد. واعظی با بیان اینکه بسیاری افراد از این شبکه استفاده می‌کنند تا ارتباطات خود را برقرار کنند، گفت: اگر دولت الکترونیک زودتر راه‌اندازی شود، به این کار کمک می‌کند و بنا داریم که این کار تا چهار هفته آینده انجام شود. دولت الکترونیک می‌تواند در اختیار این کار قرار گیرد و بسیاری از اطلاعات در این دولت شفاف است. وی همچنین فرهنگ‌سازی را یکی از موضوعات مهم دسترسی آزاد به اطلاعات دانست و اظهار کرد: اگر ما این شبکه را راه‌اندازی کردیم و در آینده دستگاه‌ها به آن متصل شدند، باید آموزشی نیز برای دستگاه‌ها بگذاریم تا در برابر در اختیار قرار دادن اطلاعات مقاومت نشان ندهند. همچنین باید به مردم آموزش دهیم که به دنبال چه اطلاعاتی باشند و چطور از آنها استفاده کنند. امیدواریم این گام یک قدم جدی برای نزدیک کردن مردم و حاکمیت باشد.

وی با اشاره به اینکه در حالی که تا پیش از این عده‌یی با عنوان رانت از اطلاعات استفاده می‌کردند، امروز با راه‌اندازی سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات، همه می‌توانند از اطلاعات مورد نیاز خود استفاده کنند، گفت: ما در بستر شبکه ملی اطلاعات، دو سامانه شبکه علمی و دسترسی آزاد به اطلاعات را راه‌اندازی کردیم تا در راستای رفع دغدغه‌های مقام معظم رهبری، با راه‌اندازی زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات، اطلاعات صحیح، تولید محتوا و ترافیک داخلی نیز در این شبکه افزایش یابد.

وی ادامه داد: نگاه ما به این سامانه و کارکرد آن، یک نگاه ملی است. این باعث می‌شود رابطه بین حاکمیت و مردم تنظیم شود، شفافیت بالا رود. در حالی که تا دیروز کسانی با عنوان رانت به اطلاعات دسترسی داشته‌اند، امروز این اطلاعات متعلق به همه مردم ایران است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه دولت امانتدار اطلاعات است، اظهار کرد: اطلاعات یا نباید به دلیل منافع ملی و امنیت، در اختیار دیگران قرار گیرد یا اگر قرار است اطلاعات آزاد باشد، باید برای همه آزاد شود.

 دسترسی آزاد به اطلاعات برای مقابله با فساد

همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی که شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات را در مقابل فساد دانست، در این مراسم گفت: ادعای دموکراسی و مردم‌سالاری دینی با دسترسی آزاد به اطلاعات فراهم می‌شود و ما از لحاظ قانونی حق نداریم اطلاعات را محدود کنیم.

وی با بیان اینکه مردم مصرف‌کننده اطلاعات هستند و محکوم کردن اطلاعات مغایر با مبانی قانونی است، اظهار کرد: یکی از شاخص‌های دولت‌ها و حکمرانی خوب در جامعه امروز، میزان دسترسی آزاد به اطلاعات است. قانونمداری و شفافیت نیز سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دسترسی آزاد به اطلاعات الزاما در چارچوب دولت نیست بلکه حاکمیتی است. همه حاکمیت از جمله قوه مجریه، قضاییه، مقننه و سایر نهادها باید این دسترسی را فراهم کنند. صالحی با تاکید بر لزوم شفافیت برای جلوگیری از فساد اظهار کرد: شفافیت نورافکنی است که فضای تاریک را روشن می‌کند. دولت‌هایی که فضای تاریک دارند، میل به فساد در آنها زیاد است. وی دسترسی آزاد به اطلاعات را یکی از شاخص‌های عدالت دانست و بیان کرد: ما از لحاظ قانونی حق نداریم اطلاعات را محدود کنیم. ما وظیفه داریم آن را در اختیار مردم قرار دهیم. اگر ادعای دموکراسی، مردم‌سالاری دینی و اینکه مردم مالکان حقیقی نظام هستند را داریم، دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از فاکتورهای این ادعا محسوب می‌شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دسترسی اطلاعات به پژوهشگران را از دیگر مسائل مهم دانست و افزود: دریایی از اطلاعات وجود دارد که پژوهشگران از آن محروم هستند. اگر مخازن اطلاعات روی مردم گشوده شود، این دریای اطلاعات به روی آنها باز خواهد شد. صالحی خاطرنشان کرد: یکی از شاخص‌های ارزیابی پرستیژ بین‌المللی نظام ما از لحاظ شاخص‌های توسعه جهانی دسترسی مردم به اطلاعات چگونگی دسترسی مردم به اطلاعات است. این کار به کمک وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فناوری انجام شده و از امروز می‌توان آن را به عنوان یکی از شاخص‌های نظام اعلام کرد.