آقای وزیر؛ فصل نهم
گروه انرژی
230رأی موافق، 35رأی مخالف و 23رأی ممتنع! کمتر کسی از اعتماد مجلس دهم شورای اسلامی به بیژن زنگنه شگفت‌‌زده شد. عملکرد 4ساله وزیر نفت دولت یازدهم و ترکیب سیاسی مجلس به گونه‌یی بود که انتظاری جز چنین رأیی به زنگنه نمی‌رفت تا این مقام 65 ساله دولتی برای نهمین بار در اتمسفر سیاسی ایران از نمایندگان مجلس رای اعتماد بگیرد. رکوردی که شاید هیچ مقام سیاسی ایرانی در آینده نتواند به آن نزدیک شود.
زنگنه که 26سال از عمر خود را در 3 وزارتخانه جهاد سازندگی، نیرو و نفت سپری کرده، آماده است تا برای بار دیگر وزیر شود. زنگنه برای نخستین بار در اسفند سال 1362 و در دولت میرحسین موسوی به عنوان وزیر جهاد سازندگی از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفت و این سمت را در دولت دوم موسوی و تا سال 1367 بر عهده داشت. در همین دولت، زنگنه از وزارت جهاد سازندگی کوچ کرد و در شهریور ماه سال 1367 به عنوان وزیر نیرو انتخاب شد.
در هر دو دولت هاشمی‌رفسنجانی نیز مجددا سکان وزیر نیرو به این مرد کرمانشاهی سپرده شد تا اینکه در دوره اصلاحات پای زنگنه به وزارت نفت باز شد و در هر دو کابینه خاتمی، امور نفت کشور در اختیار وی بود. با روی کار آمدن اصولگرایان در سال 84 دوران وزارت‌نشینی زنگنه با توقفی 8 ساله مواجه شد تا اینکه در سال 1392 و با انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور باز هم نام بیژن زنگنه برای حضور در کابینه مطرح شد.
جلسه رأی اعتماد امسال بیژن زنگنه هیچ شباهتی با سال 92 نداشت. در جلسه رأی اعتماد سال 92 وی آماج شدیدترین حملات مخالفان اصولگرا بود و نهایتا وزیر نفت با رأیی ناپلئونی کار خود را در وزارت نفت از سر گرفت. اما زنگنه روز شنبه هفته جاری کار بسیار راحت‌تری را در پیش داشت و حتی در صحبت‌های خود نیز به این موضوع اشاره کرد که اعتدال حاکم بر فضای مجلس دهم بی‌سابقه است. هر چند عده‌یی نیز اعتدالی که زنگنه از آن دم می‌زند را بیشتر به انفعال تشبیه می‌کنند.
معارفه و انتخاب مجدد زنگنه در سطح بین‌المللی نیز بازتاب قابل توجهی به همراه داشت. خبرگزاری بلومبرگ همزمان با معرفی مجدد زنگنه به عنوان وزیر پیشنهادی نفت در گزارشی به معرفی کهنه‌کارترین مقام دولتی ایران پرداخت. بلومبرگ برای معرفی زنگنه به خوانندگان خود، وی را شخصی معرفی می‌کند که برای بازگرداندن تولید نفت‌خام ایران جنگید و قرارداد با اهمیت توسعه فاز 11پارس جنوبی را با توتال امضا کرد. مصون نگه داشتن ایران از پیوستن به کاهش جهانی تولید در توافق اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت نیز دستاورد مهم دیگری است که بلومبرگ از آن یاد می‌کند. این خبرگزاری در تشریح سابقه وزیر نفت ایران می‌نویسد:«زنگنه در خلال دو دوره نخست فعالیتش در وزارت نفت در سال‌های 1997تا 2005 کمپانی‌های همچون توتال و رویال‌داچ‌شل را مجاب کرد تا صنعت نفت ایران را که سال‌ها در آن سرمایه‌گذاری جدیدی صورت نگرفته بود مجددا احیا کنند».
در ادامه این گزارش می‌خوانیم:«در سال 2005 محمود احمدی‌نژاد عذر زنگنه و تیم وی را از وزارت نفت خواست و به آنها اتهام تشکیل مافیا در این وزارتخانه را وارد کرد. زنگنه هر گونه اتهام و اقدام خلافی را رد کرد و به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد. او در سال 2013 به پست خود بازگشت و پس از برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در ژانویه 2016 صادرات و تولید نفت ایران را به میزان یک میلیون بشکه در روز افزایش داد».
رابین میلز، مدیرعامل شرکت مشاوره قمر انرژی دوبی در رابطه با زنگنه می‌گوید:«رویکرد صریح و بسیار جدی زنگنه در اواخر دهه 90 در باز شدن درهای صنعت نفت ایران به سوی سرمایه‌گذاری خارجی بسیار کلیدی بود. 20سال بعد نیز در قرارداد بسیار مهم توتال، وی نقش سرعت‌دهنده را ایفا کرد. قرارداد توتال اتفاق بسیار مهمی است که می‌تواند درها را برای ورود شرکت‌های بین‌المللی بیشتری به این کشور بگشاید.»
