برنامه‌های فرا بورس برای شفاف‌سازی اطلاعات
بازار پایه، بخش مراقبت‌های ویژه برای ریکاوری شرکت‌هاست
گروه بورس|علی رمضانیان|
نشست خبری مدیرعامل فرابورس ایران درخصوص تشریح آخرین وضعیت تابلوهای معاملاتی بازار پایه و انتقال برخی شرکتها به تابلو «ج» این بازار روز گذشته درحالی برگزار شد که امیر هامونی به تشریح علل راه‌اندازی بازار پایه، دلایل تغییر دستورالعمل نخست این بازار و تفکیک آن به 3 تابلو معاملاتی مجزا، ویژگی‌های دستورالعمل جدید و نحوه انجام معاملات در تابلو «پایه ج» و مواردی از این دست پرداخت.
به گزارش«تعادل» امیر هامونی با اشاره به اینکه بازار پایه فرابورس با هدف تسهیل ورود شرکت‌های سهامی عام به بازار سرمایه و سهولت در انجام معاملات آنها، فعالیت خود را از نیمه خرداد ماه سال 90 آغاز کرده است، راه‌اندازی این بازار را در راستای اجرای تبصره بند «ب» ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه عنوان کرد که طبق آن باید تمامی امور مربوط به شرکت‌های سهامی عام از قبیل ثبت، نقل و انتقال، مبادله سهام و... از طریق بازار سرمایه صورت گیرد.
به گفته مدیرعامل فرابورس ایران، بازار پایه در واقع با هدف کمک به مبادلات سهام شرکت‌هایی که در هیچ یک از بازارهای بورس و فرابورس پذیرفته نشده‌اند، راه‌اندازی شده و با مکانیسم‌های نظارتی که برای آن در نظر گرفته شده، موجب می‌شود زیر یک چتر نظارتی معاملات سهام این دسته از شرکتها در یک پلتفرم متمرکز و نه در یک فضای غیرشفاف رقم بخورد.
هامونی با بیان اینکه از خرداد ماه سال 90 تاکنون بالغ بر 160شرکت در بازار پایه درج شده‌اند که 53 مورد شرکت‌های اخراجی از بورس تهران هستند مابقی را شرکت‌هایی اعلام کرد که در بورس یا فرابورس پذیرش نشده و صرفا شرکت‌های سهامی عام هستند و به موجب قانون باید معاملات سهام آنها در بازار پایه انجام شود.
وی در ارائه تصویر کلی از وضعیت شرکت‌های موجود در بازار پایه، برخی از آنها را در زمره شفاف‌ترین شرکت‌های موجود در بازار به لحاظ کیفیت افشای اطلاعات ذکر کرد که مانند فرابورس، بورس کالا، بورس انرژی و سپرده‌گذاری مرکزی کمترین بند اظهارنظر حسابرس درخصوص آنها وجود دارد و بعضی شرکت‌های دیگری نیز که بسیار غیرشفاف هستند و بعضا چندین سال است که نه تنها مجامع خود را برگزار نکرده‌اند بلکه صورت‌های مالی خود را در اختیار عموم قرار نداده‌اند.
بهبود کیفیت افشای اطلاعات
هامونی با اشاره به اینکه تعداد 14شرکت از شرکت‌هایی که شرایط انتقال به تابلو «پایه ج» را داشتند در مهلت مقرر با رعایت معیارهای شفافیت در تابلو «پایه ب» باقی مانده‌اند همچنین از درخواست شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه برای پذیرش در تابلو «الف» بازار پایه خبر داد.
وی همچنین درخصوص اقدامات آتی برای بهبود کیفیت افشای اطلاعات از سوی شرکتها توضیح داد: از آنجا که ناشران باید صورت‌های مالی خود را روی سایت کدال منتشر کنند، برخی از مدیران نسبت به زمانی که افشای این اطلاعات روی سایت کدال ضروری است، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند که برای برطرف شدن این مساله با همکاری شرکت رایان بورس قرار است به مدیران و اعضای هیات‌مدیره ناشران این بازار در مهلت‌های زمانی مقرر برای انتشار اطلاعات، پیام اطلاع‌رسانی و یادآوری ارسال شود.
