انتقاد از جعل تاریخ به نام سریال
گروه گوناگون
حسین کیانی، نویسنده و کارگردان نمایش«روز عقیم» از فیلمها و سریالهای شبه تاریخی که این روزها تاریخ را جعل میکنند، انتقاد کرده و گفته تنها هنری که میتواند تاریخینویسی را از ابتذالی که دچار آن شده نجات دهد، نمایشنامهنویسی است. «روز عقیم» از اول مرداد ماه در تماشاخانه «باران» به صحنه میرود. بر همین اساس کیانی در نشستی شرکت کرد و درباره نمایشش و اوضاع امروز تئاتر ایران صحبت کرد. به گفته او تئاترهایی که این روزها روی صحنه میروند به گونهیی هستند که باعث شدند درام جدی و مسالهدار درحال زدودن از صحنهها باشند و این یک زنگ خطر است که چند سالی است که برای تئاتر ملی و بومی ما به صدا درآمده است.
او با تاکید بر اینکه گوش شنوایی باید این زنگ خطر را بشنود، اضافه کرده اگر این رویه همینطور ادامه پیدا کند دیگر شاهد درامهای جاندار نخواهیم بود و بیشتر اقتباس میبینیم یا مانند برخی نمایشهایی که اخیرا اجرا میشود از هر چمنی، گلی میچینند و کولاژی درست میکنند که مخاطب را مثل سیرک به سالن میکشاند اما این درامها وصف حال روزگار ایران نیست.
به گفته کیانی تاریخنویسی در سینما و تلویزیون و در قالب سریالهایی که ساخته میشود به ابتذال رفته و در محتوا، زبان، گویش و حتی لباس شاهد جعل تاریخ هستیم که اینها صرفا به خاطر پسند مخاطب اجرا میشود. مخاطبی هم که کتاب نمیخواند، متوجه میشود چه کاری به خورد او داده میشود در واقع آنچه میبینیم تاریخانگاری است نه تاریخنویسی. او درباره نمایشی که قرار است به صحنه برود، گفته متن«روز عقیم» جدا از دغدغهها و مسائل دیگر آثارم نیست در واقع همان پرسشهایی که در کارهای قبلیام وجود داشته در اینجا هم وجود دارد و داستان این بار به دورهیی که یکی از مهمترین دورههای دگرگونه تاریخ ایران است یعنی تغییر رژیم گذشته برمیگردد. کیانی در ادامه اضافه کرده نمایش«روز عقیم» نگاهی دارد به وضعیت 3نفر از زنانی که در محله «قلعه زاهدی» در گذشته جزو زنان تنفروش بودند تا اینکه آن محله مورد هجوم و تخریب قرار میگیرد و آنها به جایی پناه میبرند که اتفاقات عجیبی برایشان رخ میدهد.
این نویسنده و کارگردان تئاتر اضافه کرده، دغدغه اصلی من در این کار این است که چگونه زمینه شکلگیری چنین مسائلی برای این زنان در گذشته و حال پیش آمده چون مساله تنفروشی چیزی نیست که بتوان آن را با تبلیغات یا حکم و دستور منع کرد و از رسانهها یا هنرمندان خواست که به آنها نپردازند. این مساله ریشهدار و عمیق است و در گذشته به شکل محلهیی بود که همه آشکارا از آن خبر داشتند اما در زمان حال جزو معضلات پنهان جامعه است. به گفته کیانی ما بسیاری از معضلات حال حاضرمان را در رژیم گذشته میبینیم. نمیشود ریشهها را فقط در گذشته دید. این مساله، مساله همه دورانهاست. ابتدا باید زمینهها را پیدا کرد و بعد به طرح داستان پرداخت. اما طبیعتا هنر نمایش فرصت پرداختن عمیق به ریشههای معضلات را به صورت یک پروژه تحقیقاتی ندارد و نمایشنامه من هم یک اثر هنری است. هر اثر هنری اگر اصل را بر صداقت بگذارد، میتواند سرشاخههای باور مخاطب را به سمت خود بکشاند.
به گفته کیانی در دهه اخیر آثار ارزشمندی درباره این موضوع تولید نشده اما آثار هنری متفاوتی در دهههای گذشته در این باره ساخته شده ازجمله فیلم مستند به کارگردانی کامران شیردل، فیلمنامه «آینههای روبرو» به نویسندگی بهرام بیضایی، رمان «طوطی» نوشته زکریا هاشمی یا رمان «بادها خبر از تغییر فصل میدهند» که البته همه اینها جزو منابع کیانی برای نگارش متن «روز عقیم» بودند. در این نشست 3 بازیگر این نمایش یعنی شایسته ایرانی، الهه شهپرست و فهمیه امنزاده هم حضور داشتند که هر کدام توضیحاتی درباره نقش خود در این نمایش ارائه کردند.