نمره پایین فرودگاه‌ها در تولید ثروت
براساس تازه‌ترین آمار منتشر شده، 59 فرودگاه در کشور وجود دارد که از این میان 54 فرودگاه متعلق به شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است و 5 فرودگاه دیگر به ارگان‌های دولتی و نظامی اختصاص دارد. با توجه به اهمیت فرودگاه‌ها در درآمدزایی و تاثیرآن بر رشد اقتصادی، در این گزارش نگاهی کلی به وضعیت فرودگاه‌های کشور و فعالیت آنها شده است.
* 54 فرودگاه مسافربری تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌ها است که از این میزان، حدود 20 فرودگاه داخلی، 25 فرودگاه مرز هوایی و9 فرودگاه بین‌المللی است و حدود 16 میلیون مترمربع فضای ترمینالی، باند و سطوح پروازی، ساختمان‌های مختلف فرودگاهی و حدود 9 میلیون مترمربع معابر، فضای سبز، پارکینگ و سایرفضاهای خدمات به مسافران وجود دارد.
* ساختار اغلب فرودگاه‌های کشور غیر اقتصادی است. به عنوان نمونه فرودگاه بندرعباس در سال 94، ۲۰ میلیارد هزینه جاری داشت، اما میزان درآمد این فرودگاه حدود ۳ میلیارد تومان بود.
* با توجه به اظهارات مسوولان فرودگاهی کشور، تمام فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی زیان‌ده هستند و حتی فرودگاه مهرآباد با آمار ۴۰۰ نشست و برخاست روزانه هم سودده نیست.
*براساس آخرین آمار منتشرشده از سوی شرکت فرودگاه‌ها، فرودگاه مهرآباد حدود ۲ هزار میلیارد تومان در سال و فرودگاه امام خمینی (ره) حدود ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد دارد.
* میانگین طول عمر تجهیزات فرودگاهی در ایران حدود ۴۵ سال است که این موضوع نشان از اهمیت نوسازی تجهیزات در سریع‌ترین زمان ممکن دارد.
* 80 درصد ترافیک هوایی در 8 فرودگاه کشور است که همگی بین‌المللی هستند و مابقی فرودگاه‌ها حداقل ترافیک هوایی را دارند.
* شرکت فرودگاه‌ها به دنبال واقعی کردن تعرفه‌های فرودگاهی است. اما تاکنون اقدام قابل توجهی در این زمینه انجام نشده است. ضمن اینکه ایرلاین‌ها از مخالفان شدید این اقدام هستند.
* در حال حاضر، 5 فرودگاه جدید در کشور (فرودگاه سلفچگان قم، ملایر، گناباد، سقز و فرودگاه ولیعصر بروجرد) در حال ساخت است. سیاست شرکت فرودگاه‌ها براین است که فرودگاه‌ها توسط شرکت‌های بخش خصوصی ساخته شوند.
فرودگاه سلفچگان قم: عملیات عمرانی ساخت این فرودگاه در بهمن ماه 90 آغاز شد، این فرودگاه که در جاده قم - سلفچگان واقع شده، از شهر قم تقریبا 25 کیلومتر و از فرودگاه امام خمینی(ره) تهران 125 کیلومتر فاصله دارد.
فرودگاه سقز: در سال ۱۳۸۴ با اعتباری معادل ۱۵۰۰ میلیون تومان درضلع جنوب شرقی شهر سقز در جاده مریوان با وسعت ۱۷۰ هکتار آغاز شد.
فرودگاه گناباد: بیش از 10 سال از ساخت فرودگاه می‌گذرد و این فرودگاه یکی از پروژه‌های نیمه تمام فرودگاهی است.
فرودگاه ملایر: 2 بار کلنگ ساخت آن بر زمین زده شده است و پیشینه اجرای آن به دوره چهارم مجلس شورای اسلامی بازمی‌گردد. فرودگاه تربت حیدریه: ساخت این فرودگاه در سال 1386 در زمینی به مساحت 540 هکتار در اراضی بخش شادمهر مه‌ولات آغاز شده است. گفتنی است ساخت این فرودگاه‌ها درحال حاضر به اتمام نرسیده است.
* به گفته مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها، شبکه فرودگاهی کشور کامل است و مردم در هر نقطه‌یی از کشور به فاصله 100 کیلومتر به فرودگاه دسترسی دارند. این درحالی است که در ایالات متحده امریکا بسیاری از فرودگاه‌ها در نزدیکی یکدیگر واقع شده‌اند و تنها 20 یا 25 کیلومتر با هم فاصله دارند.
* براساس قوانین موجود در کشور، تمامی منابعی که از محل پروازهای عبوری برای شرکت فرودگاه‌ها به دست می‌آید به حساب خزانه منتقل می‌شود. اما دوباره به شرکت فرودگاه‌ها اختصاص پیدا می‌کند.
*درحال حاضر، یک دستورالعمل 21 ماده‌یی برای ساخت فرودگاه جدید در کشور وجود دارد که براساس مفاد آن باید طرح امکان سنجی و مکان‌یابی توسط متقاضی به سازمان شامل نکات فنی، عملیاتی، ارزیابی زیست محیطی، توجیه اقتصادی با رعایت کامل اصول پدافند غیرعامل و کاربری‌های مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شود.
*میزان بدهی ایرلاین‌ها به شرکت فرودگاه‌های کشور بابت خدمات فرودگاهی حدود ۶۰۰ میلیارد تومان است وتمام ایرلاین‌ها به شرکت فرودگاه‌ها بدهی دارند.
* فرودگاه مشهد از سال 2016 در رتبه‌بندی جهانی کیفیت خدمات رسانی فرودگاهی قرار گرفت و فرودگاه مهرآباد هم از اواخر سال جاری میلادی در این رتبه‌بندی قرار می‌گیرد.
* فارغ از 8 فرودگاه پررفت و آمد کشور، بسیاری از فرودگاه‌ها هفته‌یی یک یا 2 پرواز دارند و برخی حتی در حالت نیمه تعطیل به سر می‌برند.
* یکی از مهم‌ترین دلایل غیرفعال بودن تعداد زیادی از فرودگاه‌های کشور به مساله ناوگان باز می‌گردد، زیرا ناوگان هوایی کشور، مناسب فرودگاه‌ها نیست و بیشتر آنها برای پروازهای متوسط و دوربرد مناسب است. در حالی که اگر در این فرودگاه‌ها ناوگان مناسب زیر 50 نفر وجود داشته باشد، این ناوگان می‌تواند ارتباط بین فرودگاه‌های کوچک و فرودگاه اصلی منطقه را برقرار کند.
*در اسناد سازمان بین‌المللی هوانوردی (ایکائو) بر 2 مساله درباره فرودگاه‌ها تاکید شده است که یکی از آنها مساله تجاری شدن فرودگاه‌ها و دیگری حرکت به سمت خودگردان شدن است.