برنامه بعدی که هامونی به آن اشاره کرد، مساله ثبت کیفیت افشای اطلاعات در رزومه مدیران و اعضای هیات‌مدیره ناشران بازار پایه بود که به گفته وی در ادامه علاوه بر ناشران بازار پایه شاهد ثبت این ویژگی در رزومه سایر ناشران بورس و فرابورس خواهیم بود. تفویض مسوولیت توقف و بازگشایی نمادهای بازار پایه به فرابورس ایران از سوی سازمان بورس نیز خبر دیگری بود که مدیرعامل فرابورس آن را اعلام کرد.
هامونی به صحبت‌های اخیر رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص اشاره کرد و گفت: همزمان با پیگیری اصلاح دستورالعمل توقف و بازگشایی نمادها در بورس و فرابورس که از سوی سازمان در جریان بوده و طبق آن قرار است، نمادی بیش از 10روز در بازار متوقف نماند، مسوولیت توقف و بازگشایی نمادها در بازار پایه به فرابورس ایران سپرده شده است.
ریکاوری شرکتها
بهپاک به عنوان یک شرکت اخراجی از بورس که پس از ورود به بازار پایه با مدیریت صحیح فرآیند بازیابی و ارتقای خود را به بازار دوم فرابورس تجربه کرد، مثال عینی از شرکتی بود که هامونی در صحبت‌های خود به آن اشاره کرد و وجود بازار پایه را به مثابه بخش مراقبت‌های ویژه خواند که فرصتی مناسب برای ریکاوری چنین شرکت‌هایی است که به هر دلیل شرایط احراز پذیرش را از دست داده اما می‌توانند برای بازگشت دوباره به تابلوهای اصلی تلاش کنند.
وی همچنین شرکت‌هایی مانند سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، اعتباری ملل و کشت و صنعت شهداب ناب خراسان را در زمره شرکت‌هایی ذکر کرد که شرایط خود را برای ارتقا از بازار پایه به بازارهای اصلی فرابورس به معیارهای مد نظر رساندند و در نهایت طی یک سال اخیر در بازار دوم فرابورس گشایش نماد شدند. وی ماهیت بازار پایه را محلی برای ریکاوری و تمرین حضور در بازار سرمایه عنوان کرد و گفت: یک سوم از نمادهای معاملاتی شرکت‌های موجود در بورس و فرابورس در بازار پایه هستند و به لحاظ نظارتی وقت و انرژی زیادی از سازمان بورس و فرابورس می‌گیرند اما باید به این شرکتها اجازه ریکاوری بدهیم. بازار پایه در واقع بستری ایجاد می‌کند تا سهامداران شرکت‌هایی که قبلا خارج از بورس بوده‌اند را تنبیه نکنیم و فرصتی برای معامله سهمی که دارند، فراهم کنیم.
تابلو «ج» بازار پایه
به گفته مدیرعامل فرابورس ایران براساس زمان‌بندی اعلام شده مطابق با مصوبه مورخ 25مرداد ماه کمیته درج فرابورس ایران نمادهای معاملاتی شرکت‌های پتروشیمی اصفهان، گسترش صنایع پیام، تولید سموم علف‌کش، گروه صنایع و معادن فلات ایرانیان و شرکت لوله و تجهیزات سدید در پایان معاملات دوشنبه به تاریخ 30مرداد ماه متوقف می‌شوند. همچنین براساس طبقه‌بندی جدید در تابلو «ج» بازار پایه این 4نماد به همراه نمادهای معاملاتی شرکت‌های تولی پرس، کف، بازرگانی آینده‌سازان بهشت پارس، بانک شهر، صنایع بسته‌بندی مشهد، پتروشیمی اصفهان و کارتن مشهد به تابلو پایه ج منتقل می‌شوند و از روز شنبه چهارم شهریور ماه آماده انجام معامله در تابلو «ج» این بازار هستند. وی ویژگی تابلو «پایه ج» را بازگشایی نمادهایی که مدت‌های زیادی از توقف آنها می‌گذرد، عنوان کرد و گفت: نماد شرکتها در این بازار با هر میزان کیفیت افشای اطلاعات مالی بازگشایی خواهد شد که این موضوع به هیچ عنوان نافی مسوولیت مدیران و اعضای هیات‌مدیره شرکتها درخصوص تلاش برای احراز معیارهای مد نظر کمیته درج فرابورس نیست.
