دفاع از سیاست قیمتی در مدیریت مصرف آب و برق
گروه انرژی|
درست در روزهایی که بازار انتشار لیست‌های غیررسمی از کابینه حسن روحانی برای دولت دوازدهم داغ بوده و حمید چیت‌چیان وزیر فعلی نیرو در کمتر لیستی حضور داشته است، او مهمان برنامه نگاه یک در شبکه اول سیما شد. حضوری که دلیل آن تشریح کارنامه 4ساله وزارت نیرو عنوان شد. کارنامه‌یی که تاکنون نیز چندان نقطه تاریک یا ابهام‌آمیزی در آن به چشم نمی‌خورد و به همین واسطه بسیاری از ناظران و افکار عمومی را با این پرسش مواجه کرده بود که دلیل به چشم نخوردن نام حمید چیت‌چیان در لیست‌های غیررسمی چه چیزی است؟ به هر حال، وزیر نیروی دولت یازدهم که شاید بخش مهمی از آرای حسن روحانی در روستاها از عملکرد نسبتا متفاوت این وزارتخانه در آبرسانی روستایی نسبت به دوره‌های قبلی نشات گرفته بود، در این حضور تلویزیونی به اقدامات این وزارتخانه و چالش‌هایی که اکنون در حوزه‌های آب و برق وجود دارد، اشاره کرد. وزیر نیرو طی صحبت‌های خود عنوان کرده است که در حال حاضر هدررفت شبکه آب کشور 24درصد است و کاهش هر درصد از این هدررفت، معادل 1000میلیارد تومان هزینه دارد. این بدین معناست که 24هزار میلیارد تومان نیاز شبکه آب ایران برای به حداقل رساندن هدررفتی است که البته وزیر نیرو اعتقاد دارد عامل اصلی بالا بودن مصرف آب در ایران نیست اما شرکت‌های آبفا نیز از عهده آن بر نمی‌آیند. از دیدگاه او بیش از هر چیز پایین بودن قیمت آب در ایران عامل بالا بودن مصرف است. دیدگاهی که او در قبال مصرف بالای برق نیز آن را تکرار کرده و مهم‌ترین عامل را غیرواقعی بودن قیمت عنوان کرده است. البته افزایش قیمت آب و برق در ایران مخالفان بسیاری نیز دارد که انتقادشان بیش از هر چیز معطوف به آسیبی است که طبقات محروم جامعه از این سیاست‌های قیمتی برای کنترل مصرف خواهند دید. مشروح اظهارات حمید چیت‌چیان وزیر نیرو را در ادامه می‌خوانید.
***
وزارت نیرو در سال 1392 یکی از مقروض‌ترین وزارتخانه‌ها به پیمانکاران خود در دو بخش آب و برق به شمار می‌رفت. تا مدت‌ها یکی از مهم‌ترین سوژه‌های خبری افشای رقم دقیق این بدهی‌ها بود که اغلب بالای 20هزار میلیارد تومان به شمار می‌رفت. شاید به همین واسطه، نخستین چالش پیش روی حمید چیت‌چیان راهی برای کاستن از حجم این بدهی‌ها بود که هر روز با افزایش نیز روبه‌رو می‌شد؛ اما چیت‌چیان در حضور شنبه شب خود در شبکه اول سیما، ماجرا را از جای دیگری آغاز کرد. به گزارش «تعادل» و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو او در ابتدای صحبت‌های خود گفت: «یکی از مهم‌ترین کارهایی که در 4 سال گذشته انجام شد، تدوین وابلاغ سند آمایش آب بود، سندی که نشان می‌داد در 609 دشت کشور و حوضه‌های آبریز 6گانه وضعیت آب به چه صورت است و با توجه به وضعیت کنونی آب، چه میزان را باید استخراج و چه میزان به بخش‌های مختلف آب تعلق گیرد تا در وضعیت حال و آینده دچار مشکل کم آبی نشویم. » وی افزود: همچنین در ابتدای این دولت سالانه 10.8 میلیارد مترمکعب برای مصارف زیست محیطی در نظر گرفته شد تا در حقابه‌های زیست محیطی مغفول نماند.
