۵۴ تعهد بانک مرکزی در فناوری‌های نوین بانکی
گروه بانک و بیمه
برنامه بانک مرکزی این است که به تدریج آن بخش از فعالیت‌های حوزه فناوری‌های نوین بانکی که بخش خصوصی در آن از انگیزه و توان لازم برخوردار است را متناسب با فضا و شرایط روز به بازار و بخش خصوصی منتقل کند تا در چنین شرایطی، بانک‌ها از مزایای فضای رقابتی بهره‌مند شوند و بتوانند با شرایط مناسب خدمات مورد نیاز خود را از بازار تهیه کنند.
به گزارش روابط‌عمومی بانک مرکزی، ولی‌الله سیف در مراسم تودیع معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: در بسیاری از مدل‌های اقتصادی و تجاری دنیا فناوری اطلاعات از اهمیت بسیاری برخوردار است. بخش فناوری‌های نوین در بانک‌های مرکزی نیز از این قاعده مستثنا نیست. به ویژه از فعالیت‌های این بخش می‌توان در فعالیت‌های نظارتی بانک‌ها بهره گرفت.
رییس شورای پول و اعتبار برنامه‌ها و طرح‌های پیش روی معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی را از اصلی‌ترین تعهدات این بانک خواند و عنوان کرد: باید با پیگیری و ممارست هرچه بیشتر، ۵۴ پروژه مرتبط با بانک مرکزی را به عنوان تعهدات این بانک در بخش فناوری‌های نوین به سرانجام رساند. در این باره به دور از تعصب و با نظارت کافی بانک مرکزی می‌توان بخشی از پروژه‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرد که البته در برخی موارد به دلیل شرایط خاص بانک مرکزی و سیاست‌ها و استراتژی‌ها، نیاز است پروژه توسط خود بانک راهبری شود. رییس کل بانک مرکزی در خصوص دلایل ورود بانک مرکزی به حوزه ارائه خدمات فناوری اطلاعات تصریح کرد: در شرایط فعلی، خدمات به ویژه در حوزه فناوری اطلاعات نمی‌تواند به صورت رقابتی و با فرهنگ و استانداردهای مورد نیاز بین‌المللی ارائه شود از این رو نیاز است نمونه‌هایی برای الگو قرار گرفتن سایر بخش‌ها و شرکت‌ها، توسط بانک مرکزی به بازار عرضه شود. البته ذکر این نکته ضروری است که بانک مرکزی به دنبال هدایت این فعالیت‌ها به بازار و بخش خصوصی است. هنگامی که بازار از تکامل و آمادگی کافی در این زمینه برخوردار شود، بانک‌ها برای دریافت خدمات از فضای رقابتی بهره‌مند خواهند شد و می‌توانند با شرایطی مناسب، خدمات خود را از بازار تهیه کنند.
سیف با اشاره به فضای کسب و کارهای بین‌المللی گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا، نیازی به ورود بانک‌ها به عنوان بنگاه اقتصادی جهت سرمایه‌گذاری برای تامین خدمات جانبی نیست و هر بانکی می‌تواند خدماتی که نیاز دارد به هر میزان در سطوح مختلف از بازار دریافت کند.
وی افزود: در حال حاضر بازار ما از این فضای رقابتی محروم است و مشکلاتی در این باره وجود دارد. برای مثال در شرایط فعلی برخی در بازار با رفتارهای سودجویانه مواردی همچون محرمانگی اطلاعات را رعایت نمی‌کنند. در هر حال هم‌اکنون، جای خالی این خدمات در فضای رایج کسب و کار کشورمان احساس می‌شود و از سوی دیگر در بخش فرهنگ ارائه خدمات نیز با دیگر کشورها فاصله داریم. رییس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه مجموعه فناوری‌های نوین بانک مرکزی در کنار سایر بخش‌های این بانک نقش مهمی را ایفا می‌کنند، اظهار کرد: بخش فناوری‌های نوین بانک مرکزی، از اهمیت ویژه‌یی برای بانک مرکزی و شبکه بانکی برخوردار است.
وی با تاکید بر اینکه باید به شکل‌گیری فضای رقابتی در بازار کمک کرد، گفت: باید تلاش کرد در فضای بازار و کسب وکار، به بالا بردن بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و کیفیت بهتر در ارائه خدمات کمک شود تا فضای رقابتی و مزیت‌های خاص مرتبط با آن در بازار ایجاد شود. البته این امر به رونق فعالیت در بخش خصوصی کمک می‌کند. تاکنون این سیاست در دستور کار بانک مرکزی بوده است که امیدوارم در دوره جدید فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز تداوم یابد.
