دوحه: شورای همکاری خلیج‌فارس تمام شد
گروه جهان|
«شورای همکاری خلیج‌فارس تقریبا به پایان کار خود رسیده است.» این بخشی از سخنان یک مقام ارشد قطری در آستانه برگزاری نشست کویت است، نشستی که قرار است عربستان سعودی و متحدانش با حضور وزرای خارجه کشورهای غربی درباره بحران قطر تصمیم‌گیری کنند.
قطر هفته گذشته با رد درخواست‌های 13گانه عربستان و متحدانش گفت که «این شروط تحمیلی غیرواقعی از همان ابتدا محکوم به این بود که رد شوند». پس از رد این درخواست‌ها، برخی مقام‌های اماراتی و عربستانی هشدار دادند که تحریم‌های همه‌جانبه سیاسی و اقتصادی علیه قطر اعمال خواهد شد. با این حال تلاش نخست ریاض و متحدانش برای تشدید فشارها بر قطر در قاهره، پایتخت مصر نتیجه‌یی در برنداشت.
حال در آستانه نشستی دیگر روزنامه الشرق قطر به نقل از عبدالله بن حمد العطیه، معاون نخست‌وزیر این کشور نوشته که «دوحه در بحران اخیر درس مهمی گرفته است: اینکه نباید چندان به برادران خود که محاصره‌اش کردند، اعتماد کند.» این مقام قطری با اشاره تلویحی به برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه اخراج قطر از شورای همکاری خلیج‌فارس می‌تواند یکی از تدابیر احتمالی علیه این کشور باشد، گفته است: «ما شورای همکاری خلیج‌فارس را در سال 1981تاسیس کردیم اما اکنون به نظر می‌رسد این شورای همکاری تقریبا به پایان کار خود رسیده است.»
پیش‌تر نیز رینر هرمن، تحلیلگر آلمانی امور خاورمیانه با هشدار نسبت به تبعات بحران قطر برای تمام طرفین منطقه‌یی از احتمال فروپاشی شورای همکاری خلیج‌فارس خبر داده است.
نشریه فرانکفورتر الگماینه به نقل از هرمن نوشته است: «شرکت‌های جهانی که کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس را مناطق امن می‌دانند از سرمایه‌گذاری در آنجا خودداری می‌کنند و گردشگران دیگر تعطیلاتشان را در ابوظبی و دوبی نمی‌گذرانند و جذب گروه‌های متخصص و ممتاز از خارج برای این منطقه بحران‌زده دشوار خواهد بود. بحران 3 کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با قطر، ماهیت شورای همکاری خلیج‌فارس را به عنوان تنها مکانیسم کارآمد در جهان عرب تهدید می‌کند و اکنون دیگر بعید نیست که شورای همکاری خلیج‌فارس به دلیل کاهش نقشش در نتیجه مخالفت عمان با تبدیل آن به یک اتحادیه پولی و درخواست امارات برای قرار دادن ابوظبی به عنوان مقر بانک مرکزی این شورا و مخالفت عربستان با این درخواست، دچار فروپاشی شود.»
نشستی با حضور وزرای غربی و رهبران عربی
واشنگتن‌‌پست یک‌شنبه با تایید حضور بوریس جانسون وزیر خارجه بریتانیا و رکس تیلرسون وزیر خارجه امریکا در نشست کویت نوشته که تیلرسون دوشنبه (امروز) در راس هیاتی دیپلماتیک به کویت سفر می‌کند.
در این گزارش آمده است: «کشور ثروتمند قطر میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی امریکا در منطقه است به همین دلیل واشنگتن به‌شدت نگران تشدید تنش‌ها میان دوحه و دیگر کشورهای عربی است. بنابراین تیلرسون تلاش می‌کند تا با دخالت مستقیم و گفت‌وگو با مقامات کشورهای درگیر در این بحران شرایط را کنترل کند.»
روزنامه السیاسه کویت پیش‌تر نوشته بود که علاوه بر رکس تیلرسون و بوریس جانسون، احتمالا وزرای خارجه آلمان، اتحادیه اروپا و چند کشور اروپایی دیگر نیز با هدف تدوین نقشه راهی برای بحران قطر تحت نظارت بین‌المللی در نشست کویت حضور خواهند داشت. در شرایطی که برخی گمانه‌زنی‌ها از تشدید تحریم‌ها از سوی عربستان و متحدانش علیه قطر یا حتی اخراج این کشور از شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه عرب حکایت دارد، معاون نخست‌وزیر قطر اعلام کرد که کشورش آماده تعامل با شرایط بحرانی و هرگونه محاصره تحمیلی را دارد.
رینر هرمن، تحلیلگر آلمانی نیز در این‌باره گفته است: «قطر توانایی‌های مالی عظیمی دارد که می‌تواند از طریق آن برای مدت طولانی محاصره همسایگانش را تحمل کند به همین دلیل اخراج دوحه از شورای همکاری خلیج‌فارس دست رهبران قطر را باز خواهد گذاشت تا حساسیت کشورهای همجوار در سیاست خارجه مستقل خود را مراعات نکنند.»
با این حال هیچ نشانی از نرمش سیاسی میان دوطرف دیده نمی‌شود. عبدالله بن حمد العطیه، معاون نخست‌وزیر قطر با هشدار درباره اینکه کشورش هرگز به گذشته باز نخواهد گشت، گفته است: «دولت‌های محاصره‌کننده قطر رفتار غیرعقلانی داشتند و نشست اخیر قاهره پیش از اینکه شروع شود، شکسته خورده بود.
این کشورها ادعا می‌کنند که همه جهان، قطر را حامی تروریسم می‌داند اما آیا جهان تنها از جیبوتی، مالدیو یا برخی کشورهای دیگر تشکیل شده است؟ حتی مقامات و شخصیت‌های مهم کشورهای محاصره‌کننده قطر با ما در ارتباط هستند و تصمیم دولت‌هایشان درباره محاصره و تحریم قطر را قبول ندارند. امارات هنوز واردات گاز را از قطر قطع نکرده چراکه 30 درصد از تولید برق این کشور به گاز قطر وابسته است و آنها تنها با ما مطابق خواسته‌ها و شروطی که در نظرشان مهم بود، قطع رابطه کرده‌اند و اگر ما حامی تروریسم بودیم چرا از قطر گاز وارد می‌کنند و صدها میلیون دلار به ما می‌پردازند؟»
عربستان، امارات، مصر و بحرین ۵ ژوئن اعلام کردند که روابط خود را با قطر قطع و مرزهای زمینی، دریایی و هوای خود را با این کشور می‌بندند. ریاض در توضیح تصمیم خود مدعی شد که قطر مامنی برای گروه‌های تروریستی از جمله القاعده و داعش و فرقه‌های گوناگون چون اخوان‌المسلمین است.
تنش میان کشورهای عرب همسایه قطر در خلیج‌فارس که هر یک برای به دست گرفتن رهبری منطقه تلاش و مبارزه می‌کنند در سال‌های اخیر بالا گرفته است. از زمان آغاز شورش‌های موسوم به بهار عرب در خاورمیانه در سال ۲۰۱۱، قطر خلاف عربستان و امارات همواره از حرکت‌های اسلام‌گرایانه حمایت کرده و توصیه به برقراری روابط با ایران کرده است. سفر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا به منطقه جرقه‌یی برای آغاز این بحران بود. برخی تحلیلگران بر این باورند که امریکا باعث تحریک کشورهای حوزه خلیج‌فارس شده و پس از آن عربستان رهبری ائتلاف ضد قطری را در دست گرفته تا این کشور را به صف خود درآورد.
