گام اول امریکا برای خروج از برجام
طرح تحریمهای ایران، روسیه و کرهشمالی که هفته گذشته در مجلس نمایندگان امریکا تصویب شده بود، با 98 رای موافق و تنها 2 رای مخالف در سنای امریکا به تصویب رسید. حال این طرح برای قانونی شدن به کاخ سفید ارسال خواهد شد تا رییسجمهوری امریکا آن را امضا کند. برنی سندرز و رند پائول تنها سناتورهایی بودند که به این طرح رای مخالف دادند. سندرز در رابطه با اینکه ترامپ پیشتر اعلام کرده بود دیگر پایبندی ایران به توافق هستهیی را تایید نخواهد کرد، در صفحه توییتر خود نوشت: من نگران آن هستم که تحریمهای جدید کنگره برجام را به خطر بیندازد. پیشتر سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید نیز اعلام کرده بود که دونالد ترامپ از طرح تحریمهای ایران، روسیه و کرهشمالی حمایت میکند. فردای روز این مصوبه توسط سنا، روزنامه نیویورک تایمز گزارش داد که دونالد ترامپ از اینکه مشاوران امنیت ملی او راهکاری برای اینکه چگونه امریکا میتواند از برجام خارج شود دراختیار او قرار ندادند، کلافه است و آنها را موظف کرده راهکاری را برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام ارائه دهند.
این روزنامه امریکایی نوشت: مقامات امریکایی به متحدان خود اعلام کردهاند که برای ازسرگیری مذاکرات با ایران آماده شوند یا در غیر این صورت امریکا از برجام خارج خواهد شد و بنابر گفته چند مقام وزارت خارجه امریکا این کشور در مورد احتمال دسترسی به سایتهای نظامی ایران گفتوگوهایی را با بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی آغاز کرده است. آسوشیتدپرس نیز به نقل از مقامات امریکایی گفته بود «ترامپ بهدنبال آن است تا به بهانه محک استحکام برجام از ایران درخواست کند به تاسیسات نظامی این کشور دسترسی داشته باشد.» به گزارش نیویورک تایمز، «در صورتی که ایران از این خواسته امریکا سر باز زند که محتمل نیز به نظر میرسد، بهانه لازم را به واشنگتن میدهد تا اعلام کند تهران به برجام پایبند نمانده است. این روزنامه امریکایی همچنین به اختلاف جدی رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا و ترامپ بر سر پایبندی ایران به توافق هستهیی اشاره میکند که در لحظات آخر از سوی تیلرسون تایید شد.»
مشاوران ترامپ از نتیجه این اقدام (خروج از برجام) اطمینان ندارند و مطالعاتی که ترامپ گفته است را تلاشهای منصفانه برای ارزیابی هزینهها و منافع ماندن در توافق که محدودیتهای ویژهیی را بر تولید سوخت هستهیی توسط ایران طی 9 سال آینده اعمال میکند و خروج از آن توصیف کردهاند. البته برخی تاکید میکنند که هزینه دیپلماتیک خروج از برجام بسیار برای امریکا بالا خواهد بود. انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه با ترامپ در این باره بهشدت مخالف هستند. اگر امریکا از برجام خارج شود همانند آنچه در توافق آب و هوایی پاریس رخ داد در این رابطه منزوی خواهد شد. اما به نظر میرسد ترامپ تصمیم خود را گرفته است.
اکنون حتی منتقدان قدیمی برجام در کنگره نیز درمورد منطقی بودن خروج از این توافق مردد هستند. باب کورکر سناتور ارشد جمهوریخواه و رییس کمیته روابط خارجی سنا در گفتوگویی با واشنگتنپست تاکید کرده بود که اکنون زمان مناسبی برای خروج از برجام نیست. او گفت: ابتدا باید صبر کرد تا متحدان ما در این راه همراه ما شوند و میتوان برجام را سختگیرانه اجرا کرد. من خبر دارم که امریکا میخواهد از ایران درخواست کند تا به سایتهای نظامی این کشور دسترسی یابد. اگر آنها پاسخ منفی دادند آن زمان میشود چنین اقدامی انجام داد.
