جایگاه ایران در لیست بزرگ‌ترین شرکت‌های پرداخت جهان

گروه بانک وبیمه | احسان شمشیری|

در آخرین شماره نشریه معتبر بین‌المللی نیلسون ریپورت، گزارشی از عملکرد شرکت‌های بزرگ صنعت پرداخت جهان تهیه شده که با بررسی شاخص‌هایی چون اعتماد‌سازی، شفافیت عملکرد و تعداد تراکنش، لیستی از بزرگ‌ترین شرکت‌های این حوزه را معرفی و نام 5 شرکت بزرگ صنعت پرداخت ایران را نیز در این لیست قرار داده است.

به گزارش «تعادل» در این لیست نام ۵ شرکت بزرگ صنعت پرداخت ایران شامل شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، آسان پرداخت، تجارت الکترونیک پارسیان و پرداخت الکترونیک پاسارگاد به چشم می‌خورد که جایگاه ویژه‌یی در ایران، منطقه و جهان، از نظر تعداد و مبلغ تراکنش و گردش مالی دارند.

در این فهرست که نام 36 شرکت را در منطقه خاورمیانه و آفریقا معرفی کرده است، شرکت‌های به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان، آسان پرداخت پرشین، تجارت الکترونیک پارسیان و تجارت الکترونیک پاسارگاد به ترتیب در جایگاه‌های ۳۲ تا ۳۶ این فهرست قرار دارند.

تعداد تراکنش شرکت‌های ایرانی معادل 2.7میلیون تا 633هزار تراکنش برای هر یک از شرکت‌ها بوده است و به‌پرداخت با 2.7میلیون، سامان الکترونیک و آسان پرداخت با بیش از 1.9میلیون، پارسیان الکترونیک 1.44 میلیون تراکنش و پاسارگاد 633هزار تراکنش داشته‌اند. از نظر مبلغ نیز به‌پرداخت با 133میلیون دلار، سامان الکترونیک 40میلیون دلار، آسان پرداخت 27میلیون دلار، پارسیان الکترونیک 28.3میلیون دلار و پاسارگاد الکترونیک 29.9میلیون دلار مبلغ تراکنش داشته‌اند.

تعداد کارتخوان‌ها نیز برای به‌پرداخت 845هزار، برای سامان الکترونیک 596هزار، برای آسان پرداخت 475هزار، برای پارسیان الکترونیک 769هزار و برای پاسارگاد الکترونیک 300هزار بوده است.

 این آمار در مقایسه با شرکت اول یعنی آبسا بانک آفریقای‌جنوبی که 6.8 میلیون تراکنش به ارزش 370میلیون دلار با 123هزار کارتخوان داشته، نشان‌دهنده تفاوت ارزش تراکنش‌ها به دلار با تراکنش‌ها با ریال است.

این نکته نشان می‌دهد که اگر صنعت پرداخت و بانک‌های ایرانی را تنها از نظر ابزارها، کارتخوان‌ها، تعداد و مبلغ تراکنش‌ها بدون توجه به مبلغ واحد پول آنها با سایر شرکت‌های فعال در خاورمیانه و آفریقا مقایسه کنیم شرکت‌های ایرانی از نظر ابزار و گردش و تعداد تراکنش‌ها سرمایه‌گذاری بزرگ‌تر و گسترده‌تری انجام داده‌اند و جزو شرکت‌های اول منطقه خاورمیانه و آفریقا به شمار می‌روند اما چون محدود به تراکنش ریالی هستند و امکان تراکنش ارزی را نداشته‌اند در نتیجه از نظر ارزش مبلغ تراکنش در انتهای لیست مورد نظر قرار گرفته‌اند.

نیلسون ریپورت در شماره ۱۱۱۲ خود که در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷ منتشر شده نام ۳۶ شرکت را در لیست خود معرفی کرده و نام ۳۱ پذیرنده بزرگ در خاورمیانه و آفریقا را براساس میزان تراکنش‌های انجام‌شده ویزا و مسترکارت در سال ۲۰۱۶ طبقه‌بندی کرده است در این بررسی، با وجود اینکه شرکت‌های PSP ایرانی تراکنش‌های ویزا و مستر را پذیرش نمی‌کنند اما به دلیل حجم بسیار زیاد تراکنش داخلی خود در این طبقه‌بندی قرار گرفته‌اند و طبیعی است که به دلیل عدم انجام تراکنش‌های ویزا و مسترکارت، نام شرکت‌های ایرانی در انتهای فهرست قرار گرفته‌اند.  نیلسون ریپورت به عنوان رسانه تحلیلی در حوزه پرداخت الکترونیک هر ساله به بررسی عملکرد فعالان این حوزه می‌پردازد و بر اساس عناصر مطرح شده رتبه‌بندی نهایی را اعلام می‌کند. طبق آخرین گزارش نیلسون ریپورت، شرکت آسان پرداخت (آپ) رتبه 30 را در حوزه پرداخت الکترونیک در کل دنیا کسب کرده است.

