اصرار ترکیه برای حضور در بازسازی موصل

گروه جهان| منوچهر فخرزاد|

 ترکیه با جدیت تلاش می‌کند جای خود را در آینده موصل باز کند. اما تنش با بغداد در سال‌های اخیر باعث شده کار آنکارا برای ایفای نقشی پرمنفعت در بازسازی اقتصادی و سیاسی این شهر دشوار شود. المانیتور نوشته، بسیاری در ترکیه این احساس را دارند که موصل باید پس از جنگ استقلال در اوایل قرن بیستم، داخل مرزهای ترکیه قرار می‌گرفت. به همین صورت، اظهاراتی نوستالژیک از جانب ترکمن‌های موصل و خاندان‌های سنی که به عثمانی‌ها وفادار بودند، شنیده می‌شود. اما ترکمن‌ها که با ظهور داعش وارد منازعات فرقه‌یی شدند، دیگر کارت معتبری برای بازی ترکیه به حساب نمی‌آیند. اینکه ترکیه خود را نگهبان جهان سنی می‌داند، باعث شده تا ترکمن‌های شیعه‌یی که تحت سرکوب داعش قرار داشتند، از آنکارا روگردان شوند. رابطه نزدیک ترکیه با برخی گروه‌های تندرو که از سقوط موصل به دست داعش استقبال کردند هم به ضرر آنکارا تمام شد. ترکیه حالا برای توجیه این دیدگاه، حتی در میان دوستانش، با مشکل مواجه است.  همچنین رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه، واحدهای بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) را که با داعش می‌جنگیدند، تروریست خواند و گفت که تنها اعراب سنی، ترکمن‌های سنی و کردهای سنی باید در موصل باشند. تمام اینها اکنون موانعی بر سر راه ترکیه برای ایفای نقش در بازسازی عراق محسوب می‌شوند و با وجود تجربه بزرگی که شرکت‌های ترک در اجرای پروژه‌های عظیم در عراق دارند، برای‌شان محدودیت ایجاد می‌کند.  منابع متعددی به المانیتور گفته‌اند که امتناع ترکیه از تخلیه پایگاه بعشیقه با وجود خواست بغداد، باعث می‌شود که ترکیه نتواند فصلی جدید از روابط با عراق باز کند. ترکیه از اهمیت روابط اقتصادی خوب با عراق آگاه است و از زمان بازدید بینالی ییلدریم نخست‌وزیر ترکیه، از بغداد در هفتم ژانویه، تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام شده است. اما مساله بعشیقه از پیشرفت گام‌های جدی جلوگیری می‌کند. به اعتقاد ناظران، زدودن برداشت‌های منفی که به‌دلیل اشتباه‌ها و تصمیم‌های سیاسی نادرست پیشین ایجاد شد، ساده نیست. با این حال، ترکیه با جدیت تلاش می‌کند از کانال‌های دیپلماتیک برای بهبود شرایط استفاده کند، به‌ویژه اینکه شرکت‌های ترک تجربه چشمگیری دارند و با وجود اعتراض‌های بغداد قادرند قرارداد انعقاد کنند. حتی اگر شرکت‌های خارجی نیز در برخی قراردادها برنده شوند، می‌توانند با شرکت‌های ترک همکاری کنند و مواد لازم را از ترکیه بخرند. شرکت‌های عراقی نیز به همین صورت می‌توانند با قراردادهای ثانویه، از شرکت‌های ترک استفاده کنند.

به اعتقاد ناظران، ترکیه به‌زودی نقشه خود را برای مشارکت در ساخت‌وسازهای عراق عیان می‌کند و حتی ممکن است به این کشور تسهیلات و اعتبارات محدودی پیشنهاد کند. حال باید منتظر روزهای آینده و واکنش دولتمردان عراقی به این پیشنهادها باشیم.