استان تهران مرکز یک پنجم کودک‌آزاری‌های کشور
گروه اقتصاد اجتماعی|
کشته شدن یک کودک خردسال در پارس‌آباد شاید از معدود موارد کودک‌آزاری است که در رسانه‌ها به صورت وسیع به آن پرداخته می‌شود درحالی که سالانه هزاران مورد کودک‌آزاری در کشور اتفاق می‌افتد که تازه تنها بخشی از آنها به نهادهای مسوول گزارش می‌شود. مدیرکل بهزیستی استان تهران از ۲۴۶۷مورد کودک‌آزاری در استان تهران خبر داده است.
این آمار در مقیاس کشور بسیار بزرگ‌تر است. پیش‌تر معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفته بود، تعداد موارد کودک‌آزاری اطلاع داده شده به اورژانس‌اجتماعی در سال ۹۵ حدود ۱۲هزار مورد بود. این مورد در سال 93 و براساس تماس‌هایی که با اورژانس اجتماعی گرفته شده 8 هزار و 664 مورد بوده است. بر این اساس و با توجه به آمار سال‌های قبل به نظر می‌رسد یک پنجم کودک‌آزاری‌های کشور در استان تهران اتفاق می‌افتد.
در مورد کودک‌آزاری قوانین به‌شدت ضعف دارد و امکان مداخله مددکاران به صورت مستقیم وجود ندارد. با این حال اورژانس اجتماعی کشور از مردم می‌خواهد موارد کودک‌آزاری را به آنها گزارش دهند تا بتوانند با استفاده از دستور قضایی مانع این کار شوند. لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان نزدیک به 6 سال است که در مجلس مانده و همچنان نمایندگان درباره مجازات پدر و مادرهای خاطی با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند. قوانین ایران هم پدر را به عنوان ولی کودک در اغلب جرایم مربوط به کودک‌آزاری تبرئه می‌کند. در این میان همچنان سازمان بهزیستی و اورژانس اجتماعی امیدوارند با همکاری مردم از میزان کودک‌آزاری‌ها بکاهند. اصغر باقری، مدیرکل بهزیستی استان تهران در همین ارتباط می‌گوید، مسوولیت اجتماعی در جامعه بسیار کم شده و جامعه نسبت به مسوولیت خود کم اطلاع است. او گفته مردم نسبت به معلولان نگاه صدقه‌یی دارند این درحالی است که معلول نیازمند تعامل با جامعه است و چه بسا افراد معلول توانمندی‌های بالایی دارند. به گفته او جامعه باید زمینه تعامل اجتماعی را برای معلولان فراهم کند و مناسب‌سازی محیط، کف مطالبات معلولان است.
البته باقری به این موضوع که مناسب‌سازی شهری وظیفه شهرداری‌ها، دولت و سازمان‌های حمایتی است، اشاره نکرده و فقط آرزو کرده که رمپی در ساختمان‌ها زده شود یا خط‌های سفید خیابان به جوی‌های بدون پل نرسند.
باقری در ادامه با بیان اینکه امروز دغدغه جامعه ما این شده که چرا تعداد معتادان متجاهر حاضر در سطح شهر کاهش پیدا نمی‌کند؟ گفته وقتی نرخ بیکاری در جامعه بالا باشد و حتی افراد غیرمعتاد هم دغدغه اشتغال داشته باشند و دستشان از بازار کار کوتاه باشد، وضعیت معتادان و معلولان نیز در این میان بسیار بدتر خواهد شد. این درحالی است که بسیاری از معتادان حاضر در مراکز بهزیستی با خانواده‌های خود قطع رابطه کرده‌اند و مجموع این عوامل باعث آسیب‌پذیری بیشتر آنها می‌شود.
35 درصد بی‌خانمان‌ها معتاد نیستند
در همین زمان که مدیرکل بهزیستی استان تهران فقر و بیکاری را علت افزایش بی‌خانمان‌ها دانسته، سخنگوی سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر هم گفته ۳۰تا ۳۵درصد افراد بی‌خانمان معتاد نیستند بلکه کارگران فصلی، مهاجران، بیماران مزمن روانی، کودکان کار، زنان خیابانی و افراد فاقد جا و مکانند. پرویز افشار گفته کارتن‌خوابی بحث پیچیده و ناشی از آسیب‌های متعدد اجتماعی است که به صورت خیابان‌خوابی ظهور و بروز می‌کند. او همچنین اضافه کرده، آمار مشخصی از معتادان متجاهر در دست نیست و تعداد این افراد از ۵۰ تا ۶۰ هزار تا ۱۰۰هزار نفر تخمین زده می‌شود.
