ضرورت آشنایی کودکان و نوجوانان با کارآفرینی
گروه بنگاه‌ها| شهاب‌الدین قیداری|
«سومین دوره بازرگانان کوچک به همت اتاق اصفهان در دو رده سنی 6 تا 18 سال و در قالب سه گروه آغاز به کرد.» این خبری است که روز گذشته در میان اخبار ریز و درشت اقتصادی روی ویترین رسانه‌های گروهی نشست و به همان سرعتی که منتشر شده بود از لیست اخبار مهم اقتصادی روز خبرگزاری‌ها کنار رفت تا جای خود را به اخباری چون افزایش قاچاق کالا یا رشد آمارهای بیکاری و... بدهد. موضوعی که نشان می‌دهد، اقتصاد ایران هنوز موضوع انتقال آموزه‌های کارآفرینی به کودکان و نوجوانان را آن‌گونه که باید و شاید جدی نگرفته است و جز معدود برنامه‌های غیرمتمرکز، برنامه هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. آلبرت اینشتین در خاطراتش به این واقعیت اشاره می‌کند که «نظریه نسبیت نمی‌توانسته در دوران بزرگسالی من شکل گرفته باشد. زیرا آدمی در بزرگسالی فرصتی برای اندیشیدن به فضا و زمان ندارد. اینها چیزهایی است که وقتی کودک بودم به آنها فکر کرده‌ام.»
حتما شما هم در میان نزدیکان و خویشاوندان با جوانانی مواجه شده‌اید که با وجود پایان تحصیلات دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی، ماه‌ها و شاید سال‌ها دنبال کار می‌گردند، اما نتیجه‌یی از تلاش خود به دست نمی‌آورند و آرام‌آرام به یک معضل جدی بر دوش خانواده و جامعه بدل می‌شوند. معضلی که می‌توان آن را در کلاسه موضوعی فقدان توانایی ایجاد یک کسب و کار طبقه‌بندی کرد و ریشه‌های آن را باید در دوران کودکی و نوجوانی جست‌وجو کرد.
واقعیت آن است که آموزش اصول کارآفرینی، کودکان و نوجوانان را مستقل و موفق بار می‌آورد و به آنها می‌آموزد زندگی هدفمند و مستقلی در سایه کارآفرینی برای خود رقم بزنند. به آنها می‌آموزد از پس معیشت زندگی خود آن‌هم در این شرایط پیچیده و غیر انتظام یافته بر بیایند. با این مقدمات از سه سال قبل، شورای عالی جوانان اتاق اصفهان در قالب برنامه‌یی آموزشی همایش بازرگانان کوچک را کلید زده تا گام مهمی در تجلی توجه افکار عمومی نسبت به این ضرورت غیرقابل انکار داشته باشد.
آشنایی کودکان و نوجوانان با کارآفرینی
به این ترتیب پرورش خلاقیت کودکان تاثیر مهمی در آینده آنها دارد. بسیاری از کودکان تیزهوشند ولی در بزرگسالی هرگز متناسب با هوش‌شان پیشرفت نمی‌کنند. این موضوع به نحوه آموزش و پرورش آنها برمی‌گردد. آموزش‌هایی که باید از دوران کودکی در آنها نهادینه شود تا در دوران جوانی با استفاده از این آموخته‌ها بتوانند گلیم خود را از آب اقتصاد و معیشت بیرون بکشند.
امیر کشانی رییس شورای عالی جوانان اتاق بازرگان اصفهان در آیین آغاز به کار این دوره از برنامه بازرگانان کوچک می‌گوید: دوره آموزشی بازرگانان کوچک با هدف آشنایی کودکان و نوجوانان با مفاهیم اقتصادی و کارآفرینی و آموزش بازرگانی در اتاق بازرگانی اصفهان برگزار می‌شود.
او آموزش را زیربنای هر توسعه دانست و گفت: برای تقویت بخش بازرگانی و کارآفرینی استان اصفهان باید از دوران کودکی روی نیروی انسانی سرمایه‌گذاری کرد.
کشانی اضافه کرد: 80 کودک و نوجوان در دو رده سنی 6 تا 13 و 14 تا 18 در قالب سه گروه پس از مصاحبه و گفت‌وگو در این دوره سازمان‌دهی شدند.
ماهین نقوی مدیر برگزاری سومین دوره بازرگانان کوچک در این مراسم گفت: در این دوره کارآفرینی و کسب‌وکار، اخلاق کسب‌وکار و کار تیمی، بازی کسب‌وکار، خلاقیت و حل مساله و هوش مالی به کودکان و نوجوانان شرکت‌کننده آموزش داده می‌شود.
او اظهار کرد: در بخش کارآفرینی و کسب‌وکار مفاهیم کارآفرینی، اهمیت و ضرورت، تست کارآفرینی، انواع کسب‌وکار، اجزای برنامه کسب‌وکار و بوم مدل کسب‌وکار به شرکت‌کنندگان آموزش داده می‌شود.
او افزود: در بخش اخلاق کسب‌وکار و کار تیمی موضوعات تفاوت تیم و گروه، مدیریت گروهی، آینده‌پژوهی شغلی و بوم کار تیمی ارائه می‌شود.
نقوی خاطرنشان کرد: در بخش بازی کسب‌وکار موضوعاتی از قبیل شناخت نقاط قوت و ضعف، تقویت هوش هیجانی، پرورش روابط بین فردی، مسوولیت‌پذیری اجتماعی و عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس آموزش داده می‌شود. او اضافه کرد: در بخش خلاقیت و حل مساله مفاهیم و ضرورت خلاقیت، ابتکار، نوآوری، منابع و موانع خلاقیت، تکنیک‌های خلاقیت و حل مساله و آشنایی با اختراعات برتر جهان و در بخش هوش مالی مفاهیم اولیه بانکداری، اجزای هوش مالی، تقویت و افزایش هوش مالی و آشنایی با مفاهیم بازاریابی به شرکت‌کنندگان ارائه می‌شود.
نیاز امروز ما تربیت پزشک اجتماعی و صنعتگر است
عبدالحسین ساسان استاد دانشگاه و مشاور اقتصادی اتاق بازرگانی اصفهان نیز ضمن ابراز خرسندی از برگزاری همایش بازرگانان کوچک می‌گوید: با اقداماتی که در اتاق بازرگانی اصفهان انجام می‌شود اتاق اصفهان به محل نور، کارگشایی، دانش و اندیشه‌گری در سطح شهر و کشور تبدیل شده است.
او با تاکید بر این نکته که در کشور ما به اندازه نیاز پزشک و مهندس زبده وجود دارد، گفت: امروز نیاز ما به داشتن و تربیت پزشک اجتماعی و صنعتگر است.
ساسان در ادامه به این نکته اشاره می‌کند: لازم است کودکان و نوجوانان به درس تاریخ بیشتر از دروس دیگر اهمیت داده و با مطالعه دقیق آن متوجه شوند چرا امروز کشور ما تنها حدود نیم‌درصد تجارت جهان را برعهده دارد. این استاد دانشگاه قدرناشناسی از تجار و بازرگانان و صنعت کشور و دیدگاه ضعیف نسبت به ثروت را از مهم‌ترین دلایل عقب افتادن ایران از کشورهای پیشرفته عنوان و تصریح کرد: متاسفانه به‌دلیل بی‌توجهی به کارآفرینان بسیاری از تجار موفق کشور مهاجرت کرده‌اند.
ساسان اظهار امیدواری کرد که با ادامه اقدامات شایسته‌یی که برای تربیت بازرگانان کوچک در اتاق بازرگانی اصفهان انجام شده، بتوان مدارس خوبی برای تربیت صنعتگران موفق در اصفهان و سطح کشور تاسیس کرد.
مهدکودک خلاقیت و کارآفرینی
«کارآفرینی یک پروسه بلندمدت است، ولی ما عادت کرده‌ایم که با آن مانند یک پروژه برخورد کنیم.»
