پشت پرده ناکارآمدی مصوبه وام بافت فرسوده
در سال‌های ۹۴و ۹۵ شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ۱۰۰هزار متقاضی دریافت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده را به بانک‌ها معرفی کرد اما از این تعداد تنها حدود ۶۰ هزار متقاضی توانستند تسهیلات مربوطه را دریافت کنند؛ چراکه بیش از ۴۰درصد متقاضیان وقتی با شرایط بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده مواجه شدند به علت گران بودن این وام از دریافت آن انصراف دادند.
محمدسعید ایزدی، مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری با بیان این مطلب گفت: بانک مرکزی مصوبه دولت در اجرای وام بافت فرسوده را با غیرتکلیفی کردن آن برای بانک‌ها ناکارآمد کرد.
ایزدی در گفت‌وگو با مهر درباره علت کندی پیشرفت بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و آسیب‌پذیر شهرها در طول دولت یازدهم گفت: از ابتدای این دولت در شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، سیاست‌های قبلی بهسازی و نوسازی مسکن را آسیب‌شناسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که مشکل اصلی بافت‌های آسیب‌پذیر و فرسوده، کالبدی و فیزیکی نیست بلکه بیشتر مشکلات این بافت‌ها را اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی یافتیم. مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ادامه داد: بر همین اساس راه‌حل‌هایی که در سند ملی بازآفرینی شهری و برنامه‌های شرکت عمران و بهسازی شهری دنبال می‌کنیم، ترکیب موزونی از همه این اقدامات است. اما از آنجا که رسانه‌ها روی بحث مسکن به عنوان یکی از اقدامات 3 گانه ستاد ملی بازآفرینی در بهسازی و نوسازی مسکن اصرار دارند باید گفت امکان نوسازی مسکن فراهم نمی‌شود مگر اینکه ابزارهای آن فراهم شود و یکی از بهترین ابزارهای مسکن تسهیلات است. وی در پاسخ به این پرسش که چه اقدامی در حوزه تسهیلات نوسازی مسکن انجام شده، تصریح کرد: باید نهادهای توسعه‌گر مانند انبوه‌سازان با مردم وارد موضوع نوسازی شوند تا با اخذ تسهیلات مربوطه به بهسازی بافت‌های آسیب‌پذیر اقدام کنند نه اینکه دولت وارد پروژه‌های مسکن‌سازی و در مقیاس‌های بزرگ شود و مجددا شاهد مشکلاتی که در گذشته در اثر چنین اقداماتی شاهد آن بودیم به وقوع نپیوندد.
ایزدی ادامه داد: نخستین اقدامی که برای عملیاتی کردن تسهیلات نوسازی بافت‌های فرسوده انجام دادیم، اخذ مصوبه ۳۰۰هزار تسهیلات نوسازی بافت‌های آسیب‌پذیر از هیات دولت با سود ۸درصد بود اما مشکل بزرگ این بود که بانک مرکزی این مصوبه را از همان ابتدا ناکارآمد کرد. وقتی بانک مرکزی در راستای ابلاغ این مصوبه دولت، اجرای آن را به منابع و مصارف بانک‌ها موکول می‌کند، معلوم است که بانک‌ها هیچ تمایلی به پرداخت تسهیلات با نرخ مصوب ۸درصد ندارند. معاون وزیر راه و شهرسازی درخصوص راهکار عملیاتی شدن مصوبه تسهیلات نوسازی بافت فرسوده از سوی بانک‌ها گفت: دولت باید بیاید و این نرخ یارانه‌یی که بابت مابه‌التفاوت سود تسهیلات تقبل کرده(۱۰درصد) جزو تعهدات قطعی خود به بانک‌ها اعلام کند تا بانک‌ها راغب به پرداخت تسهیلات نوسازی باشند. همین کاری که درخصوص تسهیلات نوسازی خانه‌های روستایی انجام شد و بانک‌ها به سرعت تسهیلات مذکور را پرداخت کردند. چون دولت تضمین کرده که این سود تسهیلات را پرداخت کند. دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری اظهار کرد: اما از آنجا که ابلاغیه بانک مرکزی به بانک‌ها بابت تسهیلات نوسازی بافت‌های فرسوده، تکلیفی نیست، بانک‌ها نیز گفته‌اند اگر بخواهیم تسهیلاتی بدهیم با همان نرخ مصوب بانک مرکزی(۱۸درصد) آن را می‌دهیم نه ۸درصد؛ بنابراین اگر دولت روزی آن ۱۰درصد را پرداخت کرد ما نیز در سود تسهیلات اعطایی خود آن را اعمال خواهیم کرد.
وی بیان کرد: در سال‌های ۹۴و ۹۵ شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ۱۰۰هزار متقاضی دریافت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده را به بانک‌ها معرفی کرد، اما از این تعداد تنها حدود ۶۰ هزار متقاضی توانستند تسهیلات مربوطه را دریافت کنند؛ چراکه بیش از ۴۰درصد متقاضیان وقتی با شرایط بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده مواجه شدند به علت گران بودن این وام از دریافت آن انصراف دادند.
ایزدی گفت: وقتی با چنین عملکردی مواجه شدیم، توافقاتی با بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام دادیم که در برنامه ششم توسعه گنجانده شد. براساس این قانون قرار شد، سالانه هزارمیلیارد تومان از درآمدهای بانک مسکن از محل بازگشت اقساط تسهیلات مسکن مهر به بخش نوسازی و وام‌های بافت فرسوده تعلق بگیرد که هنوز عملیاتی نشده است. به نظر می‌رسد این وضعیت تحقق پذیرترین وعده‌یی است که می‌توانیم به متقاضیان بهسازی بافت فرسوده بدهیم.
وی با بیان اینکه اگر اجرای این طرح عملیاتی نبود اساسا در برنامه ششم توسعه ذکر نمی‌شد، گفت: اما به هر حال در تحقق این قانون مشکلاتی وجود دارد. بانک مسکن گفته تراز بانک از محل بازگشت اقساط مسکن مهر منفی است به خصوص بابت تخصیص بخشی از بازگشت اقساط به تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم که سبب شده تا دیگر درآمدی از محل بازپرداخت اقساط تسهیلات مسکن مهر برای بانک مسکن باقی نماند.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با اشاره به اختصاص بخشی از تسهیلات صندوق مسکن یکم به بافت‌های فرسوده و حاشیه‌یی اظهار کرد: این صندوق با تسهیلات خرید مسکن ۸ درصدی شرایط بسیار ایده‌آلی را دارد اما تعداد تسهیلات پرداختی این صندوق تا به حال کم بوده که به تدریج افزایش خواهد یافت.
وی با اشاره به اولویت 3 گروه خانه اولی، ساکنان بافت فرسوده و حاشیه‌نشینان در طرح‌های مسکنی وزارت راه و شهرسازی گفت: بانک مسکن به جای اینکه این 3 گروه را تقویت کند تا خانه‌دار شوند یا وضع مسکن خود را بهبود بخشند، اجرای همین ۵۰ هزار تسهیلات بافت فرسوده تکلیفی خود را بابت متقاضیان سال جاری متوقف کرده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: ما انتظار داریم، بانک مسکن تحت تاثیر سیاست‌های ابلاغی وزیر راه و شهرسازی در اولویت‌بندی طرح‌های تقویت شهروندان بابت خانه‌دار شدن، یک برنامه جامع و عملیاتی ارائه دهد و بگوید این 3 گروه را چگونه اولویت‌بخشی کرده است.
