گفتمان‌سازی؛ پیش‌درآمد بحران‌زدایی صندوق‌ها
بحران صندوق‌های بازنشستگی گرچه مدتی است بسیار مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد اما جدیت در واکاوی مسائل صندوق‌های بازنشستگی به راهکاری موثر در مدیریت آن منجر نشده است. به نحوی که همچنان پرداخت حقوق بازنشستگان باری سنگین روی دوش دولت است. استمرار این وضعیت درحالی است که دولت با افزایش چشمگیر هزینه‌های جاری خود مواجه شده و با ادامه یافتن این شرایط دولت ناچار خواهد بود برای پرداخت هزینه‌های خود بیش از پیش به بانک مرکزی متوسل شود.
در همین زمینه روز گذشته نشستی در مرکز پژوهش‌های مجلس در رابطه با بررسی مشکلات و مسائل صندوق‌های بازنشستگی برگزار شد که رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، نایب رییس هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی، معاون توسعه آموزشی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزیر اسبق رفاه و تامین اجتماعی به بررسی ابعاد این بحران پرداختند.
در این نشست، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه رسیدگی به مشکلات صندوق‌های بازنشستگی از امور ضروری و اصلی کشور است، گفت: موضوع صندوق‌های بازنشستگی و مشکلات مرتبط با آنها یکی از اولویت‌هایی است که در دستور کار مرکز پژوهش‌های مجلس قرار دارد و انتظار می‌رود با برگزاری نشست‌های کارشناسی، گزارش کامل و جامعی در این خصوص تهیه و تدوین شود. کاظم جلالی افزود: رسیدگی به مشکلات صندوق‌های بازنشستگی با توجه به حجم جمعیت تحت پوشش آن از امور ضروری و اصلی کشور است که باید برای رفع آنها به جمع‌بندی جامعی رسید. باید پیش از اقدام ضربتی در این خصوص، گفتمان‌سازی دقیقی در این زمینه در کشور به وجود بیاید تا فهم مشترکی از آن بین مسوولان کشور شکل گیرد.
وی با تاکید بر اینکه برای رفع مشکلات صندوق‌های بازنشستگی به جای مقصریابی باید به دنبال راهکار باشیم، توضیح داد: تهیه گزارشی غنی و متقن در این خصوص می‌تواند به رفع مشکلات کمک کند. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به حدود ۱۱۰سال قانونگذاری در ایران تصریح کرد: بیش از یک قرن قانونگذاری انبوهی از قوانین را در بیش از ۱۲هزار موضوع قانونی به وجود آورده که برخی از آنها همچون قوانین پولی و بانکی یا قانون تامین اجتماعی مندرس و قدیمی هستند و نیاز به بازنگری دارند؛ همچنین قوانین زاید و بازدارنده‌یی در برخی حوزه‌ها وجود دارد که باید احصا و رفع شوند. رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در کشور به جای موضوعات فرعی باید به مشکلات و مسائل اصلی بیندیشیم و برای آنها راه‌حل پیدا کنیم، تاکید کرد: در شرایط فعلی که کشور در آن قرار گرفته قوانینی همچون قانون پولی و بانکی، قانون تجارت، قانون سرمایه‌گذاری خارجی، قانون کار و قانون تامین اجتماعی از مواردی هستند که باید با اولویت بازنگری شده و مورد اصلاح قرار گیرند.
ایروان مسعودی‌اصل در ابتدای این نشست با بیان اینکه موضوع چالش صندوق‌های بازنشستگی از اولویت‌های دولت و مجلس است، گفت: از مجلس قبل هم موضوع صندوق‌های بازنشستگی از اولویت‌های مهم مورد بررسی بود.
وی افزود: در بخش چالش‌ها و راهکارها می‌توان از نظرات کارشناسان و متخصصان برای رفع مشکلات صندوق‌های بازنشستگی استفاده کرد.
علی حیدری نیز با بیان اینکه حوزه تامین اجتماعی در قلمرو بخش عمومی تعریف شده است، گفت: در ایران یکی از مشکلاتی که در حوزه بیمه‌های اجتماعی وجود دارد این است که بیمه‌های تجاری، بیمه عمر و سرمایه‌گذاری را در قالب بیمه‌های بازنشستگی ارائه می‌دهند. وی با بیان اینکه عرصه بیمه تامین اجتماعی دارای 3 بخش بیمه‌های اجتماعی-درمانی، حمایتی-توانبخشی و امور امدادی است، تصریح کرد: حدود ۴۲سازمان، موسسه یا صندوق در این حوزه فعالیت می‌کنند که ۲۲مورد از آنها در بخش بیمه‌های اجتماعی فعال هستند. نایب رییس هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه ۷۶درصد بیمه‌شدگان کل کشور در سازمان تامین اجتماعی تحت پوشش هستند، خاطرنشان کرد: ۱۱درصد بیمه‌شدگان نیز تحت پوشش صندوق بازنشستگی، ۶ درصد در نیروهای مسلح و ۳درصد تحت پوشش بیمه روستاییان و بقیه تحت پوشش سایر بیمه‌ها هستند.
چالش صندوق‌ها در نظام برنامه‌ریزی
محمدرضا واعظ‌مهدوی در این نشست با بیان اینکه در مطالعات برنامه ششم چالش‌های اساسی کشور در نظام برنامه‌ریزی ارزیابی شد، تصریح کرد: در این مطالعه یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نظام تعادل منابع و مصارف و آینده صندوق‌های بازنشستگی عنوان شده است.
وی افزود: با نگاه مجلس موضوع صندوق‌های بازنشستگی یکی از مهم‌ترین موارد اشاره شده در برنامه ششم توسعه است که امیدواریم بر این اساس اقداماتی در این خصوص صورت گیرد.
معاون توسعه آموزشی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با اشاره به شرایط اشتغال کشور خاطرنشان کرد: امروز لازم است هر تصمیمی که در کشور گرفته می‌شود، اثرات آن بر حوزه اشتغال مورد ارزیابی قرار گیرد.
وی ادامه داد: اگر وضعیت اشتغال در کشور حل شود به تبع آن موضوع درآمد، ایجاد عدالت و توزیع عادلانه امکانات حل و متعاقب آنها رفاه اجتماعی حل خواهد شد. واعظ‌مهدوی تاکید کرد: وقتی شغل ایجاد شود، بیمه را به دنبال خواهد داشت و وقتی بیمه باشد امنیت و رفاه را به همراه خواهد داشت. محمدحسین شریف‌زادگان نیز در این نشست با بیان اینکه باید کارکرد صندوق‌ها در کشور مورد ارزیابی قرار بگیرد، گفت: یکی از کارکردهای صندوق‌های بازنشستگی ایجاد امنیت اجتماعی است. به نوعی که صندوق‌های بازنشستگی در تعادل اجتماعی نقش سازنده‌یی دارند. وی افزود: اگر در صندوق‌های بازنشستگی خللی وارد شود هیچ دولتی قادر به رفع آن نخواهد بود. شریف‌زادگان با بیان اینکه دولت‌ها نباید در مدیریت صندوق تامین اجتماعی دخالت کنند، تاکید کرد: مدیریتی که بر صندوق‌های بازنشستگی اعمال می‌شود باید مدیریتی تخصصی و فنی باشد.
