تشکل به صورت دستوری پا نمی‌گیرد
همانطور که «تعادل» پیش از این خبر داده بود، اتاق جوانان در حال شکل‌گیری است. مصوبه هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران باعث شد که مجوز تشکیل اتاق جوانان در اتاق‌های استانی داده شود و یک اساسنامه در این خصوص در هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران به تصویب رسید. در حال حاضر مراحل پیش ثبت نام این موضوع در حال انجام است و فعالان اقتصادی زیر 37 سال برای این اتاق که قرار است در اتاق بازرگانی تهران تشکیل شود ثبت نام می‌کنند.
اطلاع‌رسانی حداقلی
«تعادل» در گزارشی نسبت به عدم اطلاع‌رسانی صحیح در خصوص اتاق جوانان تذکر داده بود. پس از آنکه نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران در یک یادداشت شخصی به صورت غیرمستقیم به ایجاد این اتاق اشاره کرده بود تقریبا هیچ اطلاعاتی در این خصوص منتشر نشد. بالاخره چندی پیش غلامرضا ملکی، مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران در مصاحبه‌یی به این موضوع اشاره کرد. ملکی اعلام کرد که اتاق تهران در راستای برنامه‌های حمایتی خود از کارآفرینی و تشویق جوانان به ورود خلاقانه به عرصه کسب‌وکار، اتاق جوانان استان تهران را راه‌اندازی می‌کند.
ملکی با اشاره به توصیه اتاق بازرگانی ایران در راستای راه‌اندازی اتاق کارآفرینی برای جوانان گفت: اتاق ایران برای آنچه فراهم آوردن زمینه همکاری، هم‌اندیشی و انجام کارهای سازمان یافته در میان کارآفرینان جوان استان‌ها در پیوند با ایجاد فضای مساعد کارآفرینی برای جوانان، شبکه‌سازی کسب وکارها و انجام مسوولیت‌های اجتماعی خوانده شده، به تمامی اتاق‌های بازرگانی، تشکیل اتاق جوانان را پیشنهاد کرده است.
او افزود: بر این اساس، اساسنامه‌یی از سوی اتاق ایران به اتاق‌های بازرگانی از جمله اتاق تهران ارسال شده که اهداف و شرایط عضویت در اتاق جوانان استان‌ها را تعیین کرده است. اتاق جوانان به استناد بند (ک) ماده (5) قانون تشکیل اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی و ماده (5) قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار تشکیل می‌شود. ملکی در مورد شرایط عضویت در اتاق جوانان استان تهران نیز گفت: کلیه فعالان اقتصادی با داشتن سن حداکثر 39 سال تمام می‌توانند عضو این اتاق شوند. همچنین داشتن تابعیت ایران، دارا بودن کارت عضویت یا کارت بازرگانی از اتاق تهران، دارا بودن روزنامه رسمی از اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات تجاری مبنی بر ثبت شرکت تجاری در استان تهران و گواهی دانش‌بنیان بودن از معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از دیگر شرایط عضویت در این اتاق است. مدیر امور تشکل‌های اتاق تهران ادامه داد: استارتاپ‌ها می‌توانند با رعایت این موارد و با اخذ تاییدیه از اتاق بازرگانی تهران به عضویت اتاق جوانان استان تهران درآیند. غلامرضا ملکی افزود: چنانچه اعضا شرایط سنی مندرج در این اساسنامه را از دست بدهند، عضویت آنها در اتاق جوانان لغو می‌شود. در عین حال، پذیرش مجدد اعضایی که به هر نحو، عضویت آنها لغو شده است، مشمول شرایط ورود اعضای جدید خواهد بود. هرچند این اطلاعات به خوبی شرایط اتاق جوانان را توضیح نمی‌دهد برای مثال مشخص نیست این شرایط برای اعضا است یا هیات رییسه یا اینکه اصولا چند نفر از جوانان زیر 39 سال می‌توانند دارای شرکتی با گواهی دانش بنیان باشند.
اتاق یا تشکل
گذشته از مساله اطلاع‌رسانی، ایرادات اصولی به نحوه ایجاد این اتاق وارد است. اصل این کار که اتاقی برای جوانان تشکیل شود مساله بسیار درستی است و در کشورهای دیگر نیز این مساله سابقه‌یی طولانی دارد. با وجود این بندهایی که برای تشکیل اتاق جوانان به آن استناد شده است در حقیقت برای ایجاد تشکل‌های زیر مجموعه اتاق است نه مجموعه‌یی مستقل که نام اتاق را داشته باشد. در ادبیات تشکلی اتاق‌ها دارای ماهیتی مشخص هستند و این نام نیز در موارد خاص به کار می‌رود. در ایران در خصوص زیرمجموعه‌های اتاق بازرگانی تنها در دو زمینه اتاق‌های استانی و اتاق‌های مشترک اجازه استفاده از نام اتاق داده شده است. اگر این نهاد جدید یک اتاق است بهترین روش این است که از نظر ماهیتی به آن استقلالی روشن داده شود. اما اگر این نهاد صرفا یک تشکل است این سوال شکل می‌گیرد که اصولا چرا باید از نام اتاق برای آن استفاده شود در حالی که تاکنون به هیچ تشکلی چنین اجازه‌یی داده نشده است. در حقیقت نمی‌توان انتظار داشت که نام به یک شکل باشد و عملکرد به شکل دیگری تعریف شود.
تشکل از بالا به پایین؟
ایراد اساسی دوم در نحوه شکل‌گیری این تشکل این است که اصولا این تشکل در حال شکل‌گیری از بالا است. به صورت کلی تشکل‌ها باید از پایین و توسط اعضا شکل گیرند و نهادهای بالادستی صرفا نقش نظارتی و هدایت‌کننده داشته باشند. شکل‌گیری این تشکل از مصوبه هیات رییسه اتاق ایران شروع شده است. اما از آن مهم‌تر این است که اصولا اساسنامه این تشکل چرا باید در هیات رییسه اتاق ایران شکل گیرد. روال معمول به این شکل است که گروهی از افراد که داوطلب شکل دادن تشکلی هستند در کنار هم یک هیات موسس شکل می‌دهند و کارهای اولیه از جمله اساسنامه پیشنهادی را تنظیم می‌کنند. سپس این اساسنامه در مجمع موسسین مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و به تصویب می‌رسد.
در حقیقت این تشکل در حال شکل‌گیری با یک اساسنامه دستوری است که از نهادی بالاتر از تشکل به آن دیکته شده است. در چنین شرایطی تجربه نشان داده است که احتمال شکل‌گیری یک تشکل قوی بسیار اندک است. در کنار این موضوع همانطور که گفته شد هنوز این اساسنامه هم در اختیار افراد متقاضی قرار نگرفته است. شاید بهترین روش این بود که اتاق بازرگانی تهران حداقل اساسنامه دستوری را روی وبسایت خود قرار می‌داد.
نگاهی به تاریخچه اتاق‌های جوانان
نگاهی به تاریخ اتاق‌های جوانان در جهان نشان می‌دهد که در سال 1915 نخستین تشکل خاص جوانان به نام «انجمن پیشرفت مدنی مردان جوان» با گرد هم آمدن 32نفر از جوانان در ایالت میسوری امریکا به وجود آمد. این حرکت به سرعت در امریکا منتشر شد و 5 سال بعد یعنی در سال 1920 نخستین اتاق ملی جوانان در کشور امریکا تاسیس شد. سپس با شکل گرفتن اتاق‌های بازرگانی جوانان در کشورهای دیگر و ایجاد ارتباط بین این اتاق‌ها این حرکت شکل گسترده‌تری به خود گرفت تا اینکه در سال 1944 «اتاق بین‌المللی جوانان» با گردهمایی 30 اتاق جوانان در شهر مکزیکوسیتی بنا نهاده شد. از آن پس روند تاسیس اتاق جوانان در اقصا نقاط دنیا به صورت جدی‌تر مطرح شد و اکنون در بیش از 120کشور دنیا اتاق بازرگانی جوانان به وجود آمده است. (اتاق بازرگانی جوانان قبل از انقلاب در ایران نیز وجود داشت ولی پس از انقلاب این اتاق به بوته فراموشی سپرده شده و با وجود درخواست و پیگیری عده‌یی از اعضای جوان اتاق‌های بازرگانی برای تاسیس مجدد این اتاق، کمیسیون تشکل‌ها و رییس اتاق ایران همواره این درخواست را نادیده گرفته‌اند.) محدوده سنی اعضای اتاق‌های بازرگانی جوانان در اکثر کشورها بین 40-21سال (و در برخی از آنها 40-18 سال) است. اتاق بازرگانی جوانان مانند بستری برای تقویت حس همکاری و مشارکت فعالان اقتصادی جوان و ارتقای مهارت‌ها، دانش و تجربیات آنها محسوب می‌شود و با ایجاد آگاهی در آنها درخصوص موضوعات مهمی چون مسوولیت اجتماعی، اخلاق و فرهنگ کسب و کار، اقتصاد و محیط زیست، اقتصاد و توسعه و... دوراندیشی و بصیرت مدیران آینده را برای هدایت، رشد و توسعه پایدار کشور خود آماده می‌کند.
اتاق بازرگانی جوانان یکی از فعال‌ترین تشکل‌های حمایتی و خیریه در بسیاری کشورها نیز به شمار می‌رود (متاسفانه در ایران با وجود اینکه اتاق‌های بازرگانی محل تجمع بازرگانان و صنعتگران هستند اما کمتر از توان مادی این قشر برای خدمت به همنوعان و مشارکت‌های اجتماعی استفاده می‌شود.) . اتاق‌های بازرگانی جوانان در سراسر دنیا از طریق عضویت در «اتاق بین‌المللی جوانان» ارتباط مستمری با یکدیگر دارند و همه ساله با جمع شدن در یک نقطه از دنیا به تبادل تجارب و نظرات خود می‌پردازند و درخصوص مسائل مهم جهانی بحث و بررسی می‌کنند. در این گردهمایی‌ها که موسوم به «کنگره بین‌المللی جوانان» است همه ساله رییس اتاق بین‌المللی جوانان نیز با رای اعضا به مدت یک سال انتخاب می‌شود.
جالب توجه است که هر کس صرفا یک بار می‌تواند به این سمت انتخاب شود و این خود نشانگر اهمیت مشارکت و وجود روحیه مردم‌سالاری در این نهاد و اعضای آن است. اتاق‌های بازرگانی جوانان و اتاق بین‌المللی جوانان عرصه رشد و تعالی بسیاری از مدیران موفق دنیا در عرصه تجارت، فرهنگ و سیاست بوده است، مدیرانی که رهبران شرکت‌های چند ملیتی و بزرگ دنیا و حتی روسای جمهور مطرح برخی کشورها شده‌اند.