تابلوهای بازار پایه
هامونی در بخش دیگر در تشریح تابلوهای معاملاتی این بازار و طبقه‌بندی شرکتها گفت: تابلو «الف» بازار پایه مختص تشکل‌های خودانتظام و نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان بورس ازجمله بورس‌ها و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است. در تابلو ب این بازار نیز شرکت‌هایی که در سال منتهی به دوره رسیدگی از ضریب نقدشوندگی بالای 10درصد برخوردار باشند و همزمان در دوره مالی مورد رسیدگی، مفاد «دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان» را به تشخیص کمیته درج رعایت کرده باشند در تابلو «پایه ب» طبقه‌بندی می‌شوند.
به گفته وی شرکت‌هایی که به تابلو «پایه ج» می‌روند حسابرس درخصوص صورت‌های مالی آنها عدم اظهارنظر یا اظهارنظر مشروط کرده یا در ارائه اطلاعات به سازمان بورس تاخیر زیادی داشته‌اند. مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به اینکه شرکت‌های درج شده در بازار پایه پس از کسب معیار ضریب نقدشوندگی با در نظر گرفتن 3 متغیر ارزیابی می‌شوند، مرز بین ماندن در تابلو «ب» بازار پایه یا نزول به تابلو «ج» این بازار را متغیرهای نوع اظهارنظر حسابرس، تعداد دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی و مجموع روزهای تاخیر در ارائه صورت‌های مالی برشمرد که به تشخیص کمیته درج فرابورس رتبه‌بندی شرکتها براساس این معیارها صورت می‌گیرد.
هامونی با یادآوری اینکه اسفند ماه سال گذشته مصوبات مربوط به رتبه‌بندی شرکتها و جایگاه آنها در تابلوهای پایه «ب و ج » در قالب اطلاعیه‌هایی به عموم و مخاطبان بازار سرمایه اعلام شد، افزود: از اسفند ماه سال گذشته تا پایان مرداد ماه جاری به این شرکتها مهلت داده شد تا معیارهای مدنظر کمیته درج فرابورس را احراز کنند و طبق آن در رتبه‌بندی صورت گرفته تعداد 11شرکت که اظهارنظر منتشر شده حسابرس نسبت به آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده آنها در سامانه کدال از نوع «عدم اظهارنظر» بود به تابلو پایه ج منتقل خواهند شد.
3 روز معامله در هفته
در سویی دیگر معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران نیز در این نشست به چگونگی انجام معاملات در تابلو «پایه ج» اشاره کرد و دادوستد سهام و حق تقدم خرید سهام در این تابلو را تنها در 3روز معاملاتی هفته شامل روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه ممکن دانست. به گفته بهنام محسنی معاملات سهام و حق تقدم خرید سهام در این تابلو به صورت عادی و با انجام دو مرحله حراج ناپیوسته صورت می‌گیرد با این تفاوت که نوسان روزانه قیمت سهام دامنه و محدودیتی ندارد ضمن آنکه معاملات بین دو حراج نیز با قیمت ثابت کشف شده در آخرین حراج ناپیوسته خواهد بود.
وی همچنین درخصوص گشایش نماد شرکتها در تابلو پایه «ج» نیز گفت: در روز گشایش نماد باید 0.002 سرمایه پایه شرکت یعنی مجموع سهام، حق تقدم خرید سهام و سهام جایزه به شرطی که کمتر از 100هزار سهم و بیشتر از 10میلیون سهم نشود، معامله انجام گیرد تا کشف قیمت به درستی رقم بخورد.
به گفته وی پس از گشایش نماد از روزهای معاملاتی بعدی محدودیتی در تعداد سهام مورد معامله وجود ندارد و این مصوبه تنها درخصوص روز بازگشایی نماد است.
گفتنی است 11شرکتی که در لیست انتقال به تابلو «ج» بازار پایه قرار گرفته‌اند همچنان تا روز شنبه فرصت خواهند داشت نسبت به ارسال مدارک لازم جهت احراز شرایط درج در تابلو «ب» این بازار اقدام کنند ضمن آنکه نمادهای معاملاتی قابل معامله در تابلو «پایه ب» و «پایه ج» سالانه دو بار توسط کمیته درج در فرابورس ایران مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت و در صورت احراز یا سلب معیارهای هر یک از تابلوها، انتقال بین تابلوها صورت خواهد گرفت.
