«ترامپ» علیه تجارت جهانی
تعادل|
رییس‌جمهور امریکا در حالی شرکای تجاری کره‌شمالی را به قطع رابطه اقتصادی تهدید کرده است که چین به‌عنوان شریک اصلی تجاری امریکا، با کره‌شمالی مراوده کالا و خدمات دارد. دونالد ترامپ با انتشار یک مطلب کوتاه در صفحه توییتر خود اعلام کرد که کشورش گزینه قطع کامل روابط تجاری با شرکای تجاری کره‌شمالی را در کنار سایر گزینه‌های تنبیهی، در دست بررسی دارد. اگرچه در معاملات دو روز گذشته بازارهای جهانی از جمله بازارهای نفت و فلزات، واکنش قابل‌توجهی نسبت به توییت تهدیدآمیز ترامپ مشاهده نشد، اما باتوجه به اینکه کشور چین مهم‌ترین شریک تجاری کره‌شمالی است، حتی اگر تهدید اخیر ترامپ به‌صورتی ناقص و در مقیاسی کوچک عملی شود، بروز اتفاقات بزرگ در بازارهای جهانی به هیچ‌وجه دور از انتظار نخواهد بود. وزارت امور خارجه چین اما برخلاف بازارهای جهانی، سریعا به تهدید تازه رییس‌جمهور امریکا واکنش نشان داد، به‌طوری که گِنگ شوانگ سخنگوی این وزارتخانه، در نخستین ساعات اداری روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران، ضمن ناعادلانه خواندن تهدید ترامپ گفت: «ما از یک طرف به‌سختی برای حل صلح‌آمیز بحران شبه جزیره کره تلاش می‌کنیم، اما از طرف دیگر ما را تهدید به تحریم می‌کنند و منافع‌مان را به خطر می‌اندازند. قطعا این‌گونه رفتارها از نظر ما غیرقابل‌قبول است.» جامعه جهانی در سال‌های اخیر به هر حربه‌یی جز جنگ برای متوقف کردن برنامه هسته‌یی کره‌شمالی متوسل شده است، اما به نظر می‌رسد تاکنون نه تحریم، نه انزوای سیاسی و نه حتی تهدید به نابودی، کوچک‌ترین تاثیری بر بلندپروازی‌های هسته‌یی پیونگ‌یانگ نداشته است. حال از آنجا که دونالد ترامپ می‌داند، تحت‌فشار قرار دادن کره‌شمالی به تنهایی کارساز نیست، دیگر کشورها را نیز تهدید کرده است که در صورت حفظ روابط تجاری‌شان با کره‌شمالی، آنها را نیز از دم تیغ تحریم خواهد گذراند. آمارهای مربوط به روابط تجاری کره‌شمالی با دیگر کشورها و نیز روابط این کشورها با امریکا نشان از اهمیت بالای تهدید ترامپ علیه تجارت جهانی دارد.
تجارت خارجی کره‌شمالی
به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، آمارهای منتشر شده از سوی مرکز تجارت بین‌الملل (وابسته به سازمان تجارت جهانی) حاکی از این است که ارزش واردات کره‌شمالی در سال 2016 حدود 3.13میلیارد دلار بوده است و کشورهای (چین، روسیه، هند، تایلند و فیلیپین) بیشترین صادرات را به این کشور داشته‌اند. در این میان بیش از 90 درصد واردات کره‌شمالی، از متحد سابق و منتقد امروزش یعنی چین صورت گرفته است و ارزش اقلام وارداتی از سایر کشورها چندان قابل‌توجه نیست. برخلاف تصورات عموم مردم، کشور ناشناخته کره‌شمالی اقلامی هم برای صادرات دارد که البته مواد خام و معدنی بخش اعظم این اقلام را تشکیل می‌دهند. محصولاتی همچون زغال‌سنگ، سنگ‌های معدنی، منسوجات، ماهی و سایر محصولات دریایی ازجمله اقلام صادراتی کره‌شمالی هستند و اما وقتی صحبت از بازارهای صادارتی کره‌شمالی مطرح می‌شود، باز هم نام چین، با اختلاف زیاد نسبت به سایر کشورها در صدر قرار می‌گیرد. کره‌شمالی در سال 2016 حدود 2.9 میلیارد دلار صادرات داشته است که از این میزان، بیش از 2.53 میلیارد دلار یعنی 87 درصد به چین بوده است. هند، فیلیپین، پاکستان و تایوان نیز در رده‌های بعدی قرار داشته‌اند که البته ارزش صادارت کره‌شمالی به هر یک از این کشورها کمتر از 100هزار دلار بوده است. تحریم احتمالی شرکای تجاری کره‌شمالی، چه حجمی از تجارت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟ از آمارهای ارائه شده درخصوص شرکای تجاری کره‌شمالی می‌توان نتیجه گرفت که تنها شریک تجاری مهم این کشور، چین است و حجم تجارت کره‌شمالی با کشورهای دیگر اساسا در حدی نیست که لازم باشد در موردش بحث کرد. از این رو چین را باید مخاطب اصلی تهدیدهای ترامپ دانست و مطمئنا به همین دلیل بوده که مقامات چینی بلافاصله به توییت تهدیدآمیز ترامپ واکنش نشان داده‌اند. اما اگر قرار باشد ترامپ تهدید خود را عملی کند و چین نیز به هر دلیلی اعم از سیاسی، حیثیتی یا هر دلیل غیراقتصادی دیگر از اجرای خواسته ترامپ سر باز زده و به تجارت خود با کره‌شمالی ادامه دهد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ طبق آمارهای مراجع معتبر بین‌المللی، متوسط ارزش سالانه تجارت کالایی بین امریکا و چین در 5 سال اخیر، بیش از 500میلیارد دلار بوده که البته در همه این سال‌ها کفه ترازو به نفع چین سنگینی کرده است. البته در این آمارها فقط کالاها لحاظ شده‌اند و با در نظر گرفتن آمار مربوط به صادرات خدمات، حجم تجارت بین دو کشور در سال 2016 رقمی نزدیک به 650میلیارد دلار بوده است. در هر صورت با اجرای اعمال تحریم‌های تجاری علیه چین از سوی کاخ سفید، چینی‌ها بزرگ‌ترین بازار صادراتی خود را از دست خواهند داد و امریکا نیز باید قید سومین بازار صادراتی مهم خود را بزند.