نگاهی به آمار تعداد کارتخوان هر یک از این پذیرندگان نشان از جایگاه واقعی شرکت‌های PSP ایرانی دارد و البته به دلیل عدم تراکنش مستر و ویزاکارت، نام شرکت‌های ایرانی در انتهای لیست قرار داده شده است. به عنوان مثال Absa Bank از آفریقای جنوبی با ۱۲۲هزار دستگاه در جایگاه اول فهرست معرفی شده از آفریقا و خاورمیانه قرار گرفته در صورتی شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد آخرین شرکت ایرانی حاضر در این فهرست، به تنهایی ۳۰۰هزار دستگاه کارتخوان فعال دارد.

در این گزارش علاوه بر میزان تراکنش‌های انجام‌شده توسط کارت‌های ویزا و مستر در سراسر منطقه خاورمیانه و آفریقا، تراکنش‌های انجام‌شده توسط کارت‌های داخلی هر کشور نیز بررسی شده است.

پذیرنده‌ها شامل ۱۴ کشور در سراسر منطقه هستند که درمجموع همگی آنها توانستند ۱۴۳.۵۵ میلیارد دلار خرید با کارت‌های ویزا و مسترکارت را توسط ۴۹۶.۳۱۸ فروشنده، با انجام ۲.۷۱میلیارد تراکنش پذیرش کنند. دیگر تراکنش‌های انجام‌شده توسط کارت‌های آمریکن اکسپرس، داینرز کلاب، جی‌سی‌بی و یونیون‌پی، 16.6میلیون تراکنش و به مبلغ 2.15 میلیارد دلار بوده است. میزان تراکنش‌های کارت‌های نقدی داخلی 363.2میلیون تراکنش به مبلغ 38.83 میلیارد دلار بوده است. از طرف دیگر میزان تراکنش‌های انجام‌ شده توسط کارت‌های اعتباری داخلی این منطقه نیز 48.2میلیون تراکنش و به مبلغ 2.30 میلیارد دلار بوده است.

  اختلاف گزارش‌های نیلسون ریپورت با شاپرک

گزارش سالانه شاپرک دوره فروردین تا اسفند ۹۵ را در برمی‌گیرد در حالی که گزارش منتشر شده توسط نشریه نیلسون ریپورت از ۱۱ دی ماه ۹۴ تا ۱۲ دی ماه ۹۵

را در برمی‌گیرد که البته بر اساس آمار، اختلاف چشمگیری در سهم بازار شرکت‌ها از کل تراکنش‌های شتابی مشاهده نمی‌شود در تعداد تراکنش‌های گزارش سالانه شاپرک به نسبت نیلسون ریپورت یک شرکت با اختلاف منفی و سایر شرکت با اختلاف مثبت مواجه هستند که جای تامل دارد. نشریه نیلسون ریپورت اطلاعات خود را بر اساس خوداظهاری شرکت‌ها دریافت می‌کند و شاید علت این اختلاف آماری در دو گزارش با وجود سهم یکسان شرکت‌های از بازار تراکنش، تفاوت در روش گردآوری اطلاعات است که بهتر است در این خصوص شرکت شاپرک نسبت به ارائه آمار شفاف به این نشریه و سایر سازمان‌های بین‌المللی اقدام کند تا از یک الگو برای تهیه گزارش‌ها اقدام شود.

  جای خالی ایران‌کیش در گزارش نیلسون ریپورت

نکته دیگر قابل توجه در این گزارش جای خالی شرکت ایران‌کیش در این فهرست است زیرا این شرکت در گزارش سالانه شاپرک در تعداد تراکنش‌ها در رتبه پنجم قرار دارد ولی در فهرست نیلسون ریپورت رتبه پنجم به شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد که در گزارش سالانه شاپرک در رتبه ششم قرار گرفته، اختصاص یافته است به نظر می‌رسد چون داده‌های هر شرکت مبتنی بر روش خوداظهاری از آنها دریافت شده و احتمالا برخی شرکت‌های ایرانی علاقه‌یی به در اختیار قراردادن اطلاعات خود به این نشریه نداشته‌اند بالطبع نیز در این فهرست قرار نگرفته‌اند.

