مسیر ناهموار دموکراسی در میانمار
گروه جهان| طلا تسلیمی|
از آغاز موج جدید خشونت‌ها علیه مسلمانان روهینگیا در میانمار در تاریخ 25 ماه آگوست تاکنون هر روز گزارش‌های بیشتری در مورد آزار و اذیت زنان منطقه، سر بریدن کودکان و محاصره مردان در ساختمان‌ها و آتش‌زدن آنها منتشر می‌شود. ارتش میانمار عده اندکی را به بخش شمالی استان راخین، محل زندگی مسلمانان میانمار در نزدیکی مرز با بنگلادش راه می‌دهد و از این رو تایید مستقل گزارش‌ها دشوار است، اما هیچ شک‌و‌تردیدی در مورد شدت خشونت‌ها وجود ندارد، چرا که شمار زیادی از ساکنان منطقه در نتیجه آزار و اذیت‌ها به بنگلادش گریخته‌اند.
سازمان ملل متحد اعلام کرده تاکنون 150هزار پناهنده به بنگلادش گریخته‌اند، اما گزارش‌های دیگری هستند که از پناهندگی 260هزار مسلمان روهینگیا در بنگلادش خبر می‌دهند. شدت خشونت‌ها با انتقادهای گسترده از آنگ سان‌سوچی، رهبر کنونی میانمار همراه بود و بسیاری حتی پس گرفتن جایزه نوبل صلح از او را خواستار شدند که البته این درخواست‌ها به جایی نرسیدند.
سوچی که خود زمانی قربانی دولت نظامی میانمار بود، در واکنش به روهینگیا چندان دلسوزانه عمل نکرده و هرگونه سوء‌استفاده نیروهای امنیتی از مردم منطقه را رد کرده و در مقابل مدعی شده است که سرویس‌های امنیتی تنها دنبال دستگیری شبه‌نظامیان مسوول حمله به پاسگاه‌های منطقه هستند. درخواست‌های سازمان ملل، کشورهای همسایه، آژانس‌های کمک‌رسانی و حتی دیگر برندگان جایزه نوبل صلح از سوچی برای یافتن راهی برای خاتمه دادن به خشونت‌ها هیچ تاثیری نداشته و این در حالی است که وی حتی از خطاب کردن مردم منطقه تحت عنوان روهینگیایی‌ها خودداری می‌کند؛ دولت میانمار از ابتدای امر حاضر نبوده قوم یک میلیون نفری روهینگیا در استان راخین را به رسمیت بشناسد.
نشریه «اکونومیست» می‌نویسد: مقاومت‌های اولیه سوچی در اشاره به خشونت‌ها علیه روهینگیایی‌ها اگرچه ناامیدکننده بودند، اما (حداقل برای طرفدارانش) قابل درک می‌نمود. اکثریت میانمار به روهینگیایی‌ها به مثابه خارجی‌هایی مزاحم می‌نگرند و برخی حتی مدعی‌اند که مسلمانان علیه اکثریت بودایی کشور توطئه‌چینی می‌کنند. به‌علاوه، ارتش پیش از تحویل قدرت به دولتی غیرنظامی، حق قانونگذاری را برای خود و نیروهای پلیس محفوظ داشته و از این‌رو سوچی کنترل چندانی بر نیروهای نظامی ندارد.
با توجه به چنین شرایطی خودداری سوچی از اعلان جنگی نامحبوب در کشور بدون هیچ امیدی به پیروزی، چندان تعجب‌آور نیست. اما اکنون خشونت‌ها در استان راخین به سطحی رسیده‌اند که نادیده‌گرفتن آنها ممکن نیست. فارغ از واکنش‌های اکثریت میانمار، نخستین وظیفه هر دولتی زنده نگه داشتن مردم کشور است و حتی اگر سوچی نمی‌تواند به مقابله با ارتش بپردازد، کمترین کاری که می‌تواند انجام دهد، محکوم‌کردن خشونت‌هاست.
اگرچه نباید نادیده گرفت که سوچی در سال 1991 در تلاش برای برقراری دموکراسی یک مرتبه به مقابله با ارتش پرداخت و موفق هم شد و حتی برای تلاش‌های خود جایزه نوبل صلح گرفت. به گزارش یورونیوز، اکنون بی‌میلی سوچی در واکنش نشان دادن به وضعیت ناراحت‌کننده مسلمانان روهینگیا، خشم بسیاری را برانگیخته و انتقادهای افرادی همچون ملاله یوسف‌زی و دزموند توتو، دیگر برندگان جایزه نوبل صلح را در پی داشته است و صدها هزار نفر از مردم در سراسر جهان از کمیته نوبل خواسته‌اند که جایزه نوبل صلح را از وی پس بگیرد؛ اگرچه کمیته جایزه نوبل صلح اعلام کرد که این جایزه را پس نمی‌گیرد. اولوج نولستاد، رییس بنیاد نوبل واقع در اسلو پایتخت نروژ گفت: «غیرممکن است جایزه‌یی که از سوی این کمیته به فردی اهدا می‌شود، پس گرفته شود. این نه خواسته آلفرد نوبل، بنیانگذار این جایزه و نه مطابق با مقررات بنیاد نوبل است که جایزه نوبل شیمی، فیزیک، پزشکی، ادبیات یا صلح پس از اهدا لغو و بازپس گرفته شود.»
قربانیان دموکراسی
دستیار وزیر خارجه امریکا در امور شرق آسیا اعلام کرد که واشنگتن دولت نایپیداو را در سرکوب روهینگیایی‌ها سرزنش نمی‌کند و قصد دارد در حل بحران همکاری کند.
به گزارش اسکای‌نیوز، پاتریک مورفی، دستیار وزیر خارجه امریکا در امور شرق آسیا افزود: کاخ سفید به محکوم‌کردن انواع حملات، چه علیه نیروهای امنیتی و چه حملات علیه غیرنظامیان ادامه می‌دهد و از دولت سوچی می‌خواهد که با واشنگتن برای حل این بحران همکاری کند. به‌گفته مورفی، دولت امریکا برای حل بحران انسانی کنونی در استان راخین هم با دولت غیرنظامی و هم با ارتش میانمار مذاکره می‌کند. با این حال دستیار وزیر خارجه امریکا در خصوص اعمال فشار احتمالی بر میانمار برای پایان دادن به خشونت‌ها علیه مسلمانان روهینگیا خودداری کرده است.
سازمان ملل متحد، رهبر کاتولیک‌های جهان و کشورهای اسلامی کشتار این اقلیت قومی در میانمار را محکوم کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد دولت‌های غربی در پی نگرانی از تاثیرات منفی احتمالی بر انتقال قدرت نظامی به دموکراسی در میانمار از اعمال فشار بر سوچی برای پایان دادن به خشونت‌ها امتناع می‌کنند. اما زمان چنین سیاستی به پایان رسیده است. اکونومیست در ادامه گزارش خود نوشته است: دموکراسی چه ارزشی دارد اگر با کشتار و بی‌خانمان شدن مردم همراه باشد؟! وقت آن رسیده است که حامیان مالی میانمار به وضوح اعلام کنند کمک‌های مالی به این کشور به تلاش‌های دولت نایپیداو برای پایان دادن به خشونت‌ها وابسته است. شاید بهترین گزینه ترغیب ارتش میانمار به تغییر رفتار از طریق تعیین تنبیه تحریم باشد.
ارتش میانمار با سرمایه‌گذاری در همه زمینه‌ها به‌شدت در تجارت درگیر است و اگر امریکا و دیگر کشورها جریمه‌هایی را برای شرکت‌های وابسته به ارتش میانمار در نظر بگیرند، ثروت کلی ارتش کاهش می‌یابد و چنین اقدامی احتمالا به تغییر رفتار نظامیان در استان راخین و علیه اقلیت مسلمان روهینگیا منجر می‌شود. تاثیرگذاری بر ارتش میانمار چندان ساده به نظر نمی‌رسد، اما تحریم دیپلماتیک و اقتصادی پیش‌تر یک مرتبه ارتش را به واگذاری قدرت به دولتی غیرنظامی وادار کرده است. اکنون به نظر می‌رسد تحریم‌ها تنها راه پایان دادن به خشونت‌ها و زجر مردمان روهینگیاست.