سیف بانک مرکزی را الگوی شبکه بانکی دانست و گفت: بانک مرکزی باید در زمینه نظم و انسجام الگوی نظام بانکی کشور باشد. در این بین بخش فناوری‌های نوین بانک مرکزی باید نظم را سرلوحه کار خود قرار دهد چراکه این بخش خود، الگویی برای سایر ادارات و بخش‌های بانک مرکزی است. همچنین این نظم و هماهنگی در ارتباط با سایر بخش‌های بانک مرکزی نیز معنا می‌یابد و قطعا امور بدون همکاری با سایر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها به سرانجام نخواهد رسید. برای نمونه انتشار تقویم زمانی توسط معاونت اقتصادی بانک مرکزی نشانه‌یی از تعهد و نظم در کارهای این بانک است.
وی خاطرنشان کرد: نظم در حوزه فناوری‌های نوین به واسطه طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌ها قابل مشاهده است. برای نمونه سامانه‌هایی همچون نسیم موجب افزایش نظم در فعالیت‌های خزانه است. سامانه چکاوک نیز در تسویه چک‌ها و نیز کنترل اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی موثر است.
دغدغه بانک مرکزی
ناصر حکیمی، سرپرست معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی با قدردانی از فعالیت‌های علی کرمانشاه در این مدت گفت: معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی مجموعه‌یی نسبتا جدید در بانک مرکزی محسوب می‌شود. این معاونت در سال ۸۷ و با هدف تحول در سازوکار بانک مرکزی و نظام بانکی با استفاده از امکانات بانک مرکزی شکل گرفت. البته در حال حاضر دغدغه نظام بانکی و بانک مرکزی از جنس استانداردها و خدمات ارائه شده روز دنیاست.
سرپرست معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به شکل‌گیری زیرساخت‌های طراحی شده در طول این سال‌ها توسط بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی به درستی در اوایل دهه ۸۰ زیرساخت‌هایی را ایجاد کرده و آنها را در اختیار نظام بانکی کشور قرار داده که بسیاری از این ابزارهای پرداخت برای اعمال سیاست‌های بانک مرکزی استفاده شده است. در کنار این موضوع بانک‌ها توانستند بدون صرف هزینه برای توسعه زیرساخت، از زیرساخت‌های موجود بانک مرکزی برای ارائه خدمات خود استفاده کنند.
وی با اشاره به چالش‌های پیش‌روی بخش فناوری‌های نوین اظهار کرد: در حال حاضر بسیاری از سیستم‌های پرداخت ما به بلوغ کافی رسیده‌اند اما از سوی دیگر این سیستم‌ها مشمول مرور زمان شده است و نیاز به نوسازی دارد. برای نمونه در این باره پرداخت‌های همراه و بانکداری باز باتوجه به تقاضای بازار و نیز حضور بازیگران جدید در آن از جمله تحولات مورد نیاز در این زمینه است.
کارآیی سامانه‌های بانک مرکزی
علی کرمانشاه، معاون پیشین بانک مرکزی نیز در جلسه تودیع خود در خصوص فعالیتش طی عهده‌داری این مسوولیت در بانک مرکزی گفت: طی دوران مسوولیت تلاش کردم که فعالیت‌های این مجموعه همراستا با اهداف و سیاست‌های بانک مرکزی باشد. مجموعه بانک مرکزی به ویژه در بخش فناوری‌های نوین از سوی دانشگاه‌ها، استارت‌آپ‌ها و مجموعه‌های کوچک و بزرگ، دچار ساختارشکنی‌ها و آثار ناشی از آن شده است که این امر در بسیاری از سازمان‌ها نیز به چشم می‌خورد.
در این مدت بخش فناوری‌های نوین دو هدف اصلی را دنبال کرد. در عین توجه به کارآیی سامانه‌هایی که در طول سالیان گذشته شکل گرفته، به ساختارشکنی و تحول در این حوزه نیز توجه شود. در حال حاضر سامانه‌های ما از عملکرد خوبی برخوردار است اما باید تلاش کرد با فناوری‌های جدیدتر، خود را به جریان و تکنولوژی‌های روز پیوند دهیم چراکه سازمان‌های مدرن دنیا مدل پیچیده‌یی را برای فعالیت خود انتخاب می‌کنند و با مدیریت همزمان، فعالیت‌های متفاوتی را پیش می‌برند. خوشبختانه این رویه در دو سال اخیر در معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی حاکم بوده است که امیدوارم این فرآیند در آینده نیز ادامه یابد.
