3 نکته درباره ارز و یک نگرانی

پایگاه خبری اتاق تهران

رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با اشاره به اینکه برای سرمایه‌داران خرد راحت‌تر این است که طلا و ارز بخرند، گفت: اگر این فرضیه ثابت شود باید نگران جهش‌های ناگهانی نرخ ارز بود. سیدرضی حاجی‌آقامیری در ادامه به بیان سه نکته درباره ارز ویک نگرانی در این زمینه پرداخت. نکته اول از نگاه این فعال اقتصادی این است که نرخ ارز معلول نرخ تورم است نه عامل ایجاد تورم. البته افزایش تورم می‌تواند ارز را گران کند به این دلیل که ارز هم در مقیاسی مثل چیزهای دیگر که از نرخ تورم اثر می‌پذیرد، می‌تواند بازخورد مشابهی نشان دهد. یعنی نرخ تورم قیمت ارز را بالا ببرد و افزایش نرخ ارز تورم را ایجاد می‌کند. از زاویه‌یی این وضعیت مشابه مثل معروفی که درباره مرغ و تخم‌مرغ وجود دارد اما درنهایت آنچه به افزایش نرخ ارز دامن می‌زند همان افزایش نرخ تورم است.

دومین نکته مورد اشاره حاجی‌آقامیری، این است که تکرار تجربیات گذشته در بازار ارز بعید به نظر نمی‌رسد. به گفته او، نرخ ارز در یک ماه اخیر روند افزایش را طی کرده است و پاسخ به این سوال را می‌توان در همان تجربیات گذشته یافت. به‌طور معمول دولت‌ها، نه صرفا دولت‌های یازدهم و دوازدهم بلکه تمام دولت‌های پس از انقلاب هر زمان که نیاز به نقدینگی داشتند با تزریق دلارهای نفتی بازار را کنترل می‌کردند.  اینکه ارز در بازار ایران گران شود از زاویه‌یی به این عامل بازمی‌گردد که دولت تلاش نکرده با تزریق دلارهای نفتی نرخ ارز را کنترل کند و پایین نگه دارد. حاجی آقامیری ادامه می‌دهد: این مساله بر کسی پوشیده نیست و دولتمردان هم به آن اقرار کردند. افزایش نرخ ارز در چند ده روز اخیر از این جنس هست یا خیر ؟ آیا نرخ ارز می‌تواند این ماهیت را حفظ کند؟ گذشت زمان پاسخ‌های ما به این سوالات را راستی‌آزمایی می‌کند.  اما سومین نکته‌یی که رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران به آن اشاره دارد اینکه مطابق آمارها در ماه‌های گذشته از سال 96، صادرات غیرنفتی کشور به میزان 10 تا 12 درصد کاهش‌یافته است. این موضوع مهمی است که دولت به دنبال جبران آن برآمده است. او ادامه می‌دهد: یکی از موانع رشد صادرات غیرنفتی نرخ غیرواقعی ارز است و احتمال دارد که دولت در این عدم کنترل بازار و عدم تزریق دلارهای نفتی، با فراهم کردن زمینه افزایش نرخ ارز، واقعی کردن آن را دنبال کند تا این اقدام کمکی برای افزایش صادرات غیرنفتی در کشور باشد. این مهم در حالی دنبال می‌شود که واقعی کردن نرخ ارز یکی از راه‌های کمک به صادرات غیرنفتی است نه‌تنها راه.

نگرانی حاجی‌آقامیری در مورد تعیین نرخ سود 15 درصدی سپرده‌های بانکی است که دولت در هفته جاری مشخص کرد که بر این اساس تا پایان هفته سود سپرده‌های بانکی با نرخ قبلی محاسبه می‌شود و از شنبه هفته آینده نرخ جدید به سپرده‌های بانکی اختصاص داده می‌شود. به گفته او، این کاهش ناگهانی نرخ سود بانکی کار خردمندانه‌یی نیست و باید این مهم را به‌تدریج دنبال کنیم اما کاهش ناگهانی نرخ سود سپرده‌های بانکی به‌طور حتم بر بازار طلا و ارز اثرگذار است. احتمال بروز بحران‌های جدی در این دو بازار وجود دارد. کاهش نرخ سود سرمایه‌های خرد مردم را از بانک‌ها خارج می‌کند ازآنجایی‌که هیچ بازاری تضمین‌های بازار ارز و طلا را ندارد، احتمال سرمایه‌گذاری در این بازارها افزایش پیدا می‌کند و البته نبود سازوکار مناسب برای انتقال سرمایه به بخش تولید و عرصه‌های صحیح اقتصادی هم مزید بر علت است. این فعال اقتصادی تصریح کرد که برای سرمایه‌داران خرد راحت‌تر این است که طلا و ارز بخرند و اگر این فرضیه ثابت شود باید نگران جهش‌های ناگهانی نرخ ارز بود. جهش‌هایی که بحران‌هایی را برای اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد.