چین و امریکا در مسیر بازگشت به عصر تخاصم
گروه جهان|
دولت امریکا درنظر دارد نخستین اقدام تجاری علیه پکن را اجرایی کند. مقام‌های دولت دونالد ترامپ گفته‌اند که واشنگتن قصد دارد تحریم‌هایی تجاری را به‌منظور وادار کردن پکن به رعایت جدی‌تر مالکیت معنوی، علیه چین وضع کند. بر این اساس، پکن بابت سرقت مالکیت معنوی سخت‌تر توبیخ شده و مجبور خواهد شد تعهدات مربوط به انتقال فناوری پیشرفته را برای شرکت‌هایی که خواهان ورود به بازار این کشور هستند، کاهش دهد.
نشریه فایننشال تایمز نوشته، این اقدام یکی از نگرانی‌های عمده ایالات‌متحده، اتحادیه اروپا و شرکت‌های تجاری دیگری را که در چین فعال هستند، رفع می‌کند. این اقدام همچنین می‌تواند به‌عنوان اهرم فشاری علیه چین برای همکاری بیشتر در بحران کره‌شمالی به کار آید.
براساس این طرح که هنوز در دست بررسی است و نخستین‌بار توسط سرویس خبری آکسیوس منتشر شده، دولت ترامپ درنظر دارد از بند قانونی کمتر استفاده شده در قوانین تجاری امریکا که به سال 1974 بازمی‌گردد، استفاده کند؛ قانونی که از 1995 و تاسیس سازمان تجارت جهانی مورد استفاده قرار نگرفته است. این قانون تجاری موسوم به «بخش 301»، به روسای جمهور ایالات‌متحده اجازه می‌دهد تا محدودیت‌هایی را روی محصولاتی خارجی که به‌صورت ناعادلانه در روابط تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، اعمال کند. براساس این اقدام، دونالد ترامپ می‌تواند برای حفاظت از صنعت امریکا در مقابل «عملکردهای تجاری سوءاستفاده‌گرانه» کشورهای خارجی مانند عدم رعایت توافقنامه‌های تجاری یا تصمیمات تبعیض‌آمیز برای تجارت امریکا تعرفه‌های گمرکی یا محدودیت‌های دیگری را وضع کند.
تا پیش از تاسیس سازمان تجارت جهانی، این قانون یکی از ابزارهای قدرتمند دولت امریکا در رقابت‌های تجاری به‌شمار می‌رفت. اما بیشتر دولت‌های امریکا از زمان تاسیس این سازمان تلاش کردند از چارچوب‌های این سازمان در رقابت‌های تجاری استفاده کنند، امری که به نظر می‌رسد دونالد ترامپ اعتقاد زیادی به آن ندارد.
گرچه احتمالا اقدام تجاری امریکا علیه چین به‌زودی و در همین هفته جاری اعلام خواهد شد اما منابع نزدیک به مذاکرات داخلی دولت امریکا گفته‌اند که تیم ترامپ هنوز بر سر چگونگی اجرایی کردن این فرآیند به نتیجه نرسیده است که یکی از دلایل آن، اختلاف‌نظرهای داخلی بر سر سیاست‌های تجاری واشنگتن است. برخی کارشناسان بر این باورند که چین در مقام پاسخ به این اقدام ایالات‌متحده، می‌تواند تامین کالاهای اساسی به ایالات‌متحده را قطع کرده یا سرمایه‌های خود از این کشور خارج کند.
فئودور لوکیانوف کارشناس روس با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های گسترده چین در بازار اوراق بهادار امریکا می‌گوید: «چین می‌تواند بخشی از این اوراق بهادار را واگذار کند تا به این ترتیب، پیامی مبنی بر این به امریکا برساند که می‌تواند به سادگی نظام اقتصادی این کشور را مختل کند. اقدامی که آتش تنش‌های دو کشور را شعله‌ورتر خواهد کرد.»
احیای دشمنی‌های گذشته
روزنامه گاردین چهارشنبه در گزارشی با اشاره به روابط چین و امریکا نوشته است: «روابط چین و امریکا به مرحله حساسی رسیده تا جایی که رکس تیلرسون در مصاحبه اخیر خود درباره درگیری آشکار تجاری دو اقتصاد بزرگ جهان هشدار داده و خواستار ممانعت از این فاجعه شده است.»
در این گزارش آمده: همزمان با اعلام خبر اینکه دونالد ترامپ قصد دارد به‌زودی دستور دهد که تحقیقات گسترده‌یی درباره رویه‌های تجاری چین انجام شود، وزیر خارجه ایالات‌متحده از چهار دهه روابط بدون تنش واشنگتن-پکن سخن گفته و ابراز امیدواری کرده که این روند ادامه پیدا کند. واقعیت این است که دونالد ترامپ با وجود تمام شعارهای انتخاباتی ضدچینی‌اش، امیدوار بود تا بتواند در ازای چشم بستن بر اختلافات تجاری دو کشور و حتی موضوع بحث‌برانگیز منافع ایالات‌متحده در دریای جنوبی چین، پکن را وادار کند که در کنترل کردن برنامه‌های موشکی و هسته‌یی کره‌شمالی با واشنگتن همکاری کند. اما پس از نشانه‌های مثبت اولیه ازجمله نشست دو روزه رهبران دو کشور در املاک شخص رییس‌جمهوری امریکا، به نظر می‌رسد که اختلافات میان دو کشور حالا به یک گره کور تبدیل شده است، به‌طوری که حالا رکس تیلرسون در پاسخ به پرسشی درباره ماهیت روابط واشنگتن-پکن و چگونگی غلبه بر تنش‌های میان دو طرف با اشاره به تلاش‌های بی‌نتیجه دولت ترامپ گفته است: «ما این روابط (با چین) را از طریق برخی مسائل ازجمله شرایط در کره‌شمالی محک می‌زنیم.»
اورویل سچل رییس مرکز روابط ایالات‌متحده و چین در انجمن آسیایی نیویورک، در این باره می‌گوید: «سخنان رکس تیلرسون یک راه مودبانه برای بیان این حقیقت است که دولت ترامپ و چین نتوانسته‌اند به یکدیگر نزدیک شوند و اختلافات همچنان به قوت خود باقی است. واقعیت این است که پس از گذشت چند دهه از بازسازی روابط دو کشور توسط ریچارد نیکسون و مائو تسه‌تونگ در سال 1972، نشانه‌های بسیاری مبنی بر بازگشت به مسیرهای گذشته دیده میشود.» دونالد ترامپ پس از آزمایش اخیر موشکی کره‌شمالی در توییتر نوشت: «رهبران سابق احمق ما به آنها (چین) اجازه دادند میلیاردها دلار در یک سال از تجارت با ما سود کنند و آن وقت چین هنوز کاری برای کنترل کره‌شمالی و متقاعد کردن پیونگ‌یانگ برای دست کشیدن از برنامه‌های موشکی‌اش انجام نداده است. آنها فقط حرف می‌زنند. ما دیگر اجازه نمی‌دهیم چنین رویدادی ادامه یابد. چین باید این مشکل را حل کند.»