 رشد بالای فروش ابزارهای پرداخت در جهان

رشد بالای فروش ابزارهای پرداخت در جهان، آسیا، آفریقا و خاورمیانه و ایران ‌نشان‌دهنده نفوذ بسیار بانکداری الکترونیک و فعالیت شرکت‌های پرداخت در اقتصاد، زندگی روزمره مردم و کسب وکارهای مختلف است و به زودی شاهد نفوذ بیشتر ابزارهای موبایلی در کنار کارتخوان‌ها خواهیم بود. فروش دستگاه‌های پایانه فروش در آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۱۶ با رشد ۲۸درصدی نسبت به سال ۲۰۱۵ همراه بوده و با فروش تعداد ۳۱میلیون و ۷۳۶هزار و ۹۹۵دستگاه کارتخوان فروشگاهی در این منطقه در سال ۲۰۱۶ بزرگ‌ترین بازار بالقوه برای تولیدکننده‌های دستگاه کارتخوان است. طبق این آمار در سال ۲۰۱۶ تعداد ۶ میلیون و ۳۲۴هزار و ۴۲۸دستگاه کارتخوان موبایلی در اروپا به فروش رفته  که این نشان از رشد ۱۶درصدی این آمار نسبت به سال ۲۰۱۵ دارد. از لحاظ بازار جهانی، اروپا دومین بازار بالقوه برای فروش دستگاه کارتخوان فروشگاهی را دارد. فروش دستگاه‌های پایانه فروش در امریکا در سال ۲۰۱۶ معادل ۵ میلیون و ۸ هزار و ۸۹۹ دستگاه بوده که نسبت به سال ۲۰۱۵ این فروش ۷درصد رشد داشته است.

تعداد فروش دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی در امریکای لاتین با افزایش ۱۸درصدی نسبت به سال ۲۰۱۵ به ۵ میلیون و ۳۹۲هزار و ۶۰ دستگاه رسیده است.

با فروش ۵ میلیون و ۴۶۸هزار و ۸۱۹ دستگاه کارتخوان فروشگاهی در منطقه خاورمیانه و آفریقا در سال ۲۰۱۶ مقدار فروش این دستگاه نسبت به سال ۲۰۱۵، ۳۵درصد رشد داشته است. با فروش ۳۱۰هزار و ۸۸۷ دستگاه کارتخوان فروشگاهی در منطقه کانادا در سال ۲۰۱۶ مقدار فروش این دستگاه نسبت به سال ۲۰۱۵ با ۱۴درصد رشد همراه بوده است.

  فروش دستگاه کارتخوان در سال ۲۰۱۶ در دنیا

در آخرین رتبه‌بندی برندهای تولیدکننده دستگاه کارتخوان که توسط نیلسون ریپورت مبتنی بر فروش سال ۲۰۱۶ انجام گرفته است همچنان ۴ برند برتر که به ترتیب اینجنیکو، وریفون، نیولند و پکس در جایگاه اول تا چهارم هستند، جایگاه خود نسبت به سال ۲۰۱۵ را حفظ کرده‌اند. ۴ شرکت مطرح بعدی در این فهرست به ترتیب SZZT جایگاه پنجم، NEXGO جایگاه ششم، Centerm جایگاه هفتم و BBPOS جایگاه هشتم را در جهان دارند.

طبق گزارش نیلسون ریپورت در سال ۲۰۱۶ بیش از ۵۴ میلیون دستگاه کارتخوان در کل دنیا به فروش رفته که شرکت Ingenico فرانسه با تعداد ۱۰میلیون و ۵۱۳ هزار دستگاه پایانه فروش در جایگاه اول قرار دارد و با اختلاف عنوان پرفروش‌ترین تولیدکننده پایانه فروش را به خود اختصاص داده است. اینجنیکو در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ نیز در این جایگاه قرار داشت.

بعد از اینجنیکو شرکت Verifone امریکا با تعداد ۶ میلیون و ۸۵ هزار دستگاه پایانه فروش مانند سال ۲۰۱۵ جایگاه دوم را کسب کرده و شرکت Fujian Newland چین با تعداد ۵ میلیون و ۸۴۱ هزار دستگاه در جایگاه سوم و شرکت Pax Technology چین با تعداد ۴میلیون و ۶۲۶ هزار دستگاه پایانه فروش در جایگاه چهارم قرار دارد. تا این قسمت جدول رتبه‌بندی شرکت‌ها نسبت به سال ۲۰۱۵ تغییری نکرده و این ۴ برند جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. از طرف دیگر شرکت SZZT Electronics چین با وجود رشد ۴۹درصدی فروش خود در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ با تعداد ۳میلیون و ۹۳۶هزار و ۵۰۰ دستگاه پایانه فروش در جایگاه پنجم این فهرست قرار گرفته و نسبت به جایگاه خود در این فهرست در سال ۲۰۱۵ یک رتبه پیشرفت داشته است. ششمین جایگاه فهرست با ۳میلیون و ۴۴۵هزار و ۲۱۳دستگاه در اختیار شرکت Nexo چین است و شرکت Centerm چین با تعداد ۲میلیون و ۸۰۸ هزار و ۷۱۹دستگاه پایانه فروش در جایگاه هفتم و شرکت BBPOS هنگ‌کنگ با تعداد ۲میلیون و ۷۳۷هزار و ۹۲۵دستگاه در جایگاه هشتم قرار دارد؛ این شرکت با کاهش ۷درصدی فروش دستگاه پایانه فروش نسبت به سال ۲۰۱۵ از جایگاه پنجم به جایگاه هشتم نزول کرده است.