بحران آب، چالش جدی دولت دوازدهم

قرار گرفتن ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک جهانی، خشک شدن تالاب‌ها، کاهش منابع آبی سفره‌های زیرزمینی و همه و همه سبب شده تا ایران با چالش بزرگی به نام بحران کم آبی مواجه شود.

بر این اساس آمارها در بخش آب بسیار نگران‌کننده است. در گزارش سازمان ملل در سال 2016 در خصوص چالش‌های ایران بر اقتصاد و امنیت آب متمرکز شده و در حالی که دوسوم منابع آب کشور در استان‌های غربی وجود دارد اما مردم این منطقه به ویژه استان خوزستان با مشکلات عدیده‌یی در خصوص آب شرب روبه‌رو هستند. چندی پیش حمید چیت‌چیان در آیین بهره‌برداری از مدول دوم تصفیه‌خانه خوی عنوان کرد: هم‌اکنون مساله آب حادترین مشکل کشور است اما با وجود این مساله، همواره شاهد مصرف بی‌رویه منابع آبی هستیم. علاوه بر این موضوع، طی سال‌های اخیر میزان متوسط بارندگی در کشور از 250 به 240 میلی‌متر تقلیل یافته است.  وزیر نیرو همچنین معتقد است؛ مدیریت آب یکی از اساسی‌ترین اقدامات برای مقابله با جنگ آب است و درجه حرارت دما در کشور به علت وقوع پدیده گرمایش زمین و تغییر اقلیم افزایش یافته و همین امر سبب شده تا به دلیل بارش کم و میزان تبخیر بالا در شرایط بحران قرار‌گیریم و در نتیجه منابع آبی در اختیار، کمتر شود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، برخی داده‌ها حاکی از آن است که میزان بارندگی در سال‌های اخیر بطور محسوسی کاهش یافته است که تاثیر بسزایی بر آب انباشته شده در پشت سدها دارد و از طرفی نبود مدیریت منابع آب و مصرف بی‌رویه موجب شده تا چالش‌های این حوزه بیش از پیش شود. اسد‌الله قره‌خانی سخنگو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: کلیه کشور‌های نیمه‌خشک می‌بایست برنامه‌ریزی‌های لازم را برای مقابله با این بحران در دستور کار خود قرار دهند، لذا کشور ما نیز باید از قبل پیش‌بینی‌های لازم را انجام می‌داد تا هم‌اکنون با این بحران بزرگ مواجه نبودیم. وی ادامه داد: هدر رفت آب در حوزه کشاورزی و مصارف خانگی طی سال‌های اخیر افزایش یافته و باید اقدامات جدی در جهت کاهش مصرف آب در این دو حوزه باشیم. قره‌خانی با اشاره به برخی اقدامات برای مقابله با بحران کم‌آبی اذعان داشت: باید برای نقاط مختلف کشور الگوی کشت مناسب تعریف شود به گونه‌یی که در مناطق کم آب از کشت‌های آب بر جلوگیری به عمل آید و این الگو‌ها را به نحوی تغییر دهیم که کشاورز به لحاظ اقتصادی، کمترین آسیب را ببیند. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی افزود: در صورت تحقق این امر دیگر مجبور نیستیم از سفره‌های زیرزمینی استفاده کنیم و عمق چاه‌های حفر شده را تغییر دهیم. وی در پایان بیان کرد: با توجه به اینکه در بیشتر مواقع از روش‌های غرقابی و ثقلی استفاده می‌شود، باید در راستای مقابله با بحران آبی از تکنولوژی‌ها روز دنیا بهره‌گیری شود تا مصرف آب کاهش یابد.

 نابودی ۶۰ درصد منابع آب زیرزمینی

هدایت‌الله خادمی نایب‌رییس کمیسیون انرژی با بیان اینکه در مرحله بحران آبی قرار داریم، گفت: با توجه به روند کاهشی منابع آبی در جهان به ویژه در خاورمیانه و نیز بی‌توجهی‌های به این حوزه سبب شد تا هم‌اکنون میزبان این پدیده شوم شویم.