افشار همچنین گفته معتادان بی‌بضاعت را قبل از آنکه در کف خیابان بیفتند باید پوشش داد. این درحالی است که چنانچه متولیان بحث درمان اعتیاد اگر بودجه‌های مورد نظر را به موقع بدین منظور اختصاص می‌دادند، عمق و شدت اعتیاد خود را در قالب کارتن‌خوابی نشان می‌دهد.
در زمینه ترک اعتیاد معتادان اما سازمان بهزیستی هم حرف‌های خودش را دارد. باقری، مدیرکل بهزیستی استان تهران هم در این رابطه گفته قرار بود در هر منطقه تهران دو مرکز بهاران از طرف شهرداری تهران راه‌اندازی شود تا افراد پس از طی دوره درمان مراحل بازتوانی خود را در این مراکز طی کرده و مراکز بهاران به صورت بین راهی این افراد را پذیرش کنند تا پس از رسیدن به اشتغال از آنجا ترخیص شوند درحالی که هم‌اکنون جای چنین مراکزی در تهران خالی است.
به گفته او شهرداری به تعهد خود در این زمینه عمل نکرده است و امروز فقط ۳۰مرکز بهاران در تهران وجود دارد که همین تعداد هم به نحو درست و به روش صحیح راه‌اندازی نشده و عملکرد مطلوبی ندارند.
به همین دلیل نیاز است که این مراکز بین راهی به شکل مطلوب در کشور و استان تهران راه‌اندازی شوند. باقری در اینجا در اظهارنظر عجیبی که از یک مقام مسوول در سازمان بهزیستی بعید به نظر می‌آید، چهره شهر با حضور معتادان را «کریه‌المنظر» توصیف کرده و گفته باید شهر سریع‌تر از این حالت خارج شود.
او در ادامه از اینکه مسوولیت مراکز ماده 16(ترک اعتیاد اجباری) از وزارت بهداشت «به کول بهزیستی» انداخته شده، شکایت کرد و گفته براساس ماده 80 برنامه ششم توسعه بهزیستی یا شهرداری‌ها باید متولی مراکز ماده 16 باشند که پیشنهاد دادیم در شهر تهران با وجود حجم آسیب و آنکه شهرداری تهران امکانات و اعتبارات خوبی در اختیار دارد، مدیریت مراکز ماده 16 به عهده بهزیستی باشد اما پشتیبانی و تامین امکانات این مراکز به عهده شهرداری قرار گیرد.
نگرانی از تبدیل مراکز ترک اعتیاد به زندان
در همین حال رییس انجمن مددکاری ایران هم از واگذاری مراکز ماده ۱۶ به سازمان بهزیستی انتقاد کرده چراکه به گفته او این طرح ازجمله طرح‌هایی است که در آینده محکوم به شکست خواهد بود و پیش‌بینی کرده این مراکز «تبدیل به شعبه شماره ۲ زندان‌ها» خواهند شد. حسن موسوی‌چلک گفته بازگشت بسیاری از معتادان به چرخه اعتیاد پس از ترخیص از ماده ۱۶ از واقعیت‌های پیش‌روست چراکه برنامه درمان در کشور برنامه موفقی نیست.
رییس انجمن مددکاری ایران با اشاره به بحث واگذاری مراکز ماده ۱۶ سازمان بهزیستی معتقد است، سازمان بهزیستی به عنوان نهادی اجتماعی می‌خواهد نقش نهادی قضایی را بازی کند. هر چند در ابتدای راه و به صورت کوتاه‌مدت حتی اگر همکاری ستاد و سیستم قضایی را نیز به همراه داشته باشد اما در بلندمدت این مراکز باز هم تبدیل به مراکز بازپروری بهزیستی یعنی شعبه شماره ۲ زندان خواهند شد و این اتفاق در آینده نه چندان دور رخ خواهد داد. او گفته اگر قرار است معتاد با حکم وارد مراکز شود و با حکم قضایی خارج شود پس نقش بهزیستی کجاست؟