این عبارات شاید مهم‌ترین جمله مسلم خانی کارشناس کارآفرینی وزارت کار و امور اجتماعی است که نظراتش را درباره ایده‌یی با عنوان «مهدکودک خلاقیت و کارآفرینی» در آن مطرح کرده است. این ایده اگرچه بیش از سه دهه پیش در دنیا عملیاتی شده، اما به پیشنهاد او زمینه اجرای آن در ایران نیز فراهم شده است. خانی در جریان گفت‌وگو با «تعادل»، با بیان اینکه در سال 1387 تیمی از کارشناسان سازمان بهزیستی روی موضوع کارآفرینی در کودکان کار خود را شروع کردند تا ببینند در کشورهای دیگر درباره کارآفرینی و آموزش آن از کودکی چه کارهایی انجام می‌شود، گفت: مشاهدات و مطالعات کتابخانه‌یی و اینترنتی و تشکیل 50 جلسه کارشناسی در این رابطه، کارشناسان را به طرحی به نام ایجاد مهدکودک خلاقیت و کارآفرینی رساند. این طرح در ابتدا با استقبال و انتقاداتی مواجه شد و سوال منتقدان این بود که موضوعی مانند کارآفرینی با تمام پیچیدگی‌هایش، چگونه می‌تواند در مهدکودک آموزش داده شود. او با اشاره به اینکه روانشناسان هم‌اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که 6 سال اول زندگی از 60سال بعد آن مهم‌تر است و آموزش‌های کودکان در 6سال اول می‌تواند آینده آنها را رقم بزند، خاطرنشان کرد: در اروپا مهدکودک‌های کارآفرینی برای هر کودک پرونده استعدادیابی تشکیل داده‌اند که در آن نحوه خلاقیت و علاقه‌مندی کودک هنگام ورود به مهدکودک تا زمان خروج او ارزیابی می‌شود.
خانی با اشاره به برخی تحقیقات، گفت که در کشور ما مطالعات نشان می‌دهد کودکان تا چهار سالگی از درجه خلاقیت بسیاری بالایی برخوردارند، اما بعد از این سن، نمودار خلاقیت آنها یا خطی می‌شود یا افت می‌کند که این اتفاق ناشی از واکنش منفی ما به سوال‌ها و علاقه‌مند‌ی‌های اوست. در واقع سوال‌های بی‌پاسخ و بی‌توجهی‌ها، حس خلاقیت در کودک را سرکوب می‌کند. البته در مواردی که به این موضوع اهمیت داده شده، انسان‌های بزرگی خلق شده‌اند.
خانی با بیان اینکه در کشور ما هم‌اکنون 6 هزار و 400 رشته شغلی وجود دارد که از نمدبافی تا مهندسی هوا و فضا را دربر می‌گیرد، اما مطالعات نشان داده 84 درصد کودکان حداکثر 5 شغل معلمی، مهندسی، پزشکی، پرستاری و کارمندی را می‌شناسند، گفت: این کارگاه‌ها می‌تواند ارتباط ملموسی بین کودک و مشاغل مختلف برقرار کند. با این کار دورنمای شغل به کودک منتقل می‌شود و او به دلیل داشتن شخصیت انعطاف‌پذیر نسبت به آنها واکنش نشان می‌دهد.
مجموعه اظهارنظرهای کارشناسی نشان می‌دهد که موضوع کارآفرینی کودکان و نوجوانان در ایران هنوز در مراحل ابتدایی و ایده‌پردازی قرار دارد و باید با بررسی تحلیلی و کارشناسی موضوع در محافل اقتصادی، فضای ذهنی جامعه به سمت استفاده از این نوع آموزش‌ها برای مقابله با مشکلات بنیادینی چون بیکاری، فقر و... هدایت شود. مشکلاتی که برای مقابله با آنها باید از دوران کودکی و نوجوانی برنامه داشت و ایده‌پردازی کرد.