وی ادامه داد: برداشت بی‌حد و حصر منجر به نابودی ۶۰ درصد از منابع آب زیرزمینی کشور شده و همچنین تخریب برخی از سد‌های کشور، فرسودگی شبکه‌های آبیاری، فرهنگ نامناسب مردم برای استفاده بهینه و مناسب از آب و نیز سوء‌مدیریت در این حوزه بر تشدید معضل بحران آب دامن زده است.

خادمی انتقالات آب‌های بین حوزه‌یی را یکی از مشکلات کنونی کشور برشمرد و اظهار داشت: تاسیس برخی صنایع آب بر در مناطق خشک و نیمه‌خشک و انتقال آب از استانی به استان دیگر مشکلات عدیده‌یی را برای هر دو استان ایجاد کرده است.

نایب‌رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ضمن توضیح بیشتر مطلب فوق عنوان کرد: تداوم این امر سبب می‌شود یکی از استان‌ها با کمبود آب مواجه شود، در عین حال به علت کمبود انتقال آب به استان دیگر، صنعت آن را تحت تاثیر قرار داده و این مساله به مرور زمان، اقتصاد کشور را متضرر می‌کند. وی با اشاره به طرح آمایش سرزمین گفت: اجرای این طرح باید هر چه سریع‌تر در دستور کار مسوولان قرار گیرد و کشت محصولات آب‌بر در مناطق خشک نیز هر دو بخش نیرو و کشاورزی را متحمل خسارات جدی کرده و به همین منظور انتظار می‌رود مسوولان ذی‌ربط از استمرار این امر جلوگیری کنند.

این نماینده مجلس تصریح کرد: هندوانه یکی از محصولاتی است که هزینه تولید آن ۱۰ برابر هزینه صادرات آن تمام می‌شود و این یعنی، هندوانه را به قیمت یک آب معدنی هم نمی‌فروشیم، بنابراین بهتر است کاشت آن کمتر شود. خادمی تقسیم‌بندی تقسیم ناعادلانه آب در کشور را یکی از دلایل بحران آب دانست و ادامه داد: در حوزه آب باید از نگاه بخشی خودداری کرد و با بررسی‌های کلی به این نتیجه رسیدیم که از برداشت‌های غیرمجاز خودداری شود، چراکه همین مساله منجر به کاهش آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌یی را به دنبال خواهد داشت، بنابراین نیازمند جدیت و پیگیری‌های جدی است.

نایب‌رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز گلایه از وضعیت مکانیزاسیون در بخش کشاورزی بیان کرد: لزوم توجه بیشتری در این بخش احساس می‌شود چرا که در حال حاضر تمامی کشور‌ها برای بخش کشاورزی اهمیت ویژه‌یی قائلند، ضمن اینکه مکانیزاسیون در صنعت هم بخوبی انجام نمی‌شود. وی در پایان در پاسخ به این سوال که مجلس شورای اسلامی چه اقداماتی در رابطه با مقابله با بحران آب باید انجام شود، گفت: کمیسیون انرژی طرح تحقیق و تفحص را به کمیسیون کشاورزی ارائه داده و به صورت جدی در حال پیگیری این مساله است و مقرر شده تا طرح سوال از وزیر در دستور کار قرار گیرد و با توجه به عقب‌ماندگی ما در برخورد جدی با بحران آب انجام دهیم. به نظر می‌رسد که کمبود منابع انرژی به ویژه آب یکی از چالش اصلی وزیر نیرو آینده خواهد بود و هر کسی که بر کرسی وزارت نیرو تکیه زند باید برنامه‌ریزی دقیق، جامع و بلندمدت برای مدیریت منابع آب انجام دهد، هرچند موازی‌کاری و ذی‌نفعان متعدد در بحث آب از جمله وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت از محیط زیست و سایر دستگاه‌های اجرایی کشور یکی از مشکلات است و هر گونه اقدام در این حوزه مستلزم هماهنگی با سایر دستگاه‌ها است.