درگذشت ردیف‌دان موسیقی سنتی ایران
در هفتم شهریورماه سال ۱۳۴۴، تاریخ هنر، موسیقیدانی را از دست داد که زحمت‌های بسیاری برای حفظ و نگهداری ردیف موسیقی ایرانی انجام داده بود؛ این موسیقیدان کسی نبود جز موسی معروفی. موسی معروفی، موسیقیدان و نوازنده تار و مدرس و گردآورنده ردیف موسیقی سنتی ایرانی در سال ۱۲۶۸ در تهران به دنیا آمد. بسیاری نام جواد معروفی آهنگساز و نوازنده پیانو و آفریننده «خواب‌های طلایی» را می‌شناسیم. موسی معروفی پدر این هنرمند بزرگ ایرانی است. موسی معروفی در خانواده‌یی به دنیا آمد که به موسیقی علاقه‌مند بودند. او فرزند محمد اسماعیل‌خان امین‌الملک و برادرزاده میرزاعلی‌اصغرخان اتابک، صدراعظم ناصرالدین‌شاه و مطفرالدین‌شاه بود. او ابتدا نوازندگی را با پیانویی که در منزل داشتند، آغار کرد و پس از آن نزد میرزا حسین‌قلی به نوازندگی تار مشغول شد و پس از درگذشت میرزا حسین‌قلی به کلاس درس درویش‌خان پا گذاشت. پیش از این او نوازندگی سه‌تار را نزد یوسف صورت‌گر، عکاس دربار ناصری آموخت. زمانی که موسی معروفی به شاگردی درویش‌خان رسید، جوانی 30ساله بود. او چند دوره ردیف موسیقی را نزد درویش‌خان کار کرد و در نوازندگی تار به مهارتی چشمگیر رسید. مهارت موسی معروفی در نوازندگی موجب شد تا درویش‌خان نشان تبرزین زرین را به او ببخشد. کلنل علی‌نقی وزیری در سال ۱۳۰۲ مدرسه عالی موسیقی را تاسیس کرد و در این هنگام موسی معروفی وارد این هنرستان موسیقی شد. کلنل وزیری، ارکستری در این مدرسه از نوازندگانی چون حسین گل‌گلاب، محمدحسین ادیب، حسن‌علی صبا، محمدصادق اربابی و اسماعیل مهرتاش به راه انداخت که موسی معروفی نیز عضوی از این ارکستر شد و در آن تار می‌نواخت. در سال ۱۳۰۷ مدرسه موسیقی نظام با برنامه‌های جامع‌تری و با نام «مدرسه موسیقی دولتی» مشغول به کار کرد و در آن معروفی به آموزش تار مشغول شد. چند سال پیش از مرگ، موسی‌خان معروفی ردیف دستگاه‌های موسیقی سنتی را به صورت کتابی درآورد که این کتاب در سال ۱۳۴۰ توسط وزارت فرهنگ و هنر و تحت نام «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» منتشر شد. او پیش از این هم با همکاری لطف‌الله مفخم پایان و محمدبهارلو و با انگیزه بالای شخصی به گردآوری و ثبت و ضبط آثار گذشتگان و از جمله ردیف پرداخته بود.
معروفی توانست محفوظات خود و نیز آنچه از دیگران اخذ کرده بود را در کتابی گردآوری و نت‌نویسی و در نهایت با تار سلیمان روح‌افزا آنها را منتشر کند. اینکه چرا اجرای ردیف را خود معروفی با تار خود انجام نداد از جمله پرسش‌های اهل موسیقی است.
او در کنار دیگرانی چون صبا، محجوبی، قمر، شهنازی و نی‌داوود و …. آثاری درخشان را نواخت. اگر چه از اجراهای این دوران به دلیل عدم امکان ضبط تقریبا کمتر اثری باقی‌مانده اما آوازهایی که از دوران اوج صدای ادیب خوانساری با تار معروفی به جای مانده احتمالا به همین دوره مربوط است. از جمله این آثار می‌توان به آواز در بیات ترک با شعر مجمر (شاعر دوره فتحعلی‌شاه قاجار) با مطلع «تو اگر صاحب نوشی و اگر ضارب نیش» یا آوازی در نغمه اصفهان با شعری از سعدی اشاره کرد. «موسم گل» معروف‌ترین قطعه‌یی است که از موسی معروفی به یادگار مانده است. موسی معروفی این تصنیف را در مایه دشتی و بر اساس ملودی مازندرانی روی شعری از وحید دستگردی ساخته است که قمرالملوک وزیری در سال ۱۳۱۹ برای نخستین بار آن را اجرا کرده است. موسی معروفی علاوه بر نوازندگی، دستی در آهنگسازی هم داشت. در سال ۱۳۳۰ روح‌الله خالقی آهنگ زیبای «مرغ حق» را با شعر رهی‌معیری و آواز بنان در ارکستر گل‌ها اجرا کرد. موسی معروفی هفتم شهریورماه ۱۳۴۴ درگذشت.
