سرطان؛ بیماری 10هزار میلیارد تومانی
گروه اقتصاداجتماعی|
دیروز عضو انجمن سرطان ایران اعلام کرد که بنابر آخرین آمار، سالانه حدود ۹۵هزار بیمار جدید به شمار مبتلایان به این بیماری در ایران افزوده می‌شود. ناصر پارسا با اشاره به اینکه در گذشته تنها ۱۰درصد بیماران مبتلا به سرطان درمان می‌شدند و ۹۰ درصد بیماران فوت می‌کردند، ادامه داد: «اما در حال حاضر ۵۰درصد بیماران مبتلا به سرطان، درمان می‌شوند و ۵۰درصد مابقی نیز به یک پروسه ۱۰ ساله برای درمان نیاز دارند. » او افزود: «باید در حوزه درمان بیماری سرطان به گونه‌یی عمل کنیم که بیماران مبتلا به سرطان درد و رنجی جز رنج بیماری نداشته باشند و استرس‌های ناشی از هزینه‌های درمان، درد و رنج بیماران را افزایش ندهد. » بیماری‌ای که به گفته عضو انجمن سرطان ایران، سالانه 95هزار نفر را گرفتار می‌کند، برای درمان، هزینه‌یی ۱۰هزارمیلیارد تومانی بر شانه‌های اقتصاد کشور می‌افزاید؛ بار مالی‌ای که البته به گفته وزیر بهداشت، 83 درصد آن را دولت می‌پردازد، درصدی که به باور خود او «ناکافی است». این درحالی است که محمدرضا قوام‌نصیری، رییس انجمن سرطان ایران سال گذشته با احتساب آمار ابتلا به سرطان در ایران هزینه درمان این بیماری را ٣میلیارد دلار برابر با ١٢هزارمیلیارد تومان تخمین زد.
جیب اشتباه
پارسا همچنین با تاکید بر اینکه دخانیات عامل اصلی ابتلا به سرطان است، گفت: «اگر مصرف دخانیات کنار گذاشته شود، سیستم ایمنی بدن تقویت می‌شود و می‌توان به راحتی به جنگ با سرطان پرداخت. تقویت سیستم ایمنی بدن با مصرف سبزیجات و لبنیات و روش‌های صحیح تغذیه صورت خواهد گرفت تا بتوانیم با تغذیه درست به مبارزه با سرطان و بیماری دیگری مانند دیابت که دو بیماری نهفته در انسان هستند، بپردازیم. در تقویت سیستم ایمنی بدن باید به گونه‌یی بدن را مقاوم کرد که گلبول‌های سفید بتوانند هر سلول سرطانی که به وجود آمده است را نابود کنند. » سخنان پارسا آن زمان قابل تامل خواهد بود که در کنار هزینه سالانه درمان سرطان، بدانیم بنابر گفته معاون بهداشت، مردم ایران سالانه ۱۰هزارمیلیارد تومان به جیب دخانیاتی می‌ریزند که خود عامل اصلی بروز سرطان است. علی‌اکبر سیاری گفته بود که «مردم این پول را می‌دهند تا زودتر جان خود را بر اثر مصرف دخانیات از دست بدهند. هر‌سال حدود ۵۰ تا ۶۰هزار مرگ درکشور، مرتبط با دخانیات است. » معاون بهداشت وزیر بهداشت همچین افزوده بود: «ازحدود ۸هزارمیلیارد تومانی که هر‌سال درحوزه دارو توسط دولت هزینه می‌شود، حدود یک‌هزارو۵۰۰میلیارد تومان برای داروهای بیماران سرطانی صرف می‌شود، بنابراین لازم است که به سمت پیشگیری و تشخیص زودهنگام حرکت کنیم.»؛ پیشگیری از بیماری‌ای که بنابر گفته او، آمار ابتلای آن در ایران از ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار نفر است و پیش‌بینی شده با پیر‌ترشدن جمعیت تا ١۵سال آینده، ۵٠درصد بیش از این شود؛ یعنی بار مالی سنگین‌تر. به گفته سیاری سالانه ۷۰۰ هزار ایرانی به دلیل هزینه‌های بالای درمان به زیر خط فقر می‌روند و تعداد زیادی از آنها هم ورشکسته می‌شوند.
سرطان، در صدر
محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت، هم سال گذشته در همایش پویش مبارزه با سرطان، با اشاره به اینکه درکشورهای توسعه‌یافته بین ۸ تا ۱۱درصد از هزینه‌های سرطان، صرف دارو می‌شود، گفته بود: «در ایران ۵۰درصد از هزینه‌های سرطان یعنی حدود یک‌هزارو۵۰۰میلیارد تومان، برای دارو هزینه می‌شود؛ زیرا زیرساخت‌های پرتودرمانی و جراحی سرطان، درطول سالیان گذشته به اندازه کافی توسعه پیدا نکرده بود. » او ادامه داد: «در دنیا سالانه ۲۹۰هزارمیلیارد دلار و در ایران ۳هزارمیلیارد تومان به صورت مستقیم برای سرطان هزینه می‌شود و جمع هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم این بیماری در دنیا یک‌هزارو۱۶۰میلیارد دلار معادل ۳درصد تولید ناخالص جهانی و در ایران این رقم حدود ۱۰هزار میلیارد تومان است. » آقاجانی گفت: «هزینه‌های سرطان ۱۹درصد بیشتر از بیماری‌های قلب و عروقی به عنوان نخستین علت مرگ مردم دنیاست و هر‌سال حدود ۴۵۰هزار‌سال عمر به دلیل ابتلا به سرطان از بین می‌رود. » به گفته آقاجانی: «از ۸هزارمیلیارد تومان هزینه‌های دارویی کشور در سال، یک‌هزارو۵۰۰میلیارد تومان صرف داروهای شیمی‌درمانی می‌شود که درطرح تحول سلامت، ۸۷درصد از آن توسط دولت یعنی وزارت بهداشت و بیمه‌ها تامین می‌شود که یکی از اقدامات بسیار موثر درجهت حفاظت مالی از مردم است. »
هزینه‌های نادیدنی
علی تقی زاده، عضو کمیته بین‌المللی انجمن رادیوتراپی و انکولوژی ایران، هم با اشاره به اینکه سرطان پستان و ریه پرهزینه‌ترین نوع سرطان‌اند، می‌گوید: «اگر بیمار تحت حمایت هیچ بیمه‌یی نباشد، سرطان پستان هزینه‌یی بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان به او تحمیل می‌کند.» محمدرضا قوام نصیری البته معتقد است اگر متوسط سال‌های عمر از دست رفته را هم ۲۱ سال در نظر بگیریم و به این رقم بیفزاییم، ضرر اقتصادی آن به بیش از 5. 5 میلیارد دلار می‌رسد. او می‌گوید: «این مبلغ به نوع سرطان و پیشرفت آن بستگی دارد. یک دوره درمان نوعی سرطان پستان بیش از ۵۰ میلیون تومان هزینه را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.» بهزاد نجفی، کارشناس اقتصاد سلامت، هم سرطان صدرنشین «اقتصاد بیماری» دانست و به ایسنا گفت بود: «در اقتصاد بیماری چند عامل تعیین می‌کند که بیماری مورد نظر تا چه حد در اقتصاد جامعه و خانواده تاثیرگذار است. میزان بروز و شیوع بیماری از جمله این عوامل است. میزان ناتوانی که بیماری به فرد تحمیل می‌کند نیز عامل تعیین‌کننده دیگر است. از این رو سرطان در رتبه اول اقتصاد بیماری قرار دارد.» او ادامه داد: «هزینه‌های مستقیم درمانی سرطان شامل درمان و پیشگیری از بیماری، هزینه داروها و خدمات غیردرمانی مانند هزینه رفت و آمد از جمله این هزینه‌هاست. اما این بیماری در پی ناتوانی که در فرد ایجاد می‌کند و نیز مرگ زودرسی که برای فرد رقم می‌زند هزینه‌های به مراتب بالاتری از هزینه‌های درمانی یا مستقیم دارد از این رو در سال ۲۰۰۸ پیش بینی شد که بیماری سرطان حدود ۸۹۵تا۹۰۰میلیارد دلار هزینه‌های غیرمستقیم در بردارد. از طرفی