اعلان جنگ آلمان به روسیه در آغاز جنگ جهانی اول

دو روز پس از حمله اتریش به صربستان و آغاز جنگ جهانی اول در 28 جولای 1914میلادی، دولت روسیه اعلام داشت که از استقلال و تمامیت ارضی صربستان در مقابل اتریش حمایت خواهد کرد. از این رو، در 31 جولای همین سال، کشور روسیه و اتریش، هر دو اعلام بسیج عمومی کردند. روز بعد در اول آگوست 1914میلادی، آلمان که مترصد فرصتی برای آغاز جنگ با روسیه و توسعه قلمرو امپراتوری خود به طرف شرق بود به روسیه اعلان جنگ داد و قریب 4 میلیون سرباز را برای جنگ بسیج کرد. این جنگ 4 سال به طول انجامید و 16 کشور جهان، بیش از 65 میلیون نفر را بسیج کرده بودند. تلفات این جنگ بیش از 8 میلیون کشته و میلیون‏‎ها زخمی برآورد شد. در جنگ جهانی اول، سراسر اروپا و بخش‏‎هایى از جهان عرصه زد و خورد نظامی بود.

جنگ جهانی اول از برجسته‌ترین رخدادهای تاریخ بشر است و به‌گونه مستقیم و غیرمستقیم نقش بزرگی در تعیین تاریخ سده بیستم داشته است. این جنگ پایان چندی از نظام‌های پادشاهی اروپا را رقم زد و مایه نابودی 4 دودمان پادشاهی هابسبورگ، هوهن تسولرن، عثمانی و رومانوف به ترتیب در امپراتوری‌های اتریش-مجارستان، آلمان، عثمانی و روسیه تزاری شد. بیشتر تاریخ‌نگاران باور دارند که شکست دیپلماسی پس از جنگ و تحمیل غرامت‌های تحقیرآمیز براساس بند گناه «معاهده ورسای» به آلمان و دیگر دول شکست‌خورده مایه پرورش نازیسم در آلمان و زمینه‌ساز آغاز جنگ جهانی دوم شد. همچنین نادیده گرفتن ایتالیا و ژاپن از سوی قدرت‌های بزرگ‌تر در تقسیم غرامت‌ها از دلایل رشد فاشیسم در ایتالیا و حمله ژاپن به منچوری دانسته می‌شود.

این جنگ همچنین زمینه را برای انقلاب روسیه مهیا کرد؛ امری که بر آینده جهان تاثیر گذاشت و از چین تا کوبا به انقلاب‌های سوسیالیستی دامن زد و از سویی زمینه‌ساز تبدیل شوروی به یک ابرقدرت جهانی شد که آغاز جنگ سرد با امریکا را در پی داشت.

در خاورمیانه با نابودی امپراتوری عثمانی کشور نوینی به‌نام «ترکیه» پایه‌گذاری شد و سرپرستی موقت مناطق عرب‌نشین تحت حکومت این کشور تا زمان استقلال آنها بین بریتانیا و فرانسه تقسیم شد. با فروپاشی امپراتوری اتریش-مجارستان در اروپای مرکزی کشورهای تازه‌یی همچون چکسلواکی و یوگسلاوی پدید آمدند و کشور لهستان با پیوند بخش‌هایی از خاک امپراتوری‌های آلمان، روسیه و اتریش-مجارستان استقلال خود را پس از دو قرن بازیافت.