وی تصریح کرد: از ابتدای دولت تا امروز 34 سد افتتاح و آبگیری شد و 3 سد نیز قرار است در روز‌های آتی در کرمانشاه و همدان نیز به بهره‌برداری برسد. وزیر نیرو ادامه داد: میزان آبی که از طریق این سدها قابل استحصال است 4.5میلیارد مترمکعب است و این آمار در نوع خود بی‌سابقه است، چرا که آمارها نشان می‌دهد تا قبل از پیروزی انقلاب سالانه 500 میلیون مترمکعب به آب قابل استحصال کشور اضافه شده است و از پیروزی انقلاب تا این دولت به‌طور متوسط 800 میلیون مترمکعب بوده اما در این دولت به تنهایی سالانه یک‌میلیارد و 200میلیون مترمکعب به آب قابل استحصال کشور اضافه شده است.
چیت‌چیان در ادامه اضافه کرد: در 4 سال گذشته به 5400 روستای کشور آبرسانی شد که امیدواریم تا پایان این دولت حدود 800 روستای دیگر نیز به این آمار اضافه شود. وی تاکید کرد: در سال 95 به تنهایی به 2958 روستای کشور آبرسانی شد که این آمار به تنهایی برابر با 10سال قبل از دولت یازدهم است.
چیت‌چیان خاطرنشان کرد: در حال حاضر میزان کل منابع آبی کشور حدود 100میلیارد مترمکعب است که حدود 92درصد آن در بخش کشاورزی، 6درصد در بخش شرب و 2درصد در بخش صنعتی مصرف می‌شود.
مقصر مصرف کیست؟
اما بخش بعدی اظهارات تلویزیونی حمید چیت‌چیان در حوزه آب، بیش از هر چیز به عوامل اثرگذار بر میزان مصرف این کالا در ایران که مجری برنامه آن را «بی‌رویه» توصیف می‌کرد، اختصاص داشت. وزیر نیرو در پاسخ به پرسش مجری برنامه در زمینه علل مصرف «بی‌رویه» آب پاسخ داد: «مصرف بی‌رویه آب در کشور ناشی از مسائل اجرایی نیست بلکه عمدتا ناشی از واقعی نبودن قیمت آب در کشور است. » البته این اظهارات در حالی از سوی چیت‌چیان بیان شد که او خود در ادامه معترف شد که شبکه آب در ایران 24 درصد هدررفت دارد. اما وزیر نیرو در تشریح دیدگاه خود در زمینه اثر سیاست‌های قیمتی بر مصرف آب عنوان کرد: « در حال حاضر وزارت نیرو برای تامین هر مترمکعب آب 1000تومان هزینه می‌کند اما تنها 450 تومان از این پول را از مشترکان دریافت می‌کند، مسلما در چنین وضعیتی نمی‌توان از مشترک انتظار مصرف درست و استفاده از تکنولوژی‌های کم مصرف را داشت. »
وزیر نیرو تاکید کرد: باید توجه داشت که تامین منافع ملی در درازمدت بسیار مهم‌تر از منافع کوتاه‌مدت مشترکان است و ما نباید با سیاست‌های نادرست منابع ملی را دستخوش رضایت کوتاه‌مدت مشترکان کنیم. وی در پاسخ به علت بالا بودن هدررفت آب در کشور نسبت به کشورهای اروپایی اظهار داشت: باید توجه داشت که شبکه‌های آب عمر مشخصی دارند و بازسازی آنها نیازمند هزینه بالایی است که شرکت‌های آب و آبفا از پس آن بر نمی‌آیند. وی افزود: در حال حاضر تلفات شبکه‌های آب حدود 24درصد است که تنها 13درصد آن هدررفت فنی است و بقیه مربوط به قدیمی بودن کنتورهای آب، انشعاب‌های غیرمجاز و... برمی‌گردد. وی تصریح کرد: کاهش هر یک درصد تلفات آب حدود 1000میلیارد تومان هزینه دارد که البته با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده قرار است سالانه حدود 1200میلیارد تومان به این امر اختصاص یابد.
اندرخم همکاری با جهاد کشاورزی
با توجه به درهم‌تنیدگی مساله آب با کشاورزی، طبیعی بود که بخشی از صحبت‌های تلویزیونی وزیر نیرو به وزارت جهاد کشاورزی ختم شود. او در مورد اختلاف‌های موجود بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی در مورد تحویل آب به کشاورزان اظهار داشت: ما معتقدیم وزارت جهاد کشاورزی نباید از آبی که ناشی از استفاده از روش‌های نوین آبیاری صرفه‌جویی کرده برای توسعه سطح زیرکشت استفاده کند، چرا که این امر مانع از نفوذ آب به داخل زمین می‌شود و منابع آبی را در آینده با خطری جدی مواجه خواهد کرد.
وی اضافه کرد: قدم نخست در مدیریت منابع آب، اندازه‌گیری میزان آب تحویلی به مشترکان است و امیدواریم نصب وسایل اندازه‌گیری با کمک دولت و مجلس تا انتهای برنامه ششم به اتمام برسد. حمید چیت‌چیان همچنین سیاست‌های وزارتخانه متبوعش در زمینه سدسازی را نیز تشریح کرده و عنوان کرد: «زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد 144 سد در حال اجرا بود اما با مطالعاتی که انجام شد تعداد 50 سد به دلیل عدم بهره‌مندی از پیوست‌های زیست محیطی و شاخص‌های فنی از دستورکار خارج شد. »
وزیر نیرو در پایان صحبت‌های خود در حوزه آب همچنین به مساله‌یی که «تعادل» چندی پیش در گفت‌وگوی اختصاصی با رحیم میدانی به آن پرداخته بود نیز اشاره کرد. میدانی در این گفت‌وگو نسبت به مخاطراتی که در صورت رعایت نشدن حقابه زیست‌محیطی هامون، کانون‌های ریزگرد را تهدید می‌کند هشدار داده و عنوان کرده بود که این وزارتخانه باید راهی مشترک را با افغانستان در این زمینه پیدا کند. شنبه شب حمید چیت‌چیان در تازه‌ترین اظهارنظر در این زمینه عنوان کرد: «مذاکرات خوبی با طرف افغانی در حال جریان است که امیدواریم به نتایج مطلوبی برای هر دوطرف برسیم.» بخش دوم صحبت‌های حمید چیت‌چیان در شبکه اول سیما به حوزه برق اختصاص داشت که این روزها به واسطه بالا بودن مصرف و توان کم شبکه، با مشکلاتی که هر از چندگاهی در گوشه و کنار شهرها به ویژه شهرهای بزرگ چون تهران بروز می‌کند، دست و پنجه نرم می‌کند. او با تکرار نگاه خود در زمینه تاثیر سیاست‌های قیمتی بر مصرف آب در حوزه برق نیز عنوان کرد: «در حال حاضر هزینه تولید هر کیلووات ساعت برق حدود 120تومان است اما تنها 66تومان به ازای هر کیلووات ساعت از مشترکان دریافت می‌شود مسلما این امر نیز باعث می‌شود تا مصرف‌کننده کنترلی روی مصرف خود نداشته باشد.» وی افزود: « ما تا الان هیچ‌گونه قطعی برق در کشور به‌دلیل عدم کفایت تولید نداشتیم و تنها مشکلی که وجود دارد، این است که در برخی مناطق به‌دلیل کمبود شبکه انتقال و فوق توزیع با افت ولتاژ روبه‌رو هستیم که آن نیز بسیار به ندرت و در حال مرتفع شدن است.»
وی تصریح کرد: «مصرف برق صنایع در یک‌سال گذشته حدود 11.7درصد افزایش داشته است که این امر می‌توان خبر خوبی برای صنعت کشور باشد اما عمده مشکل ما در مصرف بی‌رویه برق در بخش غیرمولد است که امیدواریم با همکاری مردم این میزان کاهش یابد. »
وزیر نیرو در مورد اقدامات انجام شده در بخش برق در 4سال گذشته گفت: در مدت 4سال گذشته به کلیه روستاهای بالای 10خانوار کشور برق‌رسانی شد، چندین پست 400کیلوولت نصب شد و ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور 2.5 برابر شده و به صورت تصاعدی در حال رشد است.