همان‌طور که از آمارها برمی‌آید، روابط تجاری چین و امریکا بسیار فراتر از حد تصور است و هیچ دو کشوری در جهان کنونی وجود ندارند که چنین حجمی از تجارت را با یکدیگر داشته باشند. از طرفی این دو کشور که در حال حاضر بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان به‌شمار می‌روند، در بحث سرمایه‌گذاری مستقیم نیز روابط گسترده‌یی با یکدیگر دارند، به‌طوری که از سال 1990 تا پایان سال 2015 امریکایی‌ها 228 میلیارد دلار در چین سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در همین بازه زمانی، چینی‌ها 64 میلیارد دلار سرمایه به اقتصاد امریکا تزریق کرده‌اند.
شرکت‌های امریکایی برای توسعه کسب و کارشان بیش از هر زمان دیگری به نیروی کار چین نیاز دارند و چین نیز برای ورود به جمع کشورهای پیشرفته، حساب ویژه‌یی روی سرمایه و تخصص امریکایی‌ها باز کرده است. اغلب شواهد و قرائن حاکی از این هستند که تحریم چین از سوی امریکا، حداقل از لحاظ اقتصادی یک بازی باخت-باخت برای هر دو طرف است. در این بین، ماکس فیشر تحلیلگر اقتصادی روزنامه نیویورک تایمز، ساعتی پس از انتشار توییت تهدیدآمیز ترامپ که تلویحا چین را مخاطب قرار داده بود، در صفحه توییتر رسمی خود نوشت: «در سال 2008 تولید ناخالص داخلی امریکا به‌دلیل بحران اقتصادی حدود 0.92درصد کاهش یافت اما هزینه تحریم چین برای اقتصاد امریکا، کاهش 4.4درصدی تولید ناخالص داخلی خواهد بود.» حال این پرسش مطرح می‌شود که قطع روابط تجاری چین و امریکا چه تاثیری بر اقتصاد جهانی خواهد داشت؟ هرگز نباید فراموش کرد که امروز چین یک کشور بسیار تاثیرگذار در اقتصاد جهانی است که هر اتفاقی که اقتصاد چین را تحت‌تاثیر قرار دهد، اقتصاد جهانی را نیز دچار نوسانات کوتاه‌مدت یا بلندمدت خواهد کرد.
براساس برآوردهای اولیه موسسه تحقیقات اقتصادی (Capital Economics) لندن، چنانچه تحریم تجاری چین از سوی امریکا به اجرا درآید، تولید ناخالص داخلی چین حدود 3درصد سقوط خواهد کرد و این افت قابل‌توجه، دیگر کشورهای آسیایی را نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد داد؛ کشورهایی که چین را بزرگ‌ترین شریک تجاری و بزرگ‌ترین بازار برای صادرات کالاهای خود که اغلب مواد خام مورد نیاز در صنعت است به‌شمار می‌آورند.
اگر قرار باشد کشورهای هم‌پیمان امریکا در اروپا و آسیا، با تحریم‌های احتمالی این کشور علیه چین همراه شوند، بازارهای جهانی به‌شدت تحت‌تاثیر قرار خواهند گرفت، چراکه چین در حال حاضر بزرگ‌ترین واردکننده فلزات اساسی و دومین واردکننده بزرگ نفت در جهان است و تاثیرات این کشور بر تعیین قیمت این محصولات در بازارهای جهانی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. از طرفی این کشور بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سنگ‌آهن و بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد در جهان است و قیمت این دو محصول عملا در بازار شانگهای تعیین می‌شود. در چنین شرایطی می‌توان با اطمینان گفت در صورت تحریم چین، بازارهای جهانی دچار بحران خواهند شد.