هدف امریکا جلوگیری از سرمایهگذاری در ایران است
این تحریمها در حالی به تصویب رسید که مقامات کشورمان بارها تاکید کرده بودند که تحریمهای جدید کنگره نقض روح برجام محسوب میشود. در همین راستا رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تحریمهای جدید امریکا به ضرر ایران تمام نمیشود و آنها کار مهمی نمیتوانند بکنند، گفت: قصد امریکا این است که یک اضطرابی ایجاد بکنند تا سرمایهگذاریهایی که در ایران رخ داده، انجام نگیرد. علی لاریجانی با اشاره به اینکه مساله امریکا هستهیی نیست، افزود: ایران به یک قدرت دموکراتیک در منطقه تبدیل شده و این خیلی مهم است چراکه جریان تفکر جمهوری اسلامی زنده بوده و از طرف دیگر نیز امنیت در ایران برقرار است و این کشور نیروی مسلح قوی نیز دارد.
وی ادامه داد: فکر میکنم امریکاییها به یک تله افتادهاند و هر کاری بکنند به ضرر آنهاست و این مصوبهیی که در مجلس سنا تصویب کردهاند به این دلیل است که کشورهای دیگر از آنها حمایت نمیکنند، بنابراین هیچ سودی برای آنها نخواهد داشت. رییس مجلس همچنین بیان کرد: بحث مذاکرات هستهیی به تقاضای امریکا در ۵ سال قبل رخ داد و آنها گفتند که ما حاضریم در مسائل هستهیی با ایران مذاکره و مساله را حل کنیم.
لاریجانی تصریح کرد: در ایران نیز بنا شد که شروطی مطرح شود که از جمله آنها میتوان گفت که امریکا باید بحث غنیسازی را در ایران بپذیرد تا مذاکره صورت گیرد. وی خاطرنشان کرد: آنها نیز در مرحله اول این را پذیرفتند ولی ایران درخواست کرد که باید کتبا اعلام شود و آنها نیز نامه اوباما را مبنی بر موافقت غنیسازی در ایران آوردند و بحث مذاکرات آغاز شد؛ البته این مذاکرات با فراز و فرودهایی همراه بود ولی بالاخره به توافق رسیدند.
وی بیان کرد: قبل از آن یک فضایی در جهان بهوجود آمده بود که همه کشورهای بزرگ علیه ایران همصدا شده بودند و همه آنها قطعنامه صادر و ایران را تحریم میکردند و حتی کشورهایی نظیر روسیه و چین نیز امضا میکردند. این نفاق بین کشورهای شرقی و غربی علیه ایران به وجود آمده بود که با توافق انجام شده این فضا نیز شکسته شد.
لاریجانی افزود: همزمان با این مساله ایران فعالانه با تروریستها در کشورهای عراق و سوریه درگیر شد چون میدانستند داعش یک فتنه بزرگ است که آبروی اسلام را میبرد و برای کشور ایران نیز سنگین خواهد بود و لذا با کمک روسیه کمر داعش در سوریه و عراق در این چند سال اخیر شکسته شده است. وی در ادامه گفت: در این هنگام بعضی کشورهای منطقه موزیانه شروع کردند تا در برابر ایران مانع ایجاد کنند و همچنین القا کردند که این توافقی که صورت گرفته به نفع ایران نیست و باید لغو شود.
رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امریکا در ایام انتخابات از این حرفهای پرت و پلا زیاد گفته ولی خودشان وقتی به مساله رسیدند، فهمیدند که لغو توافق هستهیی به این سادگی نبوده چراکه این توافق یک توافق بینالمللی است؛ وقتی توتال در ایران سرمایهگذاری میکند دلیلش این است که آنها تهدیدهای امریکا را قبول ندارند. در این راستا ایران و روسیه را با هم تحریم میکنند زیرا این دو کشور نقش مهمی در منطقه دارند و این کینه آنها را دوچندان میکند.