به گزارش«تعادل» چنین نگاهی به زنگنه در سطح بین‌المللی، معنای سخن روز گذشته روحانی در آخرین دفاعش از کابینه که در آن زنگنه را «برند» توصیف کرد، مشخص‌تر می‌کند. پیش از پرداختن به صحبت‌های رییس‌جمهور ابتدا فلاش‌بکی به صحبت‌های زنگنه در هفته گذشته بزنیم. جایی که او در حاشیه نشست با فراکسیون امید و در گفت‌وگو با خانه ملت اذعان کرد:«سن بنده دیگر متناسب با انجام این کار نیست و اظهار داشتم که یک جوان را برای تصدی پست وزارت نفت انتخاب کنند. بنده اظهار داشتم در جاهای دیگر به دولت کمک کنم اما تقریبا تنها ماندم و کسی همراهی‌ام نکرد.» دیروز روحانی در سخنان خود پیش از رأی‌گیری و در آخرین توصیه‌هایش به مجلس، هنگامی که نوبت به نام زنگنه رسید، گفت که پیه سن و سال زنگنه را به تن مالیده تا دولتش در جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت توفیق بیشتری داشته باشد. وی بیان کرد:«من چرا اصرار داشتم که مهندس زنگنه وزیر نفت شود؟ خودشان اصرار داشتند یک جوان به عنوان وزیر نفت انتخاب شود و ایشان به عنوان مشاور در کنار وی فعالیت کند. این پیشنهاد در ابتدا وسوسه‌برانگیز بود اما کمی که فکر کردم، گفتم من ۱۰۰میلیارد دلار سرمایه خارجی در صنعت نفت می‌خواهم آیا این جوان می‌تواند این میزان سرمایه را جذب کند؟ من وزیری می‌خواهم که اسمش برای جذب سرمایه خارجی برند باشد، آقای زنگنه اسمشان برند است.»
هر چند یافتن نام آن جوانی که زنگنه دستش را گرفته و نزد رییس‌جمهور روحانی برده است، معمای هیجان‌انگیزی به نظر می‌رسد و شاید با معرفی معاونان وزیر نفت، سرنخ‌های بیشتری برای یافتن پاسخ آن پیدا شود اما مساله مهم‌تر این است که بر زنگنه واجب است در این دوره که احتمالا دوره آخر فعالیتش در قامت وزیر باشد، مدیران و معاونان جوان، کاربلد و حرفه‌یی را تربیت کند تا بتوانند جایگزین وی باشند. درحال حاضر دولت در پست تخصصی زنگنه با کمبود شدید مدیر مواجه شده و نیاز است تا در این 4سال این ضعف برطرف شود.
اگر زنگنه در این دوره نتواند برند دیگری برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در وزارت نفت بسازد حتی اگر قراردادهای رنگارنگ منعقد کند و ظرفیت تولید نفت، گاز و پتروشیمی را نیز بالا ببرد، می‌توان گفت که ماموریت خود را به طور کامل به پایان نرسانده است.
دبیر کل اوپک انتخاب مجدد زنگنه را تبریک گفت
دبیرکل اوپک در نامه‌یی، انتخاب دوباره بیژن زنگنه به عنوان وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران را تبریک و تهنیت گفت. در این پیام که توسط محمد سانوسی بارکیندو صادر شده، آمده است:« با کمال مسرت از انتصاب شایسته مجدد حضرتعالی به عنوان وزیر نفت از سوی عالیجناب حسن روحانی رییس‌جمهور مطلع شدم. جناب وزیر، احتراما بدین وسیله از طرف تمامی کارکنان سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت(اوپک) برای جنابعالی در این جایگاه طی سال‌های پیش رو آرزوی موفقیت می‌نمایم. بدون شک روابط سازنده بین جمهوری اسلامی ایران و اوپک در دوران مسوولیت شما با شکوفایی مستمر همراه خواهد بود. همچنین مایلم با استفاده از این فرصت از حمایت‌های شخصی جنابعالی از زمان انتصاب بنده به عنوان دبیرکل تشکر نمایم.» پایان این پیام بسیار جالب است. بارکیندو نوشته است که درحال حاضر جنابعالی با سابقه‌ترین و با تجربه‌ترین وزیر در اوپک هستید. انتصاب مجدد شما رأی به تداوم، ثبات و همکاری سازنده بیشتر میان اوپک و غیراوپک است. خوشوقتم که اوپک کماکان از ذخیره دانش گسترده و چشمه غنی حکمت جنابعالی در چند سال آینده بهره‌مند خواهد شد».