باید گفت این بیماری هزینه‌های نامحسوسی در پی دارد که در جایی محاسبه نمی‌شود.» او افزود: «افسردگی و نگرانی که به اطرافیان و نزدیکان بیمار وارد می‌شود و افت کیفیت در کار و زندگی را که بر خانواده بیمار تحمیل می‌کند از جمله هزینه‌های نامحسوس است.» نجفی سپس هزینه‌هایی را که بیماری برای فرد و جامعه ایجاد می‌کند به سه دسته تقسیم کرد و گفت: «سرطان در هرسه دسته اختلاف چشمگیری با سایر بیماری‌ها از لحاظ هزینه دارد. بر اساس مطالعاتی که انجام شده است هزینه‌های مستقیم درمانی سرطان که برای جامعه ملموس است، تنها حدود ۱۲ تا ۳۵ درصد هزینه‌های کل بیماری است.» او تاکید کرد: «لازم به ذکراست که بیماری هزینه‌های نامحسوس نیز دارد که در جایی اندازه‌گیری نمی‌شود. افسردگی و درد و رنجی که به اطرافیان و نزدیکان بیمار وارد شده و افت کیفیت در کار و زندگی را بر خانواده بیمار تحمیل می‌کند از همین جمله است.»
انصراف از درمان
هر گرده‌یی توان کشیدن همه بارها را ندارد؛ گاهی گرده تاب نمی‌آورد و کمر زیر بار می‌شکند. رییس انجمن انکولوژی ایران معتقد است: «در بین بیماران حتی افرادی که از طبقه ضعیف جامعه هستند، حاضر نمی‌شوند از ادامه درمان خود یا فرزندانشان منصرف شوند و با هزار مشقت هزینه را تامین می‌کنند.» او افزوده بود: «آنها حتی به فروش لوازم منزل و خانه مسکونی خود رو می‌آورند، اما از ادامه درمان منصرف نمی‌شوند. مشکلات این افراد بسیار زیاد است.»
اما علی تقی زاده، عضو شورای عالی سرطان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌وگویی گفته بود: «مسائل مالی باعث می‌شود افرادی که در مضیقه مالی قرار دارند، بعد از مدت کوتاهی که از درمانشان می‌گذرد و دیگر توان مالی آنها اجازه ادامه درمان را نمی‌دهد، منصرف از درمان شوند. تعداد این افراد کم نیست.» او افزوده بود: «در بین بیماران، بیماران شهرستانی که اغلب آنها هم بضاعت مالی ندارند وجود دارد و مهم‌ترین مساله برای آنها اسکان و رفت و آمد است.» احتمالا همین آمارها موجب شدند تا ماه گذشته، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از ضرورت اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه از جانب وزارت بهداشت بگوید. عضو کمیسیون بهداشت مجلس با تاکید بر ضرورت حمایت از بیماران مزمن به ویژه بیماران سرطانی، به خانه ملت گفت: «واقعیت آن است که امروزه هزینه‌های درمان بیماران سرطانی سرسام آور است. هر دوره شیمی درمانی برای بیماران سرطانی نسبت به نوع سرطان متفاوت است اما اغلب بین 4 الی 5 میلیون تومان برای بیمار هزینه در بردارد.» بشیر خالقی ادامه داد: «به نظر می‌رسد باید وزارت بهداشت حمایت‌های ویژه‌یی از این بیماران داشته باشد زیرا عمدتا داروهای این بیماران وارداتی است و برای خانواده‌هایی که از حداقل‌های زندگی برخوردار نیستند تامین این داروها بسیار سخت است. » او افزود: «اگرچه وزارت بهداشت نیز در تامین هزینه‌های خود با مشکل روبه‌روست اما می‌تواند با سیاست‌های پیشگیرانه مانع از بروز و توسعه بیماری سرطان در نقاط مختلف کشور شود تا بتوان هزینه‌های این بیماری را کنترل کرد.